در حالت عادی وقتی یک دانشجو وارد ساختمان دکتر مجتهدی می‌شود، بیشتر دنبال یک صندلی برای نشستن و یک میز برای پهن‌کردن بساط درس و پروژه و تمرینش است، اما در یک سال اخیر میز کوچکی که تعدادی کتاب روی آن چیده شده، دست و پای آنهایی را که خواندن حال‌شان را خوب می‌کند، شل کرده و رفتن‌شان به سمت سالن‌های مطالعه را به تأخیر می‌اندازد. طرح اضافه‌شدن کتاب‌های جدید و تازه‌های نشر حسابی حس‌وحال کتابخانه را متحول و ارتباطش با دانشجوها را بیشتر کرده است. به بهانه هفته کتاب و کتابخوانی گفت‌وگوی کوتاهی با دکتر باغرام، رئیس کتابخانه مرکزی دانشگاه داشتیم.
* از وقتی که شما مدیریت کتابخانه را بر عهده گرفته‌اید، شاهد طرح‌ها و ایده‌های جدید در این قسمت از دانشگاه هستیم. کمی درباره برنامه‌ها و طرح‌هایی که راه‌اندازی شده و ایده‌هایی که برای آینده دارید، توضیح می‌دهید؟
فعالیت‌های تازه و نو در کتابخانه را ما به سه شاخه تقسیم می‌کنیم. شاخه اول همین فعالیت‌های جنبی است که شاید اصل داستان باید باشند، یعنی هر نوع فعالیت و رویدادی که مرتبط با کتاب و کتابخوانی است. یک نمونه از آن اضافه‌کردن کتاب‌های جدید بنا به پیشنهاد دانشجوها به منبع کتابخانه و نمایش آنها در طبقه همکف است. نمونه دیگر نمایشگاه کتابی است که با همکاری نشر چشمه و نشر هنوز به مناسبت هفته کتاب و کتابخوانی برپا کرده‌ایم و به دنبال این هستیم که پای ناشرهای معتبر و محبوب به کتابخانه باز شود و ارتباط با آنها تداوم داشته باشد. برنامه‌هایی مثل رونمایی از کتاب «در گذر زمان»، تألیف دکتر مشایخی نیز در این دسته می‌گنجد. برنامه دیگر نیز ارتباط و همکاری با گروه‌های دانشجویی مرتبط با کتاب و کتابخوانی مثل کانون شعر و ادب و گروه همخوان تعریف شده تا برخی برنامه‌هایشان را در سالن کنفرانس کتابخانه برگزار کنند.
دغدغه و هدف اصلی این است که کتابخانه صرفا جایی برای درس‌خواندن و مطالعه تلقی نشود و مرکزی برای گرد هم آمدن ایده‌ها و فکرهای مختلف و تضارب آرا به حساب بیاید. از این طریق دانشجوها نیز بیشتر با کتابخانه آشنا می‌شوند و ارتباط می‌گیرند و در مواردی مثل رفع اشکالات موجود، انتخاب کتاب و بهینه‌سازی برنامه‌ها به ما کمک کنند.
شاخه دوم فعالیت ما به فضاهای مطالعه در دانشگاه ارتباط دارد. این مسأله از اهمیت زیادی برخوردار است، چراکه هرچه این محیط‌ها بهتر آماده شود، تعداد افراد بیشتری می‌آیند و استفاده می‌کنند. به طور خاص پروژه‌ای با همکاری و همیاری معاونت پژوهشی انجام شده تا سالن مطالعه مخصوص دانشجوهای تحصیلات تکمیلی در طبقه سوم کتابخانه به بهره‌برداری برسد. این پروژه تقریبا از اول مهر شروع شده و فکر می‌کنیم در هفته پژوهش یا آخر آذر به اتمام برسد. مساحت بزرگی حدود 300 متر مربع برای آن در نظر گرفته شد که تبدیل به سالن مطالعه شده و کتاب‌های مرجع نیز در آنجا تجمیع می‌شود و پذیرای تعداد 30 تا 40 دانشجوی تحصیلات تکمیلی خواهد بود. این جابه‌جایی می‌تواند کمک کند سالن‌های مطالعه خواهران و برادران در طبقه اول و دوم نیز گسترش یابد.
شاخه سوم نیز ارائه خدمات جدید و بهینه‌کردن خدماتی است که کتابخانه آنها را به‌طور عادی انجام می‌دهد؛ مثل سفارش و تهیه منابع جدید یا در اختیار دادن این منابع به‌صورت چاپی و الکترونیکی. همچنین کتابخانه‌های پیشروی دنیا در حال رفتن به سمت خدماتی هستند که با دنیای تکنولوژی و اینترنت و پادکست و رسانه‌های سمعی‌بصری ارتباط تنگاتنگ دارد. در این زمینه هم داریم فکر می‌کنیم و در مراحل اولیه هستیم و مهم است که دانشجوها هم به ما کنند.
* مکانیزم سفارش و تهیه کتاب‌های جدید که از سوی دانشجوها پیشنهاد داده می‌شود، چگونه است؟
اولین هدف ما این بود که این طرح بین دانشجوها جا بیفتد و این علاقه‌مندی بین آنها پدید بیاید. سعی کردیم هر کتابی که درخواست داده می‌شود، چه از طریق نوشتن در دفتر موجود در همکف کتابخانه و چه از طریق ایمیل، آن را تهیه کرده و به منبع اضافه کنیم. گروه سفارش‌های کتابخانه این پیشنهادها را تجمیع و بررسی می‌کند و در اسرع وقت تهیه می‌شود. البته مدتی است داریم فکر می‌کنیم درصدی از تهیه کتاب‌های جدید را در اختیار کارشناسان و متخصصان کتابخانه قرار دهیم که با مشورت با ناشران و افراد خبره در این حوزه کتاب‌های جدید را تهیه کنند. دلیلش هم این است که از طریق ارتباط با ناشران معتبر می‌توانیم کتاب‌های خوب و مفید تهیه کنیم. در واقع با این روش اطلاع‌رسانی کتاب‌های جدید بین کتابخانه و دانشجوها به‌صورت متقابل انجام می‌شود.
* یکی از انتقادهای وارد به کتابخانه اطلاع‌رسانی ضعیف است. هم سایت کتابخانه فرمی قدیمی دارد و هم حضورش در شبکه‌های اجتماعی زیاد خوب نیست. برنامه‌ای برای بهبود این حوزه دارید؟
این انتقاد وارد است و آن را قبول داریم و در تلاش برای رفعش هستیم. کتابخانه یک بخش اطلاع‌رسانی دارد و قصد داریم روابط عمومی را به این بخش منتقل کنیم تا کانال‌های اطلاع‌رسانی و ارتباطی کتابخانه هماهنگ باشند و به‌روز شوند. تلویزیون موجود در طبقه همکف را هم راه انداخته‌ایم و بخشی از اطلاع‌رسانی از طریق آنجا انجام می‌شود. نیاز به زمان داریم تا به وضعیت مطلوب برسیم. وبگاه کتابخانه هم شکلی قدیمی دارد و نیاز به کمک دیگر بخش‌های دانشگاه دارد تا شکل بهتر و مدرن‌تری به خود بگیرد.
* امکانش وجود ندارد که ساعت باز بودن سالن‌های مطالعه یا بخش امانت بیشتر از وضعیت کنونی باشد؟
به این موضوع هم فکر کرده‌ایم، هم برای بخش امانت و هم برای سالن مطالعه. مشکل جدی در این مسأله منابع مالی است، چراکه هم باید کادر کتابخانه برای مواظبت و ارائه خدمات حضور داشته باشند و هم حمل‌ونقل دانشجو بین دانشگاه و خوابگاه بحث مهمی است که معاونت دانشجویی باید تدارک ببیند. در ایام امتحانات این برنامه را داریم ولی در ایام سال فعلا امکانش نیست.
* معمولا در ساعت اداری دانشجوها درگیر کلاس‌هایشان هستند و بعد از ساعت اداری راحت‌تر و با فراغت بیشتر می‌توانند از منابع کتابخانه استفاده کنند.
همین‌طور است. جالب است بدانید که ساعت ناهار (دوازده تا یک ظهر) از جمله ساعت پرمراجعه کتابخانه است و به همین دلیل بخش امانت کتاب در این ساعت فعال باقی می‌ماند. در واقع بعد از ساعت چهار دانشگاه به آرامشی می‌رسد که امکان فعالیت‌های جانبی را برای اعضایش فراهم می‌کند و اگر محدودیت‌های مختلف اجازه دهند، دوست داریم به این سمت حرکت کنیم که کتابخانه در آن ساعت‌ها باز باشد.
* آمار و اطلاعی از فعالیت کتابخانه دارید؟ تعداد منابع؟ تعداد مراجعه؟
تعداد اعضای فعال کتابخانه 7830 نفر است و در روز به‌صورت میانگین 300 مراجعه داریم. 32هزار عنوان کتاب فارسی، 99هزار عنوان کتاب غیرفارسی و 22هزار پایان‌نامه در منبع کتابخانه وجود دارد. حدود 250 نشریه داخلی و خارجی نیز در اختیار داریم و در مجموع تعداد منابع کتابخانه به 240هزار نسخه می‌رسد.
* درمورد گنجینه اسناد دانشگاه هم کمی توضیح می‌دهید؟
ایده جمع‌آوری و نگهداری اسناد و تاریخ دانشگاه از سال‌ها پیش وجود داشت و کارهایی نیز در مرکز اسناد دانشگاه با تلاش‌های مهندس میرزایی انجام شده بود و همزمان با جشن 50 سالگی دانشگاه از تعدادی از آنها رونمایی شد. از مهرماه 97 هم یک مرکز مستقر در کتابخانه مرکزی آغاز به کار کرده که قرار است تاریخ دانشگاه را حفظ و نگهداری کند. این مرکز همه جنبه‌های فناوری و علمی و فرهنگی و دانشجویی تاریخ شریف را پوشش می‌دهد و حتما توصیه می‌کنم که دانشجوها از آن بازدید کنند. هر روز از ساعت 14 تا 15 امکان بازدید از این مرکز که در طبقه چهارم کتابخانه واقع شده فراهم است. وقتی انسان از چنین گنجینه‌ای بازدید می‌کند، نگاهش عوض می‌شود و با تاریخ دانشگاه آشنایی پیدا می‌کند. افراد خودشان هم می‌توانند اسناد مختلفی را که در اختیار دارند به این مرکز اهدا کنند، چراکه این مرکز نیاز به مشارکت همه اعضای دانشگاه دارد.
چند پیشنهاد از طرف روزنامه به کتابخانه
· تعداد زیادی از بچه‌های دانشگاه مشترک نشریه‌های معروفی مثل اندیشه پویا، ترجمان، کرگدن، داستان، ناداستان، تجربه و... هستند و با علاقه و اشتیاق زیاد، این مجلات را دنبال می‌کنند. به گفته دکتر باغرام کتابخانه در آینده می‌خواهد مشترک این نشریات شود و علاوه بر افزودن آنها به منبع برای امانت‌دادن، بخشی را نیز در طبقات مختلف برای مطالعه به‌صورت گردشی فراهم نماید.
· با همکاری دانشجوهای علاقه‌مند و پیگیر در حوزه کتاب، معرفی و شرح مختصری از کتاب‌های جدید نوشته شده و در وبگاه و کانال‌های اطلاع‌رسانی کتابخانه در اختیار اعضای دانشگاه قرار گیرد تا امکان آشنایی با این کتاب‌ها برای افراد علاقه‌مند فراهم شود.
· با وجود انتشار تعداد قابل توجهی نشریه دانشجویی در شریف که نمادی از فکر و اندیشه دانشجوهای زمان حاضر است، کتابخانه با همکاری معاونت فرهنگی و فعالان نشریات دانشجویی اقدام به آرشیو نسخه‌های چاپی و الکترونیکی این نشریات کند تا در زمان‌های آینده نیز قابلیت ارجاع به آنها وجود داشته باشد. همچنین می‌توان به‌عنوان نمادی از فرهنگ نوشتاری شریف این نشریات را در گنجینه اسناد دانشگاه حفظ و نگهداری کرد.
