روزی که مراسم بزرگداشت استادان پیشکسوت برای اولین بار در این ابعاد و گستردگی برگزار شد، در سالن آمفی‌تئاتر مدیریت و اقتصاد، آنقدر تجربه جمع شده بود که می‌توانستیم با هر کدام از آن‌ها ساعت‌ها گفتگو کنیم. اما محدودیت‌ها بود که اجازه نداد بتوانیم با بیشتر از سه نفر آن‌ها نشست و برخاست کنیم. دکتر فریدون معطر یکی از همان اساتیدی است. با او درباره پیشنهاداتی که درباره حال و روز امروز شریف دارد، سوال‌هایی پرسیدیم. او از اساتید نسل اولی شریف است که سال ۱۳۴۵ به ایران بازگشت و به عنوان استاد شیمی مشغول به کار شد و از همان ابتدا، تدریس را در شریف با دانشجویان دوره اول شروع کرد.
بعد از آنکه متن صحبت‌هایمان با دکتر مشایخی را بازنشر کردیم، حالا وقت آن است که صحبت‌هایمان با دکتر معطر درباره دانشگاه و پیشنهاداتی که او درباره دانشگاه و ارتباط با صنعت داشت را منتشر کنیم. موضوعی که در صحبت‌های او برجسته بود، توجه او به صنعت بود که در شماره ۹۳۱ روزنامه هم به عنوان شروع، درباره آن سخن گفته‌ایم.
در ادامه متن گفتگوی کوتاهی که با او داشتیم را می‌توانید بخوانید.
شما چه پیشنهادی برای دانشجویان و اساتید حال حاضر دانشگاه دارید؟ به نظر شما اشکالاتی وجود دارد که با امکانات همین امروز بتوان پوشش داد، ولی توجهی به آن نمی‌شود؟
بله؛ یکی از نظرات من در ارتباط با روند دانشگاه این است که به دانشکده‌ها گرایش صنعتی بیشتری داده شود. از آن‌جایی که ما در دانشگاه صنعتی هستیم، همه دانشکده‌ها می‌توانند توجه بیشتری به صنعت کنند. به‌عنوان‌مثال در دانشکده شیمی رد پایی مشهودی از صنعت دیده نمی‌شود. درصورتی‌که این مملکت کارهای صنعتی نیاز دارد و اساتید هم می‌توانند در این راستا قدم بردارند. این اتفاق جلوی مهاجرت دانشجوها را هم به خارج می‌گیرد. اگر دانشجویان دید صنعتی پیدا کنند، کارهای صنعتی یاد بگیرند، بعداً زمانی که انگیزه کار صنعتی در آن‌ها به وجود آمد، صنایع بهتر این دانشجویان را می‌پذیرند و خود دانشجویان هم علاقه‌مند می‌شوند که در اینجا بمانند. کارآفرینی هم به وجود خواهد آمد.
چرا ارتباط با صنعت این‌قدر مهم است؟ چرا دانشگاه به سمت صنعتی‌شدن حرکت نمی‌کند؟ به نظرتان چه‌کار باید بکنیم که قدم‌های بیشتری به این سمت بردارد؟
در صنایع ما تحقیقات واقعی انجام نمی‌شود، نهایتاً می‌توانند مسائل روزمره‌شان را حل کنند. ازاین‌رو تنها جایی که می‌تواند به صنعت کمک کند، همین دانشگاه هست. اگر یک گرایش صنعتی در دانشگاه برنامه‌ریزی شود، خیلی به نفع صنعت خواهد بود. الان شرایط به گونه‌ای است که نه صنعت دانشگاه را از نظر کاری قبول دارد و نه دانشگاه صنعت را. ما باید یک پلی به وجود بیاوریم که همان دادن گرایش صنعتی به دانشجوهاست. آن‌وقت دانشجویان با دست پر به صنعت می‌روند و این ارتباط برقرار خواهد شد.
شما خودتان برای این ارتباط با صنعت، در دورانی که اینجا بودید، چه‌کار کردید؟
در دانشکده شیمی یک درسی داشتیم به اسم ارتباط با صنعت که نساجی و چرم و این موارد را آموزش می‌دادند. بنده هم راجع به سیمان و سرامیک درس می‌دادم. دانشجویان بعد از اینکه این دروس را می‌گذراندند به کارخانه سیمان می‌رفتند و از صبح تا عصر مسئول کارخانه، کل خط تولید را توضیح می‌داد. درسی که ما داده بودیم به‌علاوه اطلاعاتی که از کارخانه می‌گرفتند، اطلاعاتشان را تکمیل می‌کرد. من بعضی دانشجوها را می‌دیدم؛ مثلاً برای درس بتن ۱۰۰ صفحه مطلب نوشته بودند. بازدیدها از کارخانه‌ها هم فرمالیته و تفریحی نبود، بلکه کاملاً جدی و آموزشی بود. دانشجو قبل از بازدید باید یک زمینه درسی داشته باشد؛ اصلاً بداند سیمان چیست و چه جوری به وجود می‌آید؟ موادش چیست؟ بعد به بازدید آموزشی می‌رود و آنجا بهتر متوجه خواهد شد.
زمانی که من هنوز بازنشست نشده بودم و رئیس دانشکده بودم، یک کار دیگر هم انجام دادیم. برای تدریس دروس صنعتی، بهتر است که اساتیدی از صنعت تدریس کنند. برای مثال یک درس شوینده‌ها گذاشته بودیم که پنج نفر از صنعت که همه آن‌ها هم دکتر بودند را آوردیم و هر کدامشان قسمتی را درس می‌دادند.
پس مسئله دیگری که مطرح می‌کنید، تنوع موضوعات آموزشی در شریف است. درباره این مشکل در شریف بیشتر توضیح می‌دهید؟
اگر شریف را با هر دانشگاه ایران مقایسه کنید، شریف واقعاً بهترین است؛ ولی من به این مملکت فکر می‌کنم. اگر فرض کنیم از ۱۰۰ تا دانشجو که وارد دانشگاه می‌شوند حداقل ۲۰ نفر بخواهند اینجا کار کنند، باید بستری را به وجود بیاوریم. بسترش هم همان گرایش صنعتی است.
چرا تنها بعضی از استادی در شریف به این سمت حرکت می‌کند؟
سیستم ارتقای اساتید مشکل دارد، اساتید با کار صنعتی در دانشگاه پیشرفت نمی‌کنند؛ به نظر من باید برای اساتیدی که در صنعت دستی دارند و پروژه‌هایی را به سرانجام می‌رسانند، امتیازی در نظر گرفت.
لازمه که خود استادها وارد صنعت بشوند یا با صنعت ارتباط داشته باشند؟
وقتی استاد دانشجویی دارد که می‌خواهد کار صنعتی کند، برای اینکه خود استاد هم چشم و گوشش باز شود و بداند چگونه تعلیم دهد، مجبور است یک پایش در صنعت باشد.
درآمدهای این مدل کار، به چه شکل مدیریت می‌شود؟
وقتی این مدل کارهای صنعتی در دانشگاه شکل بگیرد، زمانی که پروژه از صنعت میاید، یک قراردادی نوشته خواهد شد. این پول یک مقدارش به آن دانشجو داده می‌شود، سهمی هم استاد بر می‌دارد، بخشی از آن هم وارد دانشگاه می‌شود، یعنی دانشگاه هم از سود آن استفاده می‌کند.
سیده زهرا موسوی | ۱۴۰۲ مهندسی مواد
