قدم به قدم در شتاب‌دهنده
تا اینجا دیدیم که تیم «تواتک» که یکی از استارت‌آپ‌های پذیرفته شده در شتاب‌دهنده شریف است، چگونه توانست با موفقیت از چالش پیداکردن هم‌تیمی مناسب خود عبور کند. اگر تازه با این استارت‌آپ آشنا شده‌اید، بهتر است قدم‌های قبلی رشد یک استارت‌آپ را در شماره‌های دو شماره قبلی روزنامه مطالعه کنید. این تیم تاکنون توانسته با اعتبارسنجی ایده و شناخت بازار، محصول موردنظر خود را به‌خوبی طراحی کند و با توسعه تیم، مشکل خروج یکی از هم‌بنیان‌گذاران را حل کند. حالا مهسا، مهدی و داریوش در تلاش هستند تا با ارائه اولین نمونه از محصول خود، وارد بازار شوند.
در یکی از دورهمی‌های انعکاس شتاب‌دهنده شریف، مهمان برنامه که از کارآفرینان حوزه رباتیک بود یک سؤال مهم را مطرح کرد: اگر قرار است محصولی را بسازیم که کسی از آن استفاده نکند، اصلاً چرا باید آن را با صرف هزینه و زمان زیاد به بازار ارائه کنیم؟ پاسخ این سؤال در مفهومی کلیدی نهفته است: MVP.
پرریسک‌ترین مرحله ارائه یک محصول، اعتبارسنجی آن است. یعنی پاسخ به این سؤال که آیا کاربران آماده استفاده از محصول یا خدمات شما هستند؟ آیا حاضرند برای آن هزینه بپردازند؟ برای یافتن پاسخ، شما باید نسخه‌ای اولیه و ساده از محصول خود را به مخاطبان عرضه کنید، رفتار و نحوه استفاده آنها از محصول را بررسی کنید و با دریافت نظرات آنها، نقاط قوت و ضعف خود را شناسایی کنید و عملکرد محصول خود را قبل از تکمیل‌شدن بسنجید. به این نسخه اولیه از محصول، Minimum Valuable Product یا «حداقل محصول قابل‌ارائه» گفته می‌شود.
در واقع MVP نسخه‌ای اولیه از محصول و دارای ویژگی‌ها و هسته اصلی آن است. به همین دلیل نسبت به محصول نهایی با تمامی ویژگی‌هایی که مدنظر کارآفرینان است، سریع‌تر و با هزینه کمتری ساخته می‌شود. پس اگر شما پس از ارائه MVP بازخورد خوبی دریافت نکردید، این فرصت را خواهید داشت که استراتژی یا حتی ایده محصول خود را بدون صرف هزینه هنگفتی تغییر دهید.
ساخت یک MVP از ۶ مرحله تشکیل می‌شود:
۱- ابتدا تحقیقات بازار، نیاز مشتریان و رقبای خود را به‌خوبی انجام دهید؛
۲- ارزشی که محصول شما به کاربران می‌دهد را ارزیابی کنید؛
۳- خودتان را جای کاربر نهایی قرار دهید و مسیر حرکت کاربر تا دریافت محصول و خدمت نهایی را طی کنید؛
۴- ویژگی‌های محصول را فهرست کنید و آنها را اولویت‌بندی کنید؛
5- در این مرحله، MVP خود را راه‌اندازی کنید؛
۶- بسازید، بسنجید و یاد بگیرید.
در ساخت MVP باید به یک نکته بسیار مهم توجه کنید که به آن «روش توسعه چابک» می‌گوییم. این رویکرد، محصول نهایی را به بخش‌های کوچک و کاربردی به نام Iteration تقسیم می‌کند. هر Iteration، یک محصول کاربردی است که به جمع‌آوری بازخورد کاربران کمک می‌کند. اما این تقسیم‌بندی نباید به‌گونه‌ای انجام شود که نیاز کاربران برطرف نشود. V (ارزشمند) از اصطلاح MVP به همین موضوع اشاره می‌کند که هر Iteration باید برای کاربران قابل‌استفاده باشد و بخشی از نیاز آنها به محصول نهایی شما را برآورده کند.
برای درک بهتر، فرض کنید محصول نهایی شما یک خودرو است. چرخ خودرو بخشی از محصول است؛ اما به‌صورت مستقل برای کاربر قابل‌استفاده نیست. یک اسکیت یا دوچرخه، MVP مناسب‌تری است زیرا نیاز کاربر که جابه‌جایی سریع‌تر است را رفع می‌کند و هسته اصلی محصول که وسیله‌ای برای حرکت سریع‌تر است را به کاربران نشان می‌دهد.
اما در تیم تواتک، مهدی احساس دیگری داشت. او که در ذهن خود محصول را به طور کامل و با تمام جزئیات تصور کرده بود، باورداشت که گرفتن بازخورد کاربران روی نسخه‌ای با ویژگی‌های کمتر به آنها کمکی نمی‌کند. به همین دلیل از جانب سرپرست خود در شتاب‌دهنده، تشویق شد تا با محمد صحبت کند؛ یکی از خروجی‌های موفق شتاب‌دهنده که ایده‌ای در حوزه مشابه را به یک شرکت بالغ تبدیل کرده بود. محمد به مهدی یاد داد که چطور ذهن خود را انعطاف‌پذیر نگه دارد و از MVP انتظاری به‌جز یادگیری و کشف مسیر صحیح نداشته باشد. همچنین محمد خواندن کتاب «راهنمای تولید ناب» نوشته دن اولسن را به تیم تواتک توصیه کرد.
مهدی و تیم تواتک با این گفتگو توانستند یک MVP مناسب طراحی و اجرا کنند. بازخوردهای ارزشمندی که از کاربران اولیه دریافت کردند، مسیر روشنی برای بهبود و توسعه محصول نهایی پیش روی آنها قرارداد. سپس، در مذاکره با مشتریان متوجه شدند که برای توسعه فعالیت‌های خود به سرمایه بیشتری نیاز دارند. در قسمت بعدی خواهیم دید که تیم تواتک چگونه این چالش را پشت سر می‌گذارد.
