ماه رمضان امسال، مثل همیشه با افطاریهای ساده مسجد شروع شد. هر شب حدود سیصد نفر از دانشجویان، اعضای انجمنها، تشکلها و بچههای قدیمیتر هیئت در حیاط مسجد دور سفرههایی ساده جمع میشدند. نان، خرما، پنیر و شربتهایی که از دل خانهها آمده بود، افطار را بهانهای میکرد برای پیوند دلها. مسجد، خانه شده بود. خانهای برای گفتوگوهای جدی و گپهای دوستانه، برای شناختن آدمهایی که در فضای رسمی دانشگاه شاید بهسختی کنار هم مینشستند.
مناجات سحرگاهی و احیای دلها
سحرهای مسجد، خلوت و درخشان بودند. مناجات ابوحمزهثمالی، با صدای آرام و نجواگونه، دلها را نرم میکرد. بچهها زودتر بیدار میشدند، وضو میگرفتند، به مسجد میآمدند و بیآنکه چیزی بگویند، کنار هم مینشستند. سحرگاهها، تمرین خلوت بودند؛ خلوتی برای پیدا کردن خود، برای حرف زدن با خدا. آرامشی که در این مناجاتها بود، زمینهای میساخت برای شبهای قدر.
شبهای قدر؛ رسالت فرد در جامعه
برنامه شبهای قدر امسال در هیئت که در ۲۹ اسفند، ۱ و ۳ فرودین با سخنرانی حجتالاسلام قمی و حجتالاسلام قاسمیان، مناجات خوانی حجتالاسلام رشدی و نوحهخوانی کربلایی سالکی برگزار شد، نگاهی ساختاریافته و مفهومی داشت؛ نگاهی برای ۹۰۰۰ نفر از شبزندهداران و عزاداران مولا علی(ع).
همهچیز حول یک آیه کلیدی از سوره آلعمران طراحی شده بود: «ای اهل ایمان! [در برابر حوادث] شکیبایی کنید، و دیگران را هم به شکیبایی وادارید، و با یکدیگر [چه در حال آسایش چه در بلا و گرفتاری] پیوند و ارتباط برقرار کنید و از خدا پروا نمایید تا رستگار شوید.» (آلعمران، ۲۰۰)
چهار محور این آیه، شاکله محتوای جلسات را تشکیل میداد: صبر فردی در برابر سختیها (اصبروا)، دعوت دیگران به صبر و پایداری جمعی (صابِروا)، ایجاد همبستگی و پیوند اجتماعی (رابِطوا) و تقوای الهی بهعنوان ملاک رستگاری (واتقوا ال...).
در همین راستا، سخنرانیها به بررسی مسئولیت فرد در جامعه پرداختند؛ مسئولیتی که تنها به معنویت فردی محدود نمیشود. حجتالاسلام نصیری در یکی از جلسات گفت: «شب قدر، شب تعیین تقدیر فردی نیست؛ شب فهم رسالت اجتماعی ماست. اگر قرار است سرنوشتی رقم بخورد، باید فهم کنیم که آن سرنوشت را در چه میدانی رقم میزنیم.»
شب بیستوسوم، بهطور ویژه به موضوع مقاومت با عزت در میدان ولایت اختصاص یافت. تحلیلهایی درباره شباهت شرایط امروز با دوران امیرالمؤمنین علی(ع) مطرح شد؛ اینکه چگونه فشارهای فرهنگی، بیبصیرتی عمومی و دنیاطلبی میتوانند ستونهای جامعه دینی را تضعیف کنند.
کتابخوانی، گفتوگو و تصمیم جمعی
بخش قابلتوجهی از رمضان امسال، به حلقههای کتابخوانی اختصاص داشت. کتابی که انتخاب شد، بر مفاهیم رسالت فرد، مسئولیت اجتماعی و الگوی مقاومت تمرکز داشت. دانشجویان در دو جلسه به بررسی گفتارهای ششم و هفتم پرداختند و تلاش کردند مصادیق آن را در زندگی شخصی و دانشگاهی خود جستوجو کنند.
در این حلقهها، بچهها صرفاً شنونده نبودند؛ نقد میکردند، مثال میزدند و حتی پیشنهاد میدادند که چگونه میتوان فهم کتاب را به عمل تبدیل کرد. یکی از شرکتکنندگان نقل کرد: «کتاب وقتی زنده میشود که تبدیل شود به تصمیم، به رفتار، به حرکت جمعی.»
رمضان؛ قرارگاه فهم و اقدام
سایر برنامهها مانند «در محضر مولا» و «۳۰ روز و سی گفتار» نیز بسترهایی برای درک پیوند ولایت، بصیرت و مقاومت بودند. هر روز قبل از افطار، نکتهای کوتاه اما کلیدی بیان میشد که زمینه تأمل بیشتر را برای مخاطب فراهم میکرد. از این جلسات، گاهی نقل قولها به شکل پوستر و فایل PDF بین بچهها دستبهدست میشد.
رمضان امسال به شکل جدیتری تبدیل شد به تمرینی برای نگاه آیندهمحور. از شب قدر تا ظهور، همهچیز دعوت به آگاهی، صبر و اقدام بود. حالا که ماه رمضان به پایان رسیده، مسجد فقط یک مکان عبادی نیست؛ قرارگاهی برای پیوند ایمان، اندیشه و عمل است. مقاومتی که در این شبها معنا یافت، باید تا میدانهای دیگر هم امتداد یابد؛ چه در کلاس درس، چه در متن جامعه و چه در مواجهه با آیندهای که هر لحظه از ما تصمیمی تازه میطلبد.
محمدمهدی شهادت | ۱۴۰۲ ریاضی
