زیر و رو کردن اتاق‌های دانشگاه که به درد مطالعه کردن می‌خورند
دغدغۀ همیشگی
در اواخر هر ترم با فرارسیدن فصل امتحانات، هم‌زمان با افزایش مصرف کاغذ چرک‌نویس و قلم، تعداد دانشجویان سرگردان بین دانشکده‌ها و سالن‌های مطالعۀ مختلف که به دنبال یافتن یک صندلی و میز خالی برای مطالعه هستند، بیشتر می‌شود و نیاز به کتابخانه و یا حداقل یک میز و صندلی مطالعه با شرایط محیطی خوب برای مطالعه بیشتر احساس می‌شود.
در این گزارش درمجموع فضای مطالعه شامل سالن‌های مطالعه فردی و سالن‌های مطالعه گروهی کتابخانه مرکزی، دانشکده‌ها و خوابگاه‌های دانشگاه از نظر ظرفیت دانشجو، کیفیت میز و صندلی، دسترسی به پریز برق، آنتن‌دهی اینترنت و ساعات باز و بسته بودن بررسی‌شده‌اند که خلاصه‌ای از آن آورده شده است.
جا هست ولی کم است
از حدود ۱۲ هزار نفر دانشجوی شریف، به‌صورت میانگین روزانه بیشتر از ۶ هزار نفر به دانشگاه مراجعه می‌کنند که این تعداد در ایام امتحانات بیشتر می‌شود و درنتیجه تقاضا برای مکان مطالعه هم افزایش می‌یابد. با احتساب کل فضای ۲۱ سالن‌های مطالعۀ فردی دانشگاه که حدود ۱۰۰ نفر را شامل می‌شود، با فرض توزیع برابر و شرایط یکسان دانشجوها، به هر ۱۲ نفر دانشجو یک میز و صندلی برای مطالعه می‌رسد.
از ۲۱ سالن مطالعه فردی ۵ سالن ویژه خواهران با ظرفیت ۲۷۰ نفر و متعاقبا ۵ سالن ویژه برادران با ظرفیت ۳۲۰ دانشجو وجود دارد که با در نظر گرفتن ترکیب جنسیتی دانشجویان شریف، ظرفیت کم فضای مطالعاتی برای پسران بیشتر از دختران به چشم می‌آید. ۱۱ سالن باقی‌مانده با ظرفیت ۴۱۰ نفر تفکیک جنسیتی ندارند. دانشکده‌های برق، کامپیوتر، ریاضی و کتابخانه مرکزی، سالن مطالعه تفکیک‌شده دارند.
همچنین برخی از دانشکده‌ها چون برق و عمران و مهندسی شیمیونفت و مکانیک از نظر داشتن سایت و داشتن فضای مطالعاتی برای دانشجویان تحصیلات تکمیلی، نسبت به سایر دانشکده‌ها برتری دارند که البته این برتری صرفا ظاهری است؛ زیرا نه فضای آن‌ها فضای اختصاصی است، نه امکانات بیشتری (جز چند کامپیوتر فسیل‌شده در برخی از آن‌ها) نسبت به سایر سالن‌های مطالعه دارند.
در این میان کمبود فضاهای مطالعه گروهی خیلی زیاد به چشم می‌خورد که با ظرفیت ۶۲ نفر تنها چهار درصد از کل فضای مطالعاتی دانشگاه را تشکیل می‌دهد و همین مسئله ممکن است باعث کم‌رنگ شدن نقش کارهای گروهی در فعالیت‌ها و پروژه‌های دانشجویی شود. البته می‌توان از فضای لابی دانشکده‌ها به‌عنوان جایگزین استفاده کرد، اما با توجه به کمبود امکانات لابی و رفت‌و‌آمد بسیار در آن‌ها، در حل مسئلۀ اصلی تغییری ایجاد نمی‌شود.
کتابخانۀ مرکزی، پرطرفدارترین
کتابخانۀ مرکزی با دو سالن مطالعه برای آقایان با حدود ظرفیت 175 و دو سالن مطالعه برای خانم‌ها با حدود ظرفیت 140 نفر، بیشترین ظرفیت سالن‌های مطالعۀ فردی را از آن خود کرده است. کیفیت مطلوب میز و صندلی، تهویۀ مناسب، دسترسی به اینترنت و پریزهای برق متعدد باعث شده که ظرفیت محدود آن در اولین ساعات روز به‌سرعت پر شود. با گذر زمان و در ادامۀ روز ظرفیت پرشدۀ آن به‌سختی خالی می‌شود، زیرا میز و صندلی‌های آن با کیف و وسایل رهاشدۀ دانشجویانی که برای استراحت و شرکت در کلاس‌های درس و ... از کتابخانه خارج می‌شوند، به دلیل اینکه افراد حاضر به از دست دادن صندلی خود نیستند، اشغال می‌شود. همین موضوع دست‌به‌دست ظرفیت محدود کتابخانه داده و باعث شده که دانشجویان کمتری بتوانند از ظرفیت محدود آن استفاده کنند.
دانشکده‌ها
همۀ دانشکده‌ها جز دانشکدۀ صنایع و مواد سالن مطالعۀ فردی دارند که برخی از آن‌ها مثل عبدالسلام فیزیک، سایت همکف دانشکدۀ برق و سایت کامپیوتر به دانشجویان همان دانشکده اختصاص یافته است؛ بنابراین اگر دانشجوی این دانشکده‌ها نیستید، این سالن‌ها را اولویت آخر خود برای مراجعه قرار دهید.
در بررسی ظرفیت سالن‌های مطالعه دانشکده‌ای نیز به‌مانند کتابخانۀ مرکزی، کمبود ظرفیت به چشم می‌خورد. دانشکدۀ مهندسی شیمیونفت که حدود هزار دانشجو را درون خود جای داده‌اند، با احتساب سایت طبقۀ دوم ساختمان جنوبی با ظرفیت ۳۲ نفر و سالن‌های مطالعۀ ساختمان شمالی با ظرفیت ۵۰ نفر، درمجموع ظرفیتی در حدود ۸۲ نفر برای مطالعۀ انفرادی دارد که پاسخ‌گوی نیاز دانشجویان این دانشکده نیست. دانشکدۀ مهندسی مکانیک نیز یکی از دانشکده‌های پرجمعیت دانشگاه محسوب می‌شود که باوجود نوساز بودن، یک سالن مطالعه در همکف و یک سالن مطالعۀ در طبقۀ اول خود دارد که باوجود امکانات خوب آن‌ها، چون میز و صندلی خوب، آنتن‌دهی مناسب، آکوستیک‌بودن سالن مطالعه و تهویۀ کافی ظرفیت کمی برای این دانشکدۀ پرجمعیت که خارج از پردیس مرکزی شریف قرار گرفته است، دارد.
جدا از بحث ظرفیت سالن‌های مطالعه، امکانات برخی از آن‌ها به صفر میل می‌کند و دانشجو به‌سختی می‌تواند با آرامش خاطر به سمت کتاب و درس و پروژۀ خود برود. دانشکدۀ برق که دو سالن مطالعه تفکیک‌جنسیتی‌شده با ظرفیت حدودی ۷۰ نفر برای پسران و ۵۵ نفر برای دختران دارند، جدا از صندلی‌های صعب‌الجلوس، پریز برق، تهویۀ مناسب و روشنایی کافی در ساعات پایانی روز برای مطالعه ندارد. دانشکدۀ مهندسی شیمیونفت هم از این قضیه مستثنا نیست و نبود پریز برق کافی، روشنایی کافی و تهویۀ مناسب در سالن‌های مطالعۀ ساختمان شمالی به چشم می‌خورد.
وضعیت دانشکده مدیریت و اقتصاد هم از این قرار است که دو سالن مطالعۀ فردی و گروهی دارد که اولی ۵۰ نفر و دومی ۳۰ نفر ظرفیت دارد؛ وضعیت اینترنت این دو سالن نسبتا خوب و در حد معمول دانشگاه است و دسترسی به برق در اول مناسب اما در دومی تا حد زیادی سخت است.
برای گرفتن آب‌جوش حین حضور در یکی از این سالن‌ها، باید صرفا در هنگام باز بودن آبدارخانه اقدام کرد و سایر ساعت‌ها خبری از آب جوش نیست. همچنین کیفیت صندلی‌ها اگرچه در سالن مطالعۀ گروهی خوب و قابل قبول است اما در سالن مطالعۀ فردی چندان مناسب نیست و در صورت استفادۀ طولانی، اذیت‌کننده خواهند بود. البته این نکته هم قابل ذکر است که نور و تهویه هر دو سالن مناسب بوده اما به لحاظ آرامش، اولی مناسب اما دومی شلوغ و پر سر و صداست. از نظر چیدمان هم هر دو فکر شده و مناسب هستند و تا حد قابل قبولی استنانداردها را رعایت کرده‌اند.
خوابگاه‌ها
نیاز خوابگاه‌ها به سالن مطالعۀ باکیفیت و با ظرفیت کافی به‌عنوان محل زندگی و خانۀ دانشجویان شهرستانی بر کسی پوشیده نیست که دراین‌بین بعضی از خوابگاه‌ها فضای مطالعاتی مناسبی دارند و برخی دیگر سالن‌های مطالعۀ محدودی با امکانات اولیۀ محدودی دارند.
از بین خوابگاه‌های دانشجویی پسران، خوابگاه احمدی روشن با یک سالن مطالعه ضعیف‌ترین فضای مطالعاتی را دارد. در بلوک یک این خوابگاه که هر طبقۀ آن در حدود ۱۸۰ دانشجو سکونت دارند، از مجموع ۲۰ میز مطالعه، تنها حدود نصف آن‌ها قابل‌استفاده است. تهویۀ نامناسب، چیدمان متراکم میزهای مطالعه، صندلی‌های صعب‌الجلوس و عدم دسترسی به اینترنت در برخی از طبقات آن باعث شده تا برخی دانشجویان از نمازخانۀ خوابگاه برای مطالعه‌های انفرادی و گروهی خود استفاده کنند که به دلیل نبود امکانات و بهینه‌‌نبودن آن، کمک چندانی نمی‌کند.
خوابگاه طرشت۲ دختران سه سالن مطالعۀ انفرادی و گروهی برای ساکنین حدودی ۷۰۰ نفرۀ خود دارد. کتابخانه اصلی این خوابگاه با امکانات مناسبی چون تراکم مناسب، صندلی‌های راحت، نور و تهویۀ کافی ظرفیتی در حدود ۴۰ نفر دارد و به‌عنوان تنها مشکل آن می‌توان به پریزهای محدود برق آن اشاره کرد. علاوه بر کتابخانۀ اصلی، دو سالن مطالعۀ دیگر با ظرفیت حدودی ۵۲ و ۵۶ نفر با امکاناتی مشابه کتابخانۀ اصلی دارد. تفاوت اصلی با کتابخانۀ مرکزی این خوابگاه به انفرادی‌بودن آن و وجود یک پریز برق برای هر میز برمی‌گردد.
