تابستان امسال احتمالا یکی از گرم‌ترین تابستان‌هایی بوده که در عمرتان دیده‌اید. کمتر کسی پیدا می‌شود که این روزها از شلوغی خیابان‌ها و تراکم جمعیت مترو و بی‌آرتی و ترافیک سنگین کلافه نشده باشد؛ اما مهم‌ترین چیزی که تحمل این شلوغی را آزار‌دهنده تر می‌کند گرمای طاقت‌فرسای هواست. روزهای اخیر تابستان ۱۴۰۲ درحالی سپری شد که شهر دهلران استان ایلام دمای بیش از ۵۰ درجه‌ای و اکثر شهرهای خوزستان بیشینه دمای نزدیک به ۵۰ درجه را تجربه کردند، دمای هوا در استان تهران در برخی شهرها مانند ورامین به ۴۰ درجه رسید. سخنگوی دولت در شبکه مجازی X یا همان توییتر سابق نوشت: «با توجه به گرمای بی‌سابقه هوا در روزهای جاری، به‌منظور حفظ سلامت شهروندان، هیئت دولت با پیشنهاد وزارت بهداشت مبنی بر تعطیلی روزهای چهارشنبه و پنج‌شنبه در سراسر کشور موافقت کرد.»
این البته تمام ماجرا نیست و گزارش‌ها و اخبار نشان می‌دهد وضعیت بارش در تهران نیز شرایط خوبی ندارد. خبرگزاری همشهری اخیراً به نقل از مدیرکل اداره هواشناسی استان تهران به تازگی اعلام کرد که طبق تحلیل جدیدترین نقشه‌های پیش‌بینی فصلی، طی سه ماه آینده متوسط دمای هوا در سطح استان 0.5 تا 1 و در بعضی نقاط 1 تا 1.5 درجه سلسیوس بالاتر از نرمال برآورد شده و متوسط بارش استان در بهترین شرایط، در حد نرمال و با تمایل به کمتر از نرمال پیش‌بینی می‌شود.
از طرف دیگر بارش اکثر استان‌ها از ابتدای سال هم تعریفی نداشت و رئیس مرکز ملی اقلیم و سرپرست بحران خشکسالی سازمان هواشناسی کشور چند وقت پیش در گفتگویی با ایسنا گفت: در برخی نقاط کشور از جمله استان‌های شرقی وضعیت بارندگی‌ها در شرایط بحرانی قرار دارد. برخی استان‌ها بارش‌هایی به‌شدت کمتر از حد نرمال را دریافت کرده‌اند و ذخایر آبی در شرایط بسیار نامناسبی قرار دارد این درحالی‌ست که امسال سومین سال پیاپی خشکسالی است و سطح ذخایر آبی نیز به‌شدت پایین است.
در کنار گرمای هوا مصرف برق هم زیاد می‌شود؛ امروز مدیر بهره‌برداری و کنترل سیستم مدیریت شبکه برق اعلام کرد اوج مصرف برق از مرز 72 هزار و 500 مگاوات هم عبور کرده و از مردم خواست از ساعت 11 تا 17 و همچنین 19 تا 22 از وسایل پرمصرف استفاده نکنند.
این گرمای عجیب امسال چیزی نبود که قبلا انتظارش را نداشته باشیم، سال هاست که همگی هشدارهای مربوط به گرمایش جهانی و تغییرات اقلیمی را می‌شنویم و احتمالا با این تصور که هنوز مدت زیادی تا آغاز آن باقی مانده از کنارش عبور می‌کنیم. درحالی که برخی تحلیل‌ها حاکی از این است که سیل‌‌هایی که در چند سال گذشته در مناطق مختلف کشور شاهدش بودیم به خاطر تغییرات اقلیمی است و این وضعیت می‌تواند در آینده خطرناک تر هم بشود.
اگر کمی از مرزها فراتر رویم، خواهیم دید که ایران تنها کشوری نیست که در این تابستان گرمای عجیبی را تجربه می‌کند. احتمالا شنیده‌اید سیل چند روز اخیر چین در کنار گرمای بی‌سابقه، ده‌ها هزار نفر را مجبور به ترک خانه‌هایشان کرده، به علاوه جاده‌های بسیاری تخریب و برخی از پروازها لغو شده‌اند. همچنین آتش‌سوزی و گرما در کشورهای اروپایی مانند سوئیس و ایتالیا، هشدار آلمان و اتریش به افراد کم توان و از سویی دیگر طوفان در نواحی بالکان، و گرما و آتش سوزی شدید در مرز آمریکا و کانادا که در آن دست کم 4 مامور آتش نشانی کشته شدند همگی از اتفاقاتی هستند که یکی دو هفته اخیر جهان به دلیل تغییرات اقلیمی به خود تجربه کرده است.
یورونیوز هم گزارش داده بر اساس تحقیقاتی که به صورت مشترک از سوی اتحادیه اروپا، ناسا و دانشگاه مین آمریکا صورت گرفته، رکوردهای گرمای هوا که بر اساس داده‌های زمینی و ماهواره‌ای سنجیده می‌شود در ماه جاری میلادی، ژوئیه، شکسته شده است.
گاوین اشمیت، اقلیم‌شناس ارشد ناسا که در این پروژه شرکت داشته می‌گوید ژوئيه 2023 احتمالا گرم‌ترین ماه جهان در صدها اگر نه در هزاران سال است.
او همچنین به شکسته شدن رکورد دمای سطح اقیانوس‌ها و ورود گاز های گلخانه‌ای به جو زمین که ناشی از روند کلی گرمای جهانی است اشاره کرد.
از طرف دیگر سازمان آب و هوایی جهانی در گزارشی که در روزهای اخیر منتشر کرده نوشت: "طبق داده‌های ERA5 از سرویس تغییرات آب و هوایی کوپرنیک (C3S) با بودجه اتحادیه اروپا، سه هفته اول ژوئیه گرم‌ترین دوره سه هفته‌ای اندازه‌گیری شده است و این ماه در حال تبدیل شدن به گرم‌ترین ژوئیه و گرم‌ترین ماهِ ثبت شده است."
بالاترین دمای ثبت شده در روزهای اخیر 1.5 درجه گرم‌تر از شروع عصر صنعتی است، این درحالی است که چندی پیش آنتونیو گوترش دبیرکل سازمان ملل هشدار داده بود در صورت ادامه روند های فعلی دمای زمین تا پایان قرن فعلی 2.8 درجه زیاد خواهد. چند روز قبل هم وی با اشاره به اینکه دوران گرمایش جهانی تمام شده و حالا عصر جوشش جهانی آغاز شده است گفت: "عواقب این گرما واضح و غم انگیز است؛ کودکان در سیل ناشی از باران های موسمی غرق می شوند. خانواده‌ها از شعله های آتش فرار می کنند و کارگران در گرمای سوزان از حال می روند."
با این اوصاف که گفته شد، به نظر می‌رسد اتفاقات اخیر و اظهارات افراد و سازمان های مختلف و همچنین روند گرم شدن زمین در سال‌های اخیر نشان می‌دهد گرمای امروز هوا تصادفی نیست، و اگر زندگی ما با همین روند ادامه پیدا کند، باید منتظر اتفاقات ناراحت کننده‌تری هم باشیم.
