آنطور که در روایتها آمده، حضرت امیر(ع) و حضرت زهرا(س) برای همراهکردن صحابهٔ پیامبر مقابل ظلم حاکم، شبها به درب خانهٔ مهاجرین و انصار رفته و تلاش میکردند آنهایی که قابلیت جلوگیری از ستم داشتند را همراه و راضی به اقدام کنند. قرارشان با آنهایی که این قابلیت را بیشتر از بقیه داشتند این شد تا در روزی خاص، همگی «سر تراشیده» مقابل مسجد پیامبر(ص) حاضر شوند؛ اما همانطور که احتمالاً شنیدهاید، تنها ۴ نفر در زمان مشخص شده، سر تراشیده خود را به مسجد رساندند!
موضوع اما زمانی اهمیت بیشتری پیدا میکند که بدانیم علت این واقعه هیچوقت ندانستن ماجرا توسط حضرت زهرا(س) نبود یا امیرالمؤمنین(ع) هم کسی را بهاشتباه به تراشیدن سر دعوت نکرد. تمام ماجرا، موانعی بود که نمیگذاشت آنان که قابلیت بالقوه برای مقابله با دستگاه ظلم داشتند، آن را بالفعل کرده و عملیاتی کنند.
حکایت این روزها هم همین است؛ از نظر من، شریف یکی از مهمترین مراکز تجمع یاران بالقوهٔ امامزمان(عج) بهحساب میآید. دلیلم هم برای این ادعا، قابلیتهای بالای آدمهایی است که در شریف دور هم جمع شدهاند. اینجا آدمها، بهواسطهٔ نعمتهای فراوانی که خداوند به آنها داده که برخی ارادی و برخی غیرارادی به دست آمدهاند، از بالقوهترین آدمهایی هستند که اگر ۱۴۰۰ سال پیش هم حضور داشتند مخاطب همان دعوتها قرار میگرفتند؛ اما آیا این قابلیتها برخلاف مهاجرین و انصار بالفعل میشدند و حالا بالفعل میشود؟
کلید پاسخ به این سؤال، همان موانعی است که زمانی مانع سر تراشیدن یاران امیرالمؤمنین شد و امروز مانع سر تراشیدن ما...
زمانی که به دنبال چرایی عدم همراهی که جلوهاش را در «سر تراشیده» نشدن آن زمان توسط یاران پیامبر (ص) برای دفاع از امیرالمؤمنین (ع) نشان میدهد در خطبه فدکیه میرویم، به این عبارت میرسیم که: «أَلا وَ قَدْ أَری أَنْ قَدْ أَخْلَدْتُمْ إِلَی الْخَفْضِ: همانا میبینم که در راحتطلبی و خوشگذرانی فرورفتهاید»
«وَ خَلَوْتُمْ بِالدِّعَةِ وَ نَجَوْتُمْ مِنَ الضِّیقِ بِالسَّعَةِ: با راحتطلبی خلوت کردید و خودتان را از تنگی و مضیقه بهسوی آسایش و راحتی نجات دادید».
موانعی هست که جلوی قیام، ایستادگی و یاری حضرت زهرا(س) میگیرد و زندگی ظاهراً آرام و بیدغدغه را جایگزینش میکند. این موانع را میتوان نخ تسبیح تمامی تحلیلهای آن روزها دانست؛ همیشه همینها بوده و همینها هم خواهد بود.
اما با یک نگاه عمیقتر، فرقی ندارد که مهاجر و انصار سال یازده هجری باشی یا دانشجوی درجه یک شریفی قرن ۲۱! این موانع اگر برطرف نشوند، نهتنها تو را از سر تراشیدن محروم میکنند، بلکه تاریخ را هم از استفاده از امیرالمؤمنین و همسر مطهرش محروم خواهند کرد. موانعی که برخیهایش تا عمیقترین ساختارهای آموزشی و فرهنگی، مدل درس و کار، زندگی خوابگاهی و حتی رفتارهای مذهبی اطراف ما رسوخ کردهاند و اگر هوشیاری و وقتشناسی و تلاش برای اصلاح نداشته باشیم، این سیل فرهنگی، ما را از سر تراشیدگیها محروم خواهد کرد.
اگر همین موانع را بشناسیم و برای حلشان تلاش کنیم، در مواجهه با دعوت فرزند همان زن و مرد باعظمت، فاطمیه در شریف سوزناکتر خواهد شد.
حجتالاسلام سید محمدمیلاد سالار | مدیر حوزه دانشجویی شریف