برنامه مثبتی هفته گذشته در دانشگاه به همت معاونت فرهنگی تحت عنوان "نمایشگاه بهار شریف" برگزار شد که در آن گروههای مختلف دانشجویی دستاوردها و نتایج تلاش یک سال گذشته خود را به نمایش گذاشتند و کمکی بود به دانشجویان جدیدتر که راههای ارتباطی با گروههای دانشجویی را پیدا کنند و فعالیت خود را شروع یا گسترش دهند. در برنامه اختتامیه ساعتی حضور داشتم و با برخی از دانشجویان صحبت کردم و برنامه شریفتاک را هم با دقت گوش کردم. دکتر فیضبخش تاکید داشتند بر سرعتی که جهان در حال پیمودن است شاید هفت برابر پنجاه سال پیش و بر اساس این حرکت سریع که به کمک تکنولوژیهای مخابراتی و موبایل روز افزون هم شده است تجارب بشری به نحو حیرتآوری در حال تغییر و گسترش است و نتیجه آن ایجاد فاصله بین طبقات اجتماعی از لحاظ فرهنگی و فکری است. ایشان اشاره کردند که بردهداری نوین حتی ممکن است به واسطه عقب ماندگی جوامع، آنها را تبدیل به حیوانات خانگی جوامع توسعه یافته کند. امید ایشان این بود که ما بتوانیم با گسترش دانایی و هوشیاری نسبت به این واقعه در حال پیش امدن بتوانیم خودمان را از پایمال شدن زیر چرخهای توسعه آینده برهانیم.
پیشنهاد میکنم کمی تامل کنیم درباره این سخنرانی و نکاتی که ایشان فرمودند. به نظرم در اینکه جهان در حال توسعه روز افزون است و سرعت ایجاد تجارب جدید برای بشریت بسیار بالا رفته شکی نیست. بسیاری از نقاطی که برای دیدن آن سالها باید تلاش میکردیم با کلیکی میتواند منظور ما باشد، یا صحبت یا مناظره با کسانی که بخاطر بعد مسافت یا فاصله اجتماعی بسیار دور از دسترس ما بودند به سادگی ممکن شده است.
سرعت حرکت و امکانهای تجارتی در بازارهای جهانی بسیار زیاد است. مقالات علمی که در حال حاضر چاپ میشود از حیث تعداد پژوهشگران و حتی دقت کار بسیار بیشتر از صد سال پیش است. اما از حیث عمق و کیفیت چطور؟ خیلی هم معلوم نیست که عمیقتر شده باشیم. حداقل در فلسفه مقالاتی که صد سال پیش توسط راسل، فرگه، ویتگنشتاین یا مارکس نوشته شده همچنان تکرار نشدنی هستند.
یک سوال دیگر اینکه اینقدر سریع حرکت میکنیم به سمت چه؟ به کجا؟ به سمت ایجاد زندگی بهتر برای بشریت؟ به سمت معنای والاتر و زیست اخلاقی یا فضیلتمندانهتر و با ارزشتر؟ آیا جوامعی که سریعتر حرکت میکنند و قرار است در بردهداری نوین جوامع کم سرعتتر را به حیوان خانگی تبدیل کنند خودشان احیاناً تبدیل به حیوانات خانگی یک نظام تولید سرمایه نشدهاند؟ من با دکتر فیض بخش همدلم که بنشینیم و تامل کنیم درباره اوضاع جهانی که در آن زندگی میکنیم و مراقب باشیم که زیر چرخ سرعت نابود نشویم. احتمالا با ایشان اختلاف نظر دارم در اینکه ما هم سوار ماشین سرعت و افزایش سرمایه بشویم. حرکت ما باید به سمت توسعه فضایل اخلاقی در خودمان و کمک به اجرای نقش اجتماعی برای زندگی آزادانه و خردمندانه انسانها باشد. مسولیت اجتماعی ما نسبت به مردم اولویت دارد تا حرکت سریع. سرعت زیاد کشنده است و اصلا معلوم نیست چرا و به کجا باید برویم. توسعه را در سرعت نمیبینم بلکه در حرکت معقول و با طمانینه به سمت آزادی و ایجاد شبکههای اجتماعی درون جامعه مدنی تحت عنوان مسولیت اجتماعی میبینم.
همه ما در یک بستر اجتماعی، در این کشور، متولد شده و بالیدهایم و در این دانشگاه به عنوان یک نهاد مهم جامعه مدنی مشارکت داریم. این دانشگاه صنعتی تاسیس نشده برای آنکه مهندسان یا دانشمندانی تولید کند که ماشینهای افزایش درآمد در یک نظام با حرکت سرسامآور باشند. در نظر من مهندسان و دانشمندان دانشگاه صنعتی شریف ایرانیانی هستند فضیلتمند، نگران ایفای مسئولیت اجتماعی خود برای ایجاد جامعه اخلاقی با کاستن از رنج مردم و روشن کردن حقایق. ..