نشست معرفی و نقد و بررسی کتاب «شکاف دیجیتال سوم»، نوشته ماسیمو راگندا با حضور علی راغب (مترجم) و امیرعماد میرمیرانی (جادی)، در روز شنبه، ۱۱ آذر در سالن جابر بن حیان دانشگاه برگزار شد. قبل از برگزاری هم قابل حدس بود که استقبال قابل توجهی از برنامه صورت گیرد و مخاطبان این قسم از برنامه‌ها و علی‌الخصوص طرفداران جادی در برنامه حضور پیدا کنند.
در این نشست ابتدا علی راغب به معرفی نویسنده و سپس توضیح محتوای کتاب پرداخت. او ضمن بیان سابقه و آمار، شکاف دیجیتال را تعریف نمود و سه سطح شکاف دیجیتال (سطح اول: دسترسی، سطح دوم: استفاده‌های مختلف و سطح سوم: تفاوت در کسب منافع عینی از فناوری دیجیتال) را توصیف کرد. پس از این موارد او مختصری به آرای ماکس وبر و ایده‌های ملهم از او در این کتاب پرداخت و با استفاده از اصطلاحی وبری، وضعیت افراد در فضای مجازی را به قفسی آهنین تشبیه کرد؛ «امروزه ظهور فاوا به عنوان زیرساختی اساسی برای اقتصاد دولتی و خصوصی، عرصه دیجیتال را به فضایی حیاتی برای پاییدن و نظارت بر شهروندان تبدیل کرده است. ... کسانی که نمایه آنلاین ندارند، ناچیز قلمداد می‌شوند و بنابراین از بسیاری از خدمات آنلاین محروم می‌گردند».
او این‌طور اضافه کرد که مطالعات بسیاری نشان داده که عوامل اجتماعی و اقتصاد سیاسی چون آموزش، مهارت‌ها، درآمد، شغل، جنسیت، سن و ... بر دسترسی، استفاده و کسب منفعت از اینترنت تأثیر می‌گذارند. اینترنت فرصت‌های بسیار زیادی برای زندگی روزمره ما ایجاد کرده که عدم دسترسی بدان برای ما منجر به خسران‌های عینی و ذهنی می‌شود. ایده اصلی کتاب دقیقا این است که با وجود امیدها به پیشرفت فناوری، شکاف دیجیتال نشانگر این است که قشربندی اجتماعی و تضادهای طبقاتی نه تنها در فضای دیجیتال بازتولید، بلکه حتی تشدید هم می‌شوند. در پایان این بخش او اشاره کرد که شکاف دیجیتال را می‌توان تا حدودی رفع نمود، آن هم به‌وسیله سیاست‌گذاری مناسب از سوی حکومت‌ها؛ نیاز به ترکیبی از سیاست‌ها وجود دارد که آموزش، حمایت مادام‌العمر، انگیزه استفاده و پشتیبانی شبکه را در نظر می‌گیرد و فعالیت‌های اینترنتی مرتبط با پرورش شخصی را تحریک می‌کند.
علی راغب در پایان صحبت‌هایش، به مسائلی پرداخت که خارج از کتاب و در راستای کاربست ایده‌های کتاب در جامعه ایرانی بود. او ضمن اشاره به فیلترینگ و بالا بودن میزان شکاف دسترسی در ایران بر اهمیت پدیده سلبریتی مجازی و تأثیرات مخرب آنها در جامعه تأکید کرد. همچنین، استثمار و روابط اقتصادی و قدرت در اینترنت و یا تناقض‌های دولت الکترونیک از دیگر مباحثی بودند که او به آنها اشاره نمود.
پس از صحبت‌های مترجم کتاب، جادی که از چهره‌های شناخته‌شده و از فعالین موثر در حوزه اینترنت و فناوری‌های دیجیتال به حساب می‌آید، نظرات خودش را پیرامون کتاب، ترجمه کتاب به زبان فارسی و کیفیت آن بیان نمود و از خلال بحث پیرامون شکاف دیجیتال، گذری هم به مباحث جامعه‌شناختی زد و از اهمیت شناخت علوم انسانی و لزوم کاربست این مفاهیم در تکنولوژی و دانش فنی مهندسی سخن گفت.
این نکته نیز قابل ذکر است که ادبیات جادی همچون سابقه او در تولید محتوای رایگان و توجه نظر او به دسترسی همگانی و حداکثری و لزوم آن، مخاطبین را به شور وا داشت؛ به گونه‌ای که پس از مدت زمانی مخاطبین صمیمیتی را در صحبت‌ها تجربه کردند که گویی با دوستی قدیمی مشغول صحبت‌اند. بخش پایانی این نشست نیز به پرسش و پاسخ گذشت که بسیار پربار و جالب پیش رفت.
پس از برگزاری نشست، پیام‌های زیادی درباره نشست به دست ما، یعنی انجمن علمی فلسفه علم رسید. بسیاری شرکت در این نشست و گفت‌وگو با جادی را با حضور در جلسات تراپی مقایسه کرده و گفتند که گویی با رفیق خود مشغول صحبت بوده و بسیار آموخته‌اند. تعداد قابل توجهی از پیام‌ها هم دوستانی بودند که امکان شرکت در نشست را پیدا نکرده و به دنبال صوت یا فیلم جلسه بودند. ضمن تشکر از تمام مخاطبین و همراهان انجمن علمی فلسفه علم، علی‌الخصوص همراهان ما در این برنامه، به زودی فیلم کامل جلسه مذکور از طریق کانال انجمن علمی فلسفه علم منتشر خواهد شد.
ارغوان اخلاقی
