تا چندسال پیش که محرم هنوز پایش را به تابستان باز نکرده بود، دسته‌ای عزاداری هیئت در دهه اول برای خیلی از دانشجوهای از جمله نمادهای اصلی ماه عزا به حساب می‌آمد؛ دسته‌ای که از مسجد حرکتش را شروع می‌کرد و به ابن سینا ختم می‌شد. امسال هیئت دسته‌ای نداشت، هم محرم رفته بود اول شهریور و هم دانشگاه در سوتی و کوری کرونا ولی مراسم عزاداری دهه اول محرم، اربعین و پایان ماه صفر با شکلی جدید و البته نظمی مثال‌زدنی در مسجد سیاه‌پوش‌شده دانشگاه برقرار بود و بچه‌های هیئت مثل همیشه فعال و پرجنب‌وجوش. بعد از پایان صفر فرصت خوبی بود که با رسول اقبالیان، دبیر هیئت گپ‌وگفتی درباره این دو ماه داشته باشیم.
از این سوال شروع کنیم که با توجه به شرایط خاص امسال و شیوع کرونا، برای برگزاری مراسم چه مجوزهایی گرفتید؟
مجوز برگزاری مراسم عزاداری دهه اول محرم بری هیئت‌های سطح شهر را سازمان تبلیغات اسلامی و ستاد ملی مقابله با کرونا و ستادهای استانی صادر کردند اما برای هیئت دانشگاه نیاز بود از ستاد پیشگیری و مقابله با کرونای دانشگاه هم مجوز اخذ می‌شد، مثل دیگر برنامه‌های حضوری دانشگاه در این ایام که نیاز به مجوز این ستاد دارد. مخالفت جدی با برگزاری مراسم هیئت وجود نداشت ولی سختگیری‌هایی در نظر گرفته شده بود. برای هیئت‌های سطح شهر یک پروتکل تدوین و ابلاغ شده بود که بیشتر حالت توصیه داشت ولی در دانشگاه علاوه بر آن پروتکل، یک پروتکل اضافی و سختگیرانه دیگر هم خود بچه‌های هیئت آماده کرده و به ستاد کرونای دانشگاه ارائه دادند تا مجوز برگزاری برنامه صادر شود. دکتر افشین هم به نمایندگی از ستاد کرونای دانشگاه، رابط هیئت با دیگر مجموعه‌های دانشگاه مثل حراست و پشتیبانی و معاونت دانشجویی و ... بود تا هماهنگی لازم صورت گیرد. برای پخت غذای نذری در سلف دانشگاه نیز پروتکل سختگیرانه دیگری تدوین و از خادمین هیئت برای رعایت و اجرای آن تضمین گرفته شد و در نهایت وسط‌های دهه محرم مجوز پخت‌وپز در آشپزخانه دانشگاه به هیئت داده شد.
چه تغییراتی در شکل برگزاری برنامه نسبت به سال‌های قبل وجود داشت؟
شیوع کرونا و رعایت سختگیرانه پروتکل‌های بهداشتی باعث تفاوت‌های زیادی شده بود. هرسال در حیاط مسجد خیمه‌ای زده شده و تمرکز جمعیت در صحن و حیاط مسجد قرار داشت ولی امسال با توجه به قواعد فاصله‌گذاری اجتماعی صحن و حیاط مسجد کفاف جمعیت را نمی‌داد و خیابان‌های مختلف دانشگاه برای نشستن جمعیت مفروش شد؛ از مقابل گروه فلسفه علم تا جلوی دانشکده کامپیوتر، از در جنوبی دانشکده برق تا دفتر روابط عمومی، خیابان جنوب مجتمع خدمات فناوری و خیابان جنوب دانشکده عمران. برای این منظور حتی موکت‌های خود هیئت هم کافی نبود و از تربیت‌بدنی موکت‌های بیشتری قرض گرفتیم. در همه این فضاها باید نور و صوت و تصویر تعبیه می‌شد که با همکاری دانشگاه و زحمت خادمین هیئت این امر محقق شد، به‌طوری که در ۵ نقطه تصویر مراسم به صورت زنده پخش می‌شد. البته تأمین این امکانات هزینه‌های مالی قابل توجهی نیز برای هیئت به دنبال داشت.
با توجه به پروتکل‌های ابلاغ‌شده چای‌خانه جلوی در اصلی مسجد امسال برپا نبود و ضمن رعایت قواعد بهداشتی در پخت غذا، توزیع غذای نذری هم فقط به شب‌های پایانی برنامه محدود شد، آن هم به صورت بیرون‌بر و در ظرف‌ها و نایلون‌های یک‌بارمصرف. برای جلوگیری از ایجاد تجمع و صف درهنگام توزیع غذا، برخلاف سال‌های قبل غذای نذری از سوی خادمین هیئت در پایان مراسم بین جمعیتی که در مراسم نشسته بودند، توزیع می‌شد. تب‌سنجی در ورودی مراسم، توزیع ماسک، تعبیه دستگاه‌های ضدعفونی‌کننده دست، تأکید بر حفظ فاصله اجتماعی لازم بین عزاداران و استفاده از ماسک در تمام طول برنامه از سوی انتظامات برنامه از جمله اقداماتی بود که برای برگزاری ایمن برنامه در نظر گرفته و اجرا شد.
رضایت دانشگاه و مخاطبین از شکل برگزاری برنامه چه‌طور بود؟
ما از ابتدا با دانشگاه همکاری کامل داشتیم. مسئولان مختلف دانشگاه هم در برخی مراسم‌ها حضور داشتند و از نزدیک شاهد رعایت پروتکل‌ها و نکات بهداشتی بودند. دکتر فتوحی دو روز بعد از پایان مراسم محرم در نامه‌ای از خادمین هیئت تقدیر و تشکر کرد و در شورای دانشگاه و هیئت رئیسه و شورای فرهنگی هم این رضایت ابراز شد. مخاطبین هم نسبت به تغییر شکل برگزاری برنامه و موضوع منبر و سخنران‌های دعوت‌شده بازخوردهای متفاوتی داشتند که در مجموع مثبت بود، البته رضایت‌شان از رعایت پروتکل‌ها را اعلام کردند.
از نظر تعداد مخاطبین برنامه امسال نسبت به سال‌های قبل چگونه بود؟
سال‌های قبل در مجموع مراسم عزاداری محرم حدود ۶۰ هزار نفر در مجموع شرکت می‌کرد که امسال تقریبا نصف شد و به ۲۵ هزار نفر رسید. از طرف دیگر شب عاشورا در سال‌های قبل جمعیتی حدود ۸ هزار نفر داشت که امسال به ۴ هزار نفر کاهش پیدا کرد. در مراسم‌های عزاداری اربعین و آخر صفر نیز که ۴ برنامه شب و ۲ برنامه ظهر بود، نسبت به سال‌های قبل کاهش ۵۰ درصدی را شاهد بودیم.
امسال با توجه به نبود بچه‌های غیرتهرانی مشکلی از بابت کمبود خادمین نداشتید؟
در چندسال اخیر که محرم و صفر در تابستان واقع شده، کمی مشکلات بیشتر شده ولی هم خادمین تهرانی پای کار هستند و هم فارغ‌التحصیلان و استادان و بزرگ‌ترها و هم بچه‌های غیرتهرانی که چندروزی برای برگزاری هیئت به تهران می‌آیند و کمک می‌دهند. شاید بتوانم بگویم در مجموع حدود ۴۰۰ نفر در این دوماه از دانشجوهای دانشگاه به شکل‌های مختلف به برگزاری مراسم هیئت کمک کردند، هم به‌طور حضوری و هم به‌طور مجازی.
هیئت در کنار برگزاری مراسم عزاداری، امسال در پویش کریمانه خانواده شریف هم فعالیت داشت. درباره آن کمی توضیح می‌دهید؟
از ابتدای شیوع کرونا خیریه هیئت فعالیت خودش را برای مقابله با شیوع و تبعات این بیماری آغاز کرد. در فروردین ماه موکب سلامت راه افتاد و خادمین موکب در طول یک ماه ضمن کمک به کادر درمانی سه بیمارستان بهارلو، فیروزگر و لولاگر در تهران، غذای گرم و میان‌وعده‌های تقویتی بین کادر درمانی این بیمارستان‌ها توزیع می‌کردند. بعد از آن هم در سه مرحله در ماه رمضان، دهه اول محرم و دهه پایانی ماه صفر پویش کریمانه خانواده شریف در دستور کار قرار گرفت تا بسته‌های معیشتی تهیه و بین خانواده‌های نیازمند سراسر کشور توزیع شود که تعداد بسته‌ها در مجموع به حدود ۱۲ هزار بسته رسید و در مجموع حدود ۳ میلیارد تومان کمک‌های مردمی برای پویش جمع‌آوری شد. سعی شد بخشی از مبلغ جمع‌آوری‌شده برای غذای نذری در این دوماه در پویش کریمانه مصرف شود ولی بخشی دیگر از آن با توجه به نذر خاص بانیان خیر، صرف تهیه غذای نذری برای برنامه‌های عزاداری محرم شد.
انتخاب سخنران مراسم محرم امسال حواشی‌ای به همراه داشت، البته سال‌های قبل هم بدون حاشیه نبوده. درباره روند انتخاب سخنران و تغییر دقیقه نودی آن کمی صحبت می‌کنید؟
هیئت هرسال سعی می‌کند با توجه به شرایط روز و فضای جامعه و نظرسنجی از مخاطبان و خادمین و فعالین دانشجویی و فارغ‌التحصیلان دانشگاه، موضوع منبر و سخنران مراسم محرم را انتخاب کند. تیم محتوایی منبر محرم امسال کار خودش را از خرداد آغاز کرد. نظرات مختلف از سوی افراد گوناگون و مخاطبین هیئت از طریق پرس‌وجوی شخصی و اطلاعیه‌های فضای مجازی جمع‌آوری شد، نزدیک به ۵۰ نظر متفاوت برای موضوع و سوژه سخنرانی به دست ما رسید. این نظرات در جلسات متعدد بررسی و در نهایت آیه «ان الله لایغیر ما بقوم حتی یغیروا ما بانفسهم» و موضوع تحول و اصلاح انتخاب شد. انتخاب سخنران محرم هم از اردیبهشت در دستور کار قرار گرفت. با توجه به اهمیت منبر محرم و تأثیر اجتماعی آن تصمیم گرفتیم ضمن دعوت از افراد خبره در موضوع انتخاب‌شده، سعی کنیم این‌طور برداشت نشود که منبر هیئت در اختیار جریان خاصی قرار گرفته و بلندگوی هیئت تریبون آن جریان است. همچنین درنظر داشتیم فضای تضارب آرا و بیان نظرات مختلف در منبر محرم ایجاد شده تا هم سخنرانان و هم مخاطبان در راستای موضوع انتخاب‌شده رشد فکری و معنوی داشته باشند. اقتضائات مختلف هیئت و دانشگاه و جامعه و توانمندی سخنرانان مختلف ما را به ترکیب حجج اسلام قاسمیان، فیرحی و هدایت رساند. این تغییر برای برخی افراد و گروه‌ها و مجموعه‌ها سوءبرداشت‌ها و سوءتفاهم‌هایی به همراه داشت و به نظر می‌رسید با این تغییر همراه نیستند. در نهایت با وجود همیاری و همراهی قابل توجه نهاد رهبری، به پیشنهاد حاج‌آقا طباطبایی قرار شد ترکیب سخنرانان عوض شود و از حجج اسلام رستمی و هدایت استفاده کنیم، البته تأکید نهاد رهبری بر رویکرد صحیح و انقلابی فعالین هیئت بود و به دلیل عدم آمادگی فضای دانشگاه پیشنهاد دادند که برای محرم امسال سخنرانان تغییر کنند و بعد از محرم با زمینه‌سازی مناسب به سمت رویکرد جدید در منبر هیئت و تضارب آرا و بیان نظرات مختلف برویم.
هیئت با توجه به ادامه شیوع کرونا برای ادامه سال تحصیلی چه برنامه‌هایی دارد؟
برنامه‌های ثابت هیئت، یعنی هیئت هفتگی سه‌شنبه‌شب‌ها و مناجات سحرهای جمعه ادامه دارد. با توجه به شرایط سخت اقشار ضعیف جامعه و شیوع ادامه‌دار کرونا، خیریه هیئت هم به فعالیت‌های مختلف درمانی و بهداشتی و آموزشی و کمک‌رسانی ادامه می‌دهد، همچنین تأمین تجهیزات برای بیمارستان‌های درگیر کرونا و بهسازی سیستم‌های تأسیساتی این بیمارستان‌ها، از جمله بیمارستان بهارلو در برنامه خیریه هیئت قرار دارد. در فضای مجازی نیز بچه‌های هیئت فعالیت زیادی دارند و واحد رسانه، واحد فرهنگی و واحد مکتوبات تولیدات مختلف خودشان را در این فضا به دست مخاطبان می‌رسانند.
