یک‌شنبه، ۱۰ مهر ۱۴۰۱، دومین روزی بود که بسیاری از دانشگاه‌های سرتاسر کشور شاهد اعتراض و اعتصاب بودند، اما اتفاقی که در شریف افتاد، بی‌سابقه بود. اتفاقات اطراف شریف به قدری عجیب بود که تا ۲۴ ساعت پس از آن ۲.۶ میلیون توییت با #دانشگاه_شریف در توییتر منتشر شد. چرا؟ چون بوی کوی دانشگاه تهران در تیرماه ۷۸ از آن به مشام می‌رسید. هر چند آن شب، حادثه کوی تکرار نشد، ولی شعارهای تجمع، حضور نیروهای لباس‌شخصی، محاصره دانشگاه و دستگیری و بازداشت تعداد زیادی از دانشجوها باعث شد صفحه دهم مهرماه در سررسیدهای ۱۴۰۱ به بعد دانشگاه، دارای توضیحات پاورقی شود.
این گزارش، تجمیعی از روایات چند فرد حاضر در صحنه آن عصر تا شب است.
فراخوان ناشناس
شنبه، ۹ مهر ۱۴۰۱، تحصن و تجمعی با هماهنگی شورای صنفی دانشگاه برگزار شد که تجمع سکوت بود و دانشجوها در دانشکده‌های خود در سکوت کامل و فقط با در دست داشتن پلاکارد و عکس دانشجوهای بازداشتی، خواستار آزادی آنها شدند. همان روز فراخوانی به صورت ناشناس و بدون متولی در کانال‌ها و گروه‌های پرمخاطب دانشگاه برای تجمع روز یک‌شنبه داده شد. در این فراخوان اعلام شده بود که دانشجوها ساعت ۱۵ جلوی دانشکده‌ی کامپیوتر جمع شوند.
شروع تجمع و حرکت به سمت سردر آزادی
ساعت ۱۵ روز یک‌شنبه، ۱۰ مهر، دانشجوها جلوی دانشکده کامپیوتر جمع شدند و پس از آن به سمت ساختمان ابن‌سینا و تالارها (شمال دانشگاه) به راه افتادند و اقدام به دادن شعارهایی مقابل ساختمان ابن‌سینا کردند. سپس جمعیت، در حالی که شعار می‌داد، به سمت سردر اصلی دانشگاه (سردر آزادی) حرکت کرد و شعارهایی هم می‌داد. شعارها در این مرحله خیلی تند نبود و بیشتر از جنس هم‌خوانی سرود «یار دبستانی» و «زن، زندگی، آزادی» بود.
تجمع در کنار سردر دانشگاه
هنگامی که دانشجوها به سردر رسیدند، گروهی از دانشجوهای حاضر در تجمع، روبه‌روی جمعیت ایستادند تا از رویارویی بچه‌های بسیج دانشجویی و تجمع‌کنندگان جلوگیری کنند. بیشتر افراد حاضر در تجمع، ماسک بر صورت داشتند و بعضی از آنها عینک آفتابی هم زده بودند.
دقایقی بعد تعدادی دانشجوی بسیجی از سمت مسجد به طرف سردر آمدند و در آنجا مستقر شدند. بسیج بلندگویی هم با خود آورده بود ولی از آن استفاده‌ای نکرد.
دو گروه به سمت هم رفته و روبه‌روی هم ایستادند و شعار می‌دادند. کم‌کم جمعیت خشمگین شد و شعارهای تندتر و رادیکال‌تری به گوش رسید که واکنش شعاری دانشجوهای بسیجی را به دنبال داشت. احتمال برخورد فیزیکی می‌رفت، ولی حراست و گروهی از دانشجوها از آن جلوگیری کردند. البته درگیری‌هایی جزئی میان دو گروه در این بین رخ داد.
حراست از ورود افراد غیر دانشجو جلوگیری می‌کرد. جمعیتی از دانشجویان هم صرفا اطراف تجمع ایستاده بودند و تماشا می‌کردند. حراست با بعضی از آنها صحبت کرد تا از محل دور شوند، اما در همین حین برخی دانشجوهای حاضر در تجمع، به سرعت به سمت آن افراد رفتند تا از دانشجو بودن آنها اطمینان حاصل کنند.
آن طرف سردر، در خیابان آزادی، گروه اندکی از مردم تجمع کرده بودند. گروهی هم با فاصله از داخل دانشگاه فیلم می‌گرفتند.
حرکت به سمت شمال دانشگاه
کمی بعد، دانشجوهای معترض حاضر در تجمع به سمت در شمالی دانشگاه موسوم به در انرژی به حرکت درآمدند. در همین حین، صحبت‌هایی در مورد نصب دوربین‌هایی در اطراف سردر اصلی دانشگاه، بین دانشجوها دهان به دهان می‌شد؛ یک دوربین به تازگی در سمت غربی سردر دانشگاه و سه دوربین با قابلیت چرخش ۳۶۰ درجه خارج از دانشگاه و روبه‌روی سردر نصب شده بودند.
جمعیت دانشجوهای بسیجی کنار سردر ماندند و روایت‌هایی را در همان زمان برای کانال بسیج دانشجویی ضبط کردند.
دانشگاه در محاصره
جمعیت به جلوی سالن مرحوم جباری رسید. دانشجوهای زیادی در این جمعیت حضور داشتند و به سمت در انرژی حرکت می‌کردند. گروهی کنار سالن جباری ماندند و حرف از ماندن در دانشگاه برای یک ساعت میان دانشجوها پخش شد. گفته می‌شد که مأموران لباس شخصی با دو ون سفید خارج از در انرژی منتظر دانشجوها هستند.
در همین حین گروهی از دانشجوها که قصد خروج از در انرژی را داشتند، از سوی مأموران بازداشت شدند. مأموران حراست دانشگاه تلاش کردند تا از این اتفاق جلوگیری کنند، ولی خودشان نیز مورد ضرب‌وشتم مأموران امنیتی قرار گرفتند. دانشجوهایی که از داخل دانشگاه نظاره‌گر دستگیری دوستان خود بودند، به سمت در انرژی دویدند تا از بازداشت آنها جلوگیری کنند و در واکنش شعار سر دادند، ولی پاسخ نیروهای لباس شخصی، تیراندازی با ساچمه‌های پلاستیکی به سمت دانشجوها بود. چند تن از دانشجوها مورد اصابت این ساچمه‌ها قرار گرفتند و همه با سرعت از در انرژی دور شدند. شریف در محاصره نیروهای امنیتی و لباس‌شخصی قرار گرفته بود و ترس بر جان دانشجوها نشسته بود. در این میان، دانشجوهای ورودی جدید که از کلاس خود خارج شده بودند و غالبا از وجود تجمع هم خبری نداشتند، هاج و واج و گیج شده بودند.
دانشجوها داخل دانشگاه گیر افتاده بودند و در ترس و سردرگمی به سر می‌برند. همه درهای دانشگاه، برای امنیت بیشتر دانشجوها، بسته شدند و معاونین دانشگاه و چند تن از استادان خود را به در شمالی دانشگاه رساندند. دکتر مدنی‌‌زاده و دکتر ابوالحسنی میان دانشجوها حضور داشتند و دانشجوها را از در انرژی دور می‌کردند. دانشجوها خبر از حضور چند ون و مأموران لباس‌شخصی در تمام کوچه‌های اطراف دانشگاه می‌دادند.
مأموران امنیتی عملیات خود را آغاز می‌کنند
استادان بیشتری از دانشکده‌های مختلف به در انرژی رسیدند و همان‌جا تجمع کردند. حراست دانشگاه در حال رایزنی با دانشجوها بود تا بتواند راهی برای خروج دانشجوها از آن وضع پیدا کنند. گروهی از دانشجوها، مأموران حراست را راضی کردند که در انرژی باز شود تا به خیابان قاسمی بروند، اما این دانشجوها با کمین نیروهای لباس شخصی روبه‌رو شدند. چند تن از دانشجوها و دکتر ابوالحسنی به سمت آنها رفتند، ولی نیروهای لباس‌شخصی اقدام به دستگیری دانشجوها کرده بودند. با حمایت مأموران حراست دانشگاه، این دانشجوها از مهلکه خارج شدند و به داخل دانشگاه بازگشتند. اما نیروهای لباس‌شخصی اقدام به نشانه‌گذاری بعضی از دانشجوها با لیزرهای آبی و سبز کردند. گویی فیلم دوربین‌های جدیدالتأسیس به آنها کمک کرده بود تا برخی را شناسایی و نشانه‌گذاری کنند.
پس از ساعتی رایزنی و هم‌فکری میان حراست و استادان، صحبت از حرکت به سمت پارکینگ شریف شد تا دانشجوها با امنیت کامل بتوانند به سمت خانه یا خوابگاه خود بروند. در انرژی دوباره باز شد و به دانشجوها گفته شد که به صورت پیوسته و ستونی به سمت پارکینگ حرکت کنند.
دانشجوها در دام پارکینگ شریف
جمعیتی که جلوتر بودند، با استفاده از پله‌های اطراف آسانسور پارکینگ، به سمت طبقات منفی یک و دو رفتند و آرام آرام به سمت در خروجی پارکینگ حرکت کردند، اما ناگهان گروهی موتورسوار و پیاده را با اسلحه پشت سر خود دیدند. لباس‌شخصی‌ها به سمت جمعیت حدود ٨٠ نفره داخل پارکینگ یورش بردند و به صورت مستقیم به سمت آنها ساچمه پلاستیکی و فلزی شلیک کردند. دانشجوها، پشت ماشین‌ها پناه گرفتند و سعی در فرار از چنگ مأموران داشتند، اما نیروهای لباس‌شخصی با تحریک لفظی دانشجوها سعی داشتند آنها را از پشت ماشین‌ها بیرون بیاوند. چند تن از دانشجوها مورد اصابت قرار می‌گیرند و زمین می‌خورند. گروهی از آنها به کمک بقیه دانشجوها نجات پیدا کردند، اما گروهی دیگر دستگیر شده و سوار ون‌های نیروهای امنیتی شدند.
دانشجوهای گیرافتاده در پارکینگ از پله‌ها به سمت هایپرمارکت فامیلی حرکت کردند. هایپرمارکت فامیلی مملو از دانشجوهای دانشگاه شریف بود. حدود ۵۰ نفر از دانشجوها تصمیم گرفتند به صورت گروهی به سمت خوابگاه طرشت ٣ حرکت کنند. میدان تیموری و خیابان صالحی قفل شده و ترافیک سنگینی در آن برقرار بود. این گروه از دانشجوها پس از ٢٠ دقیقه پیاده‌روی و حرکت از خیابان‌های اصلی به خوابگاه رسیدند.
دستگیری دانشجوها
در سوی دیگر ماجرا، دانشجوهایی که خارج از پارکینگ بودند، صدای شلیک‌های نیروهای امنیتی را شنیده بودند و تلاش داشتند تا دوستان خود را نجات دهند، اما با درهای بسته پارکینگ مواجه شدند و به سمت دانشکده مدیریت و اقتصاد روانه شدند، ولی باز هم به در بسته خوردند؛ درهای دانشکده مدیریت و اقتصاد نیز بسته بود. دانشجوهای خارج از پارکینگ، از ترس به سمت دانشگاه به راه افتادند، اما نیروهای امنیتی به صورت گزینشی و هدف‌مند اقدام به دستگیری چندتن از دانشجوها کردند. مأموران حراست دانشگاه سعی در جلوگیری از بازداشت دانشجوها از سوی نیروهای امنیتی داشتند، اما آنها نیز مجددا مورد ضرب‌وشتم قرار گرفتند. یکی از استادان دانشگاه نیز سعی در جلوگیری از بازداشت دانشجوها داشت، اما نیروهای لباس‌شخصی او را نیز مورد ضرب‌وشتم قرار دادند.
پس از آن، نیروهای امنیتی کمی عقب‌نشینی کرده و دانشجوها وارد دانشگاه شدند. وضعیت دانشجوها بسیار بد بود و جو ناامیدی شدیدی میان آنها به وجود آمده بود. بعضی از دانشجوهای ورودی ١۴٠١ خبر از دستگیری دوستان خود می‌دادند. یکی از دانشجوها نیز از حال رفت و دوستانش او را به مرکز بهداشت دانشگاه منتقل کردند.
ورود وزیر علوم به دانشگاه و التهاب بیشتر فضا
در همین زمان، حدود ساعت هشت شب، دکتر زلفی‌گل، وزیر علوم وارد دانشگاه شد. او با برخی مسئولان امنیتی تماس برقرار کرده و سعی در حفظ امنیت درهای دانشگاه داشت، اما این حرکت او هیچ تأثیری نداشت. او سپس به سمت سالن جباری رفت، گروهی از دانشجوها نیز وارد سالن جباری شدند تا با وزیر صحبت کرده و مطالبات خود را بیان کنند. رئیس دانشگاه و چند تن از استادان، از جمله دکتر شریفی زارچی هم کنار وزیر حضور داشتند.
حضور وزیر علوم و رفتار نامحترمانه او با دانشجوهای معترض جو دانشگاه را متشنج‌تر کرد. او دانشجوهای معترض را متهم به بی‌قانونی و هدر دادن بیت‌المال کرده و با لحنی تند، به دانشجوها گفت که به‌خاطر هدر دادن بیت‌المال باید در دنیا و آخرت جواب‌گو باشند و فکر نکنند که می‌توانند هرچه خواستند بگویند و برخوردی با آنها نشود. او گفت قطعا برخورد جدی و قاطعانه صورت خواهد گرفت. وزیر بدون توجه به جو متشنج دانشگاه و دانشجوهای خشمگین، حتی در پاسخ به سوال مستقیم دانشجو هم به گونه‌ای صحبت کرد که خشم دانشجوها دوچندان شد.
صحبت‌های وزیر علوم بسیار تند و زننده بود و وقتی رئیس دانشگاه سعی کرد فضا را آرام کند، وزیر علوم با دکتر جلیلی نیز برخورد تندی داشت. در این میان، دکتر علی شریفی زارچی اجازه صحبت کردن گرفت که با تشویق دانشجوها همراه شد. وقتی وزیر متوجه شد که این استاد، همان استادی است که به واسطه توییت‌های حمایتی که برای دانشجوها زده، شناخته شده است، شروع به تخریب مستقیم دکتر شریفی زارچی کرده و او را بی‌وجدان، بی‌اخلاق، خیانت‌گر، بازی‌کننده با احساسات جوانان و منحرف‌کننده دانشجوها از صراط مستقیم خطاب کرد. اما جمعیت حاضر به این حرف‌های وزیر علوم، واکنش جدی نشان داده و از دکتر شریفی زارچی حمایت کرد.
.
خروج دانشجوها از دانشگاه
چندی بعد، مأموران حراست دانشگاه اعلام کردند که با تضمین وزیر علوم، تمامی درهای دانشگاه امن‌اند و به همین خاطر درها باز شده و دانشجوها می‌توانند از دانشگاه خارج شوند. اما دانشجوها باز هم به خاطر ترس از بازداشت، از این کار ممانعت کرده و در دانشگاه ماندند. حضور نیروهای امنیتی در اطراف دانشگاه، باعث شده بود دانشجوها نتوانند به تضمین وزیر اعتماد کنند.
دانشجوهایی که ساکن تهران بودند، از خانواده‌های خود خواسته بودند که به‌دنبال آنها بیایند و از این طریق راهی خانه شدند. خانواده‌های آنها نیز با دیدن اوضاع امنیتی اطراف دانشگاه با نگرانی فراوان به سمت دانشگاه آمدند تا فرزندان خود را با خود به خانه ببرند.
تعدادی از دانشجوها نیز به‌صورت دسته‌جمعی به سمت مترو رفتند. هم‌چنین مینی‌بوس‌ها و ون‌هایی از سوی دانشگاه برای دانشجوهای خوابگاهی آماده شد که با همراهی برخی از استادان، جهت حفظ امنیت دانشجوهای خوابگاهی، آنها را به خوابگاه‌ها منتقل کردند. با توجه به بسته بودن راه‌های منتهی به دانشگاه به خاطر جمعیت زیادی از شهروندان که در اطراف دانشگاه جمع شده بودند و تعداد زیاد نیروهای امنیتی، فرایند خروج دانشجوها از دانشگاه، مدت زیادی به طول انجامید و نهایتا خبر رسید که تقریبا تمامی دانشجوها از دانشگاه خارج شده‌اند و فقط حدود ١٠٠ دانشجو هنوز در دانشگاه هستند که می‌خواهند شب را همان‌جا بگذرانند.
تجمع شهروندان در اطراف دانشگاه
اخبار سرکوب دانشجوهای شریف در فضای مجازی پخش شده و مردم فراخوان کمک دانشجوهای محاصره‌شده در دانشگاه را دریافت کرده بودند. به همین خاطر اطراف دانشگاه و به‌خصوص سردر اصلی، واقع در خیابان آزادی، ترافیک سنگینی وجود داشت و جمعیت نسبتا پرتعدادی در آنجا حضور داشتند. نیروهای امنیتی سعی داشتند با تیراندازی به سمت مردم و با استفاده از گاز اشک‌آور آنها را متفرق کنند. نیروهای امنیتی به سمت بعضی از خانه‌های خیابان حبیب‌اللهی نیز گاز اشک‌آور شلیک کردند.
یک شب پر از دلهره در خوابگاه‌ها
دانشجوهای خوابگاهی با وجود اسکان در خوابگاه، می‌دانستند و می‌دیدند که نیروهای لباس‌شخصی، اطراف همه خوابگاه‌ها را محاصره کرده‌اند. اطراف خوابگاه مصلی‌نژاد، واقع در میدان تیموری، ترافیک سنگینی برقرار بود و بعضی از پنجره‌های خوابگاه مورد اصابت ساچمه‌های پلاستیکی قرار گرفت. خوابگاهی‌ها سعی کردند در خوابگاه بمانند، اما می‌ترسیدند که نیروهای لباس‌شخصی، وارد خوابگاه شده و اقدام به دستگیری آنها کنند. از همین رو بسیاری از آنها پنجره‌های خود را بسته بودند و به صورت نوبتی تا صبح کشیشک می‌دادند.
رسانه‌های خاموش و دامن زدن به التهابات
تا حدود ساعت ۳ بامداد دوشنبه، صدای تیراندازی و بمب‌های صوتی در محله طرشت شنیده می‌شد. همسایگان دانشگاه که برای دیدن اوضاع پشت پنجره‌ها و روی بام‌ها آمده بودند، با نور لیزر نیروهای امنیتی مواجه می‌شدند.
همان شب هیئت‌رئیسه دانشگاه جلسه‌ای اضطراری برای تصمیم‌گیری راجع به نحوه برگزاری کلاس‌ها تشکیل داد و تصمیم بر این شد تا اطلاع ثانوی کلاس‌ها به صورت مجازی برگزار شود.
در زمانی که دانشگاه در چنین التهابی به سر می‌برد و از هر گوشه و کنار اخبار دروغین دلهره دانشجوها و خانواده‌هایشان را چند برابر می‌کرد، هیچ یک از رسانه‌های داخلی خبری از حقیقت وقایع رخ داده در دانشگاه را پوشش ندادند. هم‌چنین برخی مسئولین دانشگاه، از جمله مدیر حوزه ریاست، به گونه‌ای راجع به این موضوع صحبت کردند که گویی هیچ اتفاقی در دانشگاه رخ نداده و شرایط کاملا عادی است و هر خبری از دانشگاه شریف گفته شده، شایعه‌ای بیش نبوده است.
قطعاً دانشجوهای و استادان دانشگاه شریف، چنین شبی را که به اندازه سال‌ها به آنها اضطراب وارد کرد فراموش نخواهند کرد، ولی در این میان مشخص شد که چه کسانی بنزین بر خشم معترضین می‌ریزند و چه کسانی با ندیدن حقیقت و انکار وجود مشکلات، مانع از اصلاح هستند.
