راند اول گفت‌وشنود، پشت درهای بسته

خلاصه‌ای از حرف‌های پشت درهای بسته در جلسه یک‌شنبه (۲۴ مهر ۱۴۰۱) میان مسئولین دانشگاه و دانشجوها

یک‌شنبه، ۲۴ مهر از ساعت ۱۲ ظهر جمعی از دانشجوها در سالن جابر حضور داشتند تا هم حرف‌های خودشان پیرامون اتفاقات اخیر دانشگاه را به مسئولان دانشگاه بگویند و هم حرف‌های آنها را بشنوند. این جلسه که دکتر جلیلی، رئیس دانشگاه، دکتر تقوی، معاون فرهنگی و اجتماعی، دکتر ابوالحسنی، معاون دانشجویی، دکتر فخارزاده، استاد دانشکده برق، دکتر مدنی‌زاده، استاد دانشکده مدیریت و اقتصاد، دکتر جمشیدی، استاد دانشکده شیمی و دکتر خشخاخی‌مقدم، استاد دانشکده صنایع در آن حضور داشتند، بنا به تصمیم برگزارکنندگان قرار بوده محرمانه باشد و محتوایی از صحبت‌های مطرح‌شده در آن منتشر نشود.

برخی از دانشجوهای حاضر در این جلسه، خلاصه‌ای از بحث‌ها و گفت‌وگوها را در اختیار ما قرار دادند که در اینجا به ذکر آنها می‌پردازیم و تأکید می‌کنیم که این موارد، قطعا همه حرف‌های گفته‌شده را پوشش نمی‌دهد، ولی مهم‌ترین آنها از نظر ما را شامل می‌شود.

برخی نکات مطرح‌شده از سوی دانشجوهای حاضر در جلسه:

• حضور نیروی‌های لباس‌شخصی و امنیتی در بستر دانشگاه و هم‌چنین خارج دانشگاه را در وقایع اخیر شاهد بودیم. میزان اثر و نفوذ مسئولان دانشگاه روی این نیروها چقدر است؟
• مهم‌ترین رسالت استادان دانشگاه در این برهه، آرام‌سازی فضا بود. استادانی که سال به سال هیچ‌گونه اظهار نظر و کنش سیاسی-اجتماعی ندارند و دانشجوها را به سیاست‌زدایی از فضای دانشگاه ترغیب می‌کنند، در یک فضای احساسی، اظهار نظرهای احساسی کرده و فضا را ملتهب‌تر می‌کردند. به نظرم عدم‌برگزاری کلاس‌ها از سوی استادان، یک آسیب بزرگ بود و هیئت‌رئیسه باید مقداری قوی‌تر در این موضوع عمل می‌کرد. حال اگر دانشجوها بنا داشتند که در کلاس‌ها شرکت نکنند، قابل احترام بود، اما تعطیلی کلاس از سوی استادان، موضوعی‌ست که باید به آن پرداخته می‌شد و هیئت‌رئیسه سر این موضوع کوتاه نمی‌آمد.
• حدود اختیارات شوراهای دانشکده‌ای چقدر است که امکان تعطیلی کلاس‌ها را به اختیار خودشان دارند، یا اینکه سر کلاس می‌آیند، اما تدریس نمی‌کنند؟
• درباره کمیته انضباطی دانشگاه و برخورد با هتک حرمت‌ها، خشونت‌ها و اتهام‌ها، به هیچ عنوان نباید کوتاه آمد. اگر معتقدیم که مسائل داخل دانشگاه باید درون دانشگاه حل‌وفصل شود، پس جایی باید از قوه قهریه استفاده کرد. البته برخوردها باید کاملا در چارچوب رسمی و اداری خود باشد که بهانه‌ای به دست عده‌ای داده نشود.
• چرا مسئولان دانشگاه در خبرگزاری‌ها خبرهای نادرستی را درباره اتفاقات دانشگاه انتشار دادند؟
• بازداشت‌شده‌های دانشگاه نباید به دسته‌های «بیرون دانشگاه» و «داخل دانشگاه» تقسیم شوند. چه کسی که بیرون دانشگاه بوده و چه کسی که داخل دانشگاه حضور داشته، همه مربوط به دانشگاه هستند. با این تقسیم‌بندی، راه‌حل راحتی را به نیروهای ضدمردمی می‌دهیم که به محض خروج دانشجوها از دانشگاه، آن‌ها را دستگیر کنند.
• آیا تجمع استادان که لغو شد، قرار است در آینده برگزار شود؟
• چرا استادها به برگزاری کلاس‌ها پافشاری می‌کنند؟ پنهان کردن اسامی شرکت‌کنندگان در کلاس چرا انجام می‌شود؟
• صدای دانشجو باید شنیده شود و درخواست می‌کنم در جلسه بعدی که به نظرم باید عمومی باشد، همه به راحتی بتوانند صحبت کنند.
• دانشگاه برای ازسرگیری حضوری کلاس‌های دانشجوهای کارشناسی چه برنامه‌ای دارد؟
• دانشگاه در خصوص انتقال پرونده‌های دانشجوهای بازداشتی از قوه قضائیه یا وزارت اطلاعات به کمیته انضباطی چه برنامه‌ای دارد؟
• دانشگاه برای تأمین امنیت دانشجوها در این روزها چه برنامه‌ای دارد؟
• دانشجوها خواستار پیگیری اتفاقات یک‌شنبه هستند، کمیته حقیقت‌یاب تاکنون چه اقداماتی انجام داده است؟
• چرا از عموم دانشجوها و علی‌الخصوص دانشجوهای بازداشتی، عذرخواهی صورت نگرفته است؟
• چه برنامه‌هایی برای تخلیه فشارهایی که به دانشجوها در این چند هفته وارد آمده، وجود دارد؟ برداشت دانشجوها این است که کلاس‌ها مجازی شده‌اند تا درخواست‌ها و فریادهایشان شنیده نشود.
• فحاشی سرزنش‌شده است، اما قابل درک نیست که پس از این همه مدت، تا حرف از یکشنبه می‌شود، عده‌ای آن فحاشی‌ها را علم می‌کنند.
• ما از خفت‌گیرهای طرشت کم‌تر از امنیتی‌ها می‌ترسیم.
• با برخی از اعضای بسیج که حرف‌های عصبانی‌کننده و غیرمنطقی می‌زنند و باعث عصبانیت طرف مقابل می‌شوند، باید برخورد شود، به اندازه همان فردی که فحاشی کرده و دو هفته است که مدام گفته می‌شود که با آنها مقابله خواهد شد.
• ژست گفت‌وگو گرفته می‌شود، اما هیچ گفت‌وگوی مؤثری نداریم. قول‌هایی می‌دهند، اما به هیچ‌کدام عمل نمی‌شود.
• «لباس‌شخصی» یک پدیده خنده‌دار و توجیه‌نشده است. مگر ما کشور داعشی هستیم یا اینجا سوریه است که شبه‌نظامی داشته باشیم؟ یک نیروی امنیتی یا لباس فرم به تن دارد یا نه.
• می‌گویند با آقای رئیسی جلسه داشتیم، با فلان مسئول امنیتی جلسه داشتیم. بانیان وضع موجود نمی‌توانند منتقدان آن باشند! دقیقا کسانی که عامل این قضیه بودند و تمام اختیارات نیروهای امنیتی در دست‌شان است، الان در ژست آزادی‌خواه یا عدالت‌خواه ظاهر می‌شوند.
• آقای وزیر همان روز در جمع ما ظاهر شد. من جز توهین چیزی از ایشان ندیدم.
• درباره لغو تجمع استادان، می‌گویند که خارجی‌ها فلان کردند، اینترنشنال فلان کرد. این‌ها هم رسانه‌اند! مگر رسانه‌های داخلی ما جهت‌گیری ندارند؟ رسانه‌های خارجی هم به طبع جهت‌گیری دارند. این یک اصل آزادی بیان است.
• اتهام‌هایی که به بچه‌ها زده شده، واقعا خنده‌دار است؛ مانند اقدام علیه امنیت ملی یا تبانی علیه نظام! در یک محیط بسته دانشگاهی چطور چنین چیزهایی ممکن است؟
• چرا کمیته انضباطی یک‌طرفه است؟! نمی‌شود گروهی هر طور که می‌خواهند رفتار کنند، درگیری فیزیکی با بچه‌ها داشته باشد، در وقت عزاداری جلوی بچه‌ها بخندند و تهدید کنند و برخوردی با آنها نشود.
• چه مقاومتی برای استعفا و تنبیه عملی مسئولین و قاصران این اتفاقات وجود دارد؟
• آقای جلیلی! ما همه شما را می‌شناسیم. غیر از این نیست که شما در تحریم مستقیم وزارت خزانه‌داری آمریکا هستید. در پروژه اینترنت ملی هم اقدامات شما قابل انکار نیست؛ پروژه‌ای که همین الان وسیله‌ای برای سرکوب کردن و خفه کردن صدای مردم و دانشجوها شده است. اینکه می‌گوییم بانیان وضع موجود نمی‌توانند منتقدان آن باشد، دقیقا همین است.
• همین جا چند نفر مستقیما جرئت دارند که بگویند ما به حجاب اجباری اعتراض داریم؟ در جامعه آفریقای جنوبی آپارتاید قانون بود، الان هم نمی‌توانیم بگوییم که حجاب اجباری قانون است! قانون اشتباه است و باید اصلاح شود.
• آقای جلیلی! شما اکنون نمی‌توانید بگویید که من هم منتقدم، غیر از این است که در زمان شما درها ورودی پسران و دختران جدا شد؟ غیر از این است که شما جلسه‌ای را با همین اقلیت حاضر در اینجا داشتید برای تعیین «الگوی پوششی»؟

دکتر فخارزاده:

• سه مسئله وجود دارد: نقد عملکرد درون دانشگاه، نقد عملکرد نهادهای بیرونی و پیشنهادهایی برای تکرار شرایط مشابه.
• درباره قسمت اول و دوم فعلا صحبتی نمی‌کنم، اما در زمینه پیشنهادها، کارهای بسیاری در ده روز گذشته انجام شده؛ مانند جلساتی که با دانشجوها برگزار می‌کنیم که حداقل ۲۰ ساعت در هفته گذاشته به این امر اختصاص یافت. ضرورت گفت‌وگو بیش از هر چیز دیگری در شرایط فعلی احساس می‌شود و باید با یکدیگر صحبت کنیم.
• دانشجوها چندین دغدغه دارند؛ مهم‌ترین‌شان تضمین امنیت است. اگر بخواهیم دانشگاه را در هفته آتی حضوری کنیم، باید دانشجوها مطمئن باشند که امنیت‌شان تأمین شده است. بعضی از نشانه‌هایی که اکنون در اطراف دانشگاه دیده می‌شود، ناراحت‌کننده است.
• دغدغه بعدی، منع تعقیب دانشجوهایی‌ست که بازداشت شده‌اند. ۱۰ نفر از دانشجوهای دانشکده برق آزاد شده‌اند، اما خوشبختانه از هیچ‌کدام وثیقه نگرفته‌اند، ولی به هر صورت، باید مطمئن باشیم که چیزی در پرونده دانشجوها ثبت نمی‌شود که فردا برایشان مزاحمتی ایجاد کند.
• مسئله مهم دیگر، تعیین حریم دانشگاه است. الان اتفاقاتی دارد می‌افتد و گزارش‌هایی روی میز مسئولین کشور است که دارد جای ظالم و مظلوم را عوض می‌کند. این مسئله‌ای‌ست که به هیچ وجه نباید از آن کوتاه بیاییم.
• حریم دانشگاه باید تعریف شود. حریم دانشگاه فقط بین در آزادی و در انرژی نیست؛ کوچه قاسمی جزء حریم دانشگاه است، کوچه گلستان جزء حریم دانشگاه است، مسیر بین در دانشگاه و خوابگاه جزء حریم دانشگاه است.
• وزیر کشور گفتند که امنیت دانشجو را در دانشگاه و خوابگاه باید تأمین کنیم.
• مسئله دیگری که دانشجوها مطرح می‌کردند، به تأویل خودشان، انفعال دانشگاه بود. به نظر می‌رسد که دانشگاه اقدامات خیلی خوبی در این زمینه انجام داده، اما چون به دانشجوها منتقل نشده، سوءتفاهم‌هایی برای دانشجوها شکل گرفته است.

دکتر جلیلی:

• درباره بحث تضمین امنیت، در یک تجمع از چهار تجمع شکل‌گرفته در روزهای اخیر، خلاف بخش‌نامه ارسالی زمان دکتر فرهادی، وزیر اول دکتر روحانی، تعداد محدودی نیروی لباس‌شخصی وارد دانشگاه شدند. این مورد را من در جلسه روز دوشنبه، ۱۱ مهر در شورای امنیت کشور و روز بعدش، در جلسه با دو مسئول امنیتی در شورای دانشگاه، به عنوان اعتراض رسمی و جدی دانشگاه مطرح کردم که این موضوع با تمامی چارچوب‌هایی که تاکنون اعلام شده، مغایرت دارد.
• در تجمع‌های ۹ و ۱۰ مهر، به زعم بنده، نیروهای امنیتی داخل حریم (به معنای دیوار) دانشگاه نشدند. البته ممکن است شما بگویید که چه فرقی دارد، حالا سه متر آن طرف‌تر! که این را در پیگیری‌های بعد دنبال کردیم که پیرامون دانشگاه، به خصوص پیرامون شمالی دانشگاه، شامل کوچه قاسمی و کوچه تیموری به عنوان حریم دانشگاه شناخته شود. راجع به کوچه گلستان صحبت نکردیم، چرا که کمی فاصله دارد. این مورد را رئیس شورای امنیت کشور در جلسه جمع‌بندی کرد و قول داد که درباره حریم شمالی دانشگاه، هماهنگ می‌شوند.
• در روز یک‌شنبه، اگر ما زودتر درباره حضور نیروهای امنیتی اطلاع داشتیم، حتما سر موضوعاتی مثل کلاس فیزیک عمومی دانشجوهای نوورودی تصمیم‌گیری می‌کردیم، اما هیچ خبر و اطلاعاتی از هیچ مجرا و کانالی وجود نداشت.
• درباره درون دانشگاه، قول امنیت را می‌دهم، و اگر نقض شد، نفر اولی هستم که معترض خواهم بود.
• درباره ضلع جنوبی دانشگاه، در هر چهار تجمع، ما خودمان از نیروهای امنیتی خواستیم که امنیتش را فراهم کنند، که به نظرم خوب هم عمل کردند. از این نظر که تجمع بیرون دانشگاه به تجمع درون دانشگاه وصل نشود. ما تجربه سختی را در سال ۹۸ داشتیم که به هم پیوستن تجمع بیرون و درون دانشگاه می‌تواند خطرناک باشد.
• چند دسته دستگیرشده داریم: یک دسته آن‌هایی که به خاطر حضور در تجمع داخل دانشگاه دستگیر شده بودند. ما این دسته را در اولویت اول می‌دانستیم که باید بلافاصله اقدام کنیم و اگر بنا به برخوردی هم باشد، پس از بررسی تخلف و اثبات آن، با قانون‌های داخل دانشگاه برخورد شود. عده‌ای بیرون دانشگاه دستگیر شدند، آن‌ها هم دانشجوی دانشگاه هستند و در لیست‌های ما هستند، آن‌ها را هم پیگیری کرده‌ایم و اصلا خارج و داخل نداریم.
• برخی موارد هم در شهرستان‌ها بوده‌اند. ممکن است موردی باشد که دانشجو در کف خیابان، متهم به این باشد که جایی را آتش زده باشد. طبق آخرین آمار، هنوز ۳ دانشجوی بازداشتی داریم. با توجه به تلاش‌هایی که صورت گرفته و اینکه هنوز آزاد نشده‌اند، ممکن است اتهام‌هایی داشته باشند. اما باز هم تلاش می‌کنیم.
• درباره منع تعقیب دانشجوهای بازداشتی، پیگیری می‌کنیم که پرونده‌ها را به داخل دانشگاه بیاوریم. البته اگر کسی شاکی خصوصی داشته باشد، نمی‌توانیم. فکر می‌کنم یک یا دو مورد این‌چنین داریم که مثلا یکی از شرکت‌های آی‌تی شاکی یک نفر از بچه‌هایی‌ست که الان آزاد شده. آن شکایت اگر ادامه پیدا کند، من نمی‌توانم مقابل آن شاکی خصوصی بگویم که چون ایشان دانشجوی دانشگاه شریف است، از شکایت‌تان بگذرید.
• قرار است بنده و معاونت دانشجویی در جریان شکایت‌ها قرار بگیریم. اگر شاکی خصوصی باشد، ممکن است کمی محدود شویم، اما به هر حال ما پیگیری‌های خودمان را چه از نظر تلاش برای پس گرفتن شکایت و چه از نظر اینکه مشورت‌های حقوقی برایشان فراهم کنیم، انجام خواهیم داد.
• درباره مصاحبه‌ای که با تهران ۲۰ صورت گرفت، من بعد از آن فیلم را دیدم و یک بار هم با وزیر فیلم را دیدیم. به واسطه آن کاستی عذر می‌خواهم. ای کاش قبل از روزی که مصاحبه کردم، بیشتر در جریان بودم. ۲۴ ساعت اول پس از آن حادثه، بسیار سخت بود و کاستی اطلاعات من و ندیدن آن فیلم، باعث آن مصاحبه شد. من حتما جبران خواهم کرد.
• البته در جلساتی که می‌رفتیم، از رئیس‌جمهور تا نیروهای امنیتی و کمیسیون اصل ۹۰ مجلس، به همه گفتم که در حد فاصل ساعت ۱۸ تا ۲۰، به بسیار از بچه‌های ما ظلم شد و مورد ضرب و شتم قرار گرفتند و رعب و وحشت ایجاد شد. از این‌ها کوتاه نخواهم آمد.
• درباره شورای دانشکده‌ها، دانشگاه یک عنصر واحد است. داخل دانشگاه، شورای دانشکده‌ها حق دادن بیانیه ندارند. شورای دانشکده‌ها حق تعطیل کردن ندارند، ولی اقتضای شرایط ایجاب می‌کرد که ما در دانشگاه دیگر حرفی نزنیم و ساکت باشیم. من در شورای سرپرستان هم این موضوع را مطرح کردم که در دانشگاه، ملوک‌الطوایفی نباید داشته باشیم.
• بیانیه حراست وزارت علوم، یک جمله ۱۰۰ درصد غلط داشت و من این را در جلسه‌ای که با وزیر علوم داشتم، مطرح کردم. همان جا وزیر تماس گرفت که آن را از سایت وزارت علوم بردارند، روز قبلش هم از روی سایت دولت برداشته شده بود. آن جمله غلط این بود که ۳۵ نفری که روز یک‌شنبه دستگیر شده بودند، لیدر بودند، در حالی که ۵ نفر از آنها اصلا ورودی ۱۴۰۱ بودند.
• مستقل از اتفاقات یک‌شنبه، مسائلی دیگری مانند دوقطبی‌های ایجادشده و اهانت‌های انجام‌شده وجود دارد که کمیته انضباطی باید به آن‌ها رسیدگی کند. این مسائل در دانشگاه جدید است. عده‌ای در اوین بازداشت هستند و عده‌ای هم درون دانشگاه جور دیگری زندانی شده‌اند. این البته باید مدیریت شود.
• بنده به عنوان مسئول دانشگاه از بچه‌هایی که بهشان ظلم شد، حق‌شان نبود که بی‌تقصیر کتک بخورند یا در معرض رعب و وحشت قرار بگیرند، یا باید با مکانیزم‌های داخل دانشگاه با آن‌ها برخورد می‌شد اما از بیرون دانشگاه با آن‌ها برخورد شد، عذرخواهی کردم و سایت‌ها هم کار کردند.
• مسئولین امنیتی در جمع شورای دانشگاه آمدند و آن‌ها هم عذرخواهی کردند. البته به دنبال این هستیم که مقام بالاتری نیز در دانشگاه حضور یابد و اتفاقات را بپذیرد و به نحوی که مناسب می‌داند، عذرخواهی کند.
• امیدوار هستم که از شنبه هفته بعد، کلاس‌های کارشناسی نیز به صورت حضوری برگزار شود. البته این مطلب منوط به تصمیم‌گیری شورای دانشگاه است. تصویر ما از برگزاری حضوری کلاس‌های کارشناسی ارشد، تصویر خوبی است.
• کمیته حقیقت‌یاب و تشکیل شدن آن در برنامه ما بود، اما وقتی جدی‌تر مطرح شد که بیانیه وزارت علوم منتشر شد. جمع‌بندی ما این بود که اگر بیانیه‌ای بدهیم که اشکالات بیانیه وزارت علوم را حذف کند و غلط‌هایش را برطرف کنیم، به صلاح دانشگاه نیست. بهتر بود که جمع دیگری تشکیل شود و روایت واقع‌گرایانه‌ای از این اتفاق ارائه دهند. اینکه دانشجوها در جمع این کمیته باشند، تصویب نشد، اما اگر دانشجوها گزارش یا مشاهده‌ای دارند، می‌توانند با این کمیته مطرح کنند.
• درباره ورود لباس‌شخصی‌ها از سوی بسیج، این یک مغلطه است که اتفاق افتاده. روز شنبه، ۹ مهر من عرض کردم که سه دسته وارد دانشگاه شدند: یک دسته به نیروهای معترض اضافه شدند، یک دسته نیروهایی که در داخل به نیروهای بسیج اضافه شدند و دسته‌ای که در حد ۱۰ تا ۲۰ نفر، طبق گزارش استادانی که حضور داشتند، به عنوان لباس‌شخصی وارد شدند، که البته پیگیرش هستیم.
• درباره اینکه عذرخواهی کلامی به درد نمی‌خورد، اگر پیشنهادی دارید که عذرخواهی غیرکلامی چگونه باشد، استقبال می‌کنم.
• درباره حریم دانشگاه، از زمان دکتر روستاآزاد و دکتر فتوحی یک دهه تلاش شده، از سمت شهرداری پیگیری شده و از سال قبل هم ده‌ها بار پیگیری کردیم که کوچه قاسمی به حریم دانشگاه اضافه شود. درباره اینکه پارکینگ هم به حریم دانشگاه اضافه شود، طرحی داریم که امیدواریم حداقل باز و بسته کردن در دانشگاه با حراست باشد و نیروی پارکینگ، نیروی دانشگاه باشد.

دکتر تقوی:

• درباره مصاحبه دکتر نوبهاری، بنده قرار بود آن را انجام دهم، اما پیش از حضور خبرنگاران، به خاطر فشارهای جسمی پیش‌آمده حالم خراب شد و برای زدن سرم مرا بردند و نتوانستم مصاحبه کنم. گرچه آقای نوبهاری در جریان کامل ماجرا نبود، اما به خاطر اصرار خبرنگار، مجبور به مصاحبه شد. بعضی تصمیم‌گیری‌ها باید در لحظه انجام شود و این اتفاقات هم می‌افتد.