خواستیم ببینیم یک اپلای معمولی و بدون نان اضافه برای یک دانشجوی عادی چقدر آب می‌خورد. برای تخمین قیمت‌ها نرخ دلار را ۳۷۰۰۰ تومان در نظر گرفتیم. بیشتر داده‌ها هم مربوط به دانشگاه‌های آمریکا و کاناداست.
آزمون‌ها
ایستگاه اول هزینه، آزمون زبان است. در حال حاضر هر دو آزمون تافل(TOEFL iBT) و آیلتس(IELTS) تقریبا موردپذیرش اکثر دانشگاه‌های جهان است و انتخاب بین این دو آزمون بیشتر بر اساس سلیقه صورت می‌گیرد. البته بررسی سایت هر دانشگاه برای بررسی آزمون زبان موردقبول آن دانشگاه همچنان ضروری است. هزینه آزمون TOEFL با قیمت دلار محاسبه می‌شود. قیمت این آزمون ۲۴۵ دلار (۹۰۶۵۰۰۰ تومان) است. ارسال نمره آزمون تافل به‌صورت رسمی به هر دانشگاه باید از طریق خود ETS که برگزارکننده آزمون تافل است، صورت گیرد. شما می‌توانید تا قبل از ساعت ۱۰ شب (به وقت محلی) روز قبل از آزمون خود با مراجعه به‌حساب کاربری خود در سایت ETS نمرات خود را به‌صورت رایگان به چهار دانشگاه بفرستید. اگر تعداد دانشگاه‌های موردنظر شما بیشتر از چهار تا باشد یا بعد از وقت اعلام‌شده اقدام به ارسال نمرات کنید، باید برای هر ارسال نمره ۲۰ دلار (۷۴۰۰۰۰ تومان) پرداخت کنید.
قیمت آزمون آیلتس طبق اعلام سازمان سنجش تغییر می‌کند و در حال حاضر ۶۱۵۱۰۰۰ تومان اعلام شده است. برای ارسال نمرات این آزمون نیز می‌توانید برای پنج دانشگاه به‌صورت رایگان اقدام کنید و اگر دانشگاهی به سیستم آنلاین آیلتس متصل باشد، مرکز موردنظر ارسال نمره را به‌صورت رایگان انجام می‌دهد. اما اگر دانشگاهی به این سیستم متصل نباشد، باید بابت پست نسخه کاغذی هزینه اضافی پرداخت کنید. همچنین هزینه کلاس زبان را هم می‌توان به این هزینه‌ها اضافه کرد که می‌تواند تا چند ده میلیون برایتان آب بخورد، بسته به سطح تسلط‌تان به زبان انگلیسی.
آزمون GRE ترکیبی از ریاضی و زبان است که تقریبا برای اپلای به همه دانشگاه‌های آمریکا ضروری است و برای کشورهای دیگر نیز یک امتیاز مثبت محسوب می‌شود. هزینه این آزمون نیز به دلار محاسبه می‌شود و قیمت آن ۲۰۵ دلار(۷۵۸۵۰۰۰ تومان) است. برای ارسال نمرات این آزمون نیز می‌توانید سر جلسه آزمون برای چهار دانشگاه به‌صورت رایگان اقدام کنید و ارسال نمرات اضافی نیز ۲۷ دلار(۹۹۹۰۰۰ تومان) هزینه دارد.
اقدام برای دانشگاهها
هزینه اقدام برای دانشگاهها (Application Fee) با هم تفاوت بسیاری دارد که بیشتر به منطقه و ایالت دانشگاه وابسته است. به‌طور میانگین هزینه اقدام برای هر دانشگاه در آمریکا و کانادا حدود ۸۰ تا ۹۰ دلار( ۲۹۶۰۰۰۰ تا ۳۳۳۰۰۰۰ تومان) هزینه دارد. البته اگر حدود یک ماه قبل از زمان ارسال فرم موردنظر با دانشگاه مربوطه مکاتبه کنید، این امکان وجود دارد که دانشگاه این هزینه را از شما نگیرد. اکثر دانشگاه‌های آمریکا و کانادا برای اقدام دانشجویان فرم آنلاینی را تهیه‌کرده‌اند و شما باید همه مدارک لازم را روی سایت دانشگاه آپلود کنید، ولی بعضی از دانشگاهها خود مدارک را درخواست می‌کنند و در نتیجه شما باید هزینه پست مدارک به هر دانشگاه را بپردازید. دقت داشته باشید که اگر چند نفر با هم قصد داشته باشند که برای یک دانشگاه اقدام کنند، می‌توانند مدارک خود را با هم ارسال کنند و درنتیجه هزینه پست بسیار کمتر می‌شود.
ترجمه مدارک
پس از گرفتن پذیرش از یک دانشگاه، شما نیاز دارید که مدارک خود را برای ارسال به دانشگاه موردنظر ترجمه کنید. اکثر دانشگاهها اسکن مدارک موردنظر را هم قبول می‌کنند، اما بعضی از دانشگاهها نیاز به دریافت اصل مدرک شما به‌صورت پستی دارند که هزینه پست بین ۵۰۰ هزار تا یک میلیون تومان را به شما تحمیل می‌کند. به‌طور میانگین هزینه ترجمه مدارک حدودی یکی دو میلیون تومانی آب می‌خورد.
سفارت و اخذ ویزا
این هزینه برای کشورهای مختلف متفاوت است. برای کشورهای اروپایی این هزینه حدود ۵۰ تا ۷۰ یورو است. هزینه اخذ ویزا برای آمریکا ۵۱۰ دلار آمریکا (۱۶۰ دلار برای MRV Fee و ۳۵۰ دلار برای SEVIS Fee - ۱۸۷۷۰۰۰۰ تومان) است و برای کانادا ۲۳۵ دلار کانادا. علاوه بر این هزینه‌ها برای کشورهایی مانند کانادا، آمریکا و انگلیس که در ایران سفارت ندارند، شما باید برای اخذ ویزا هزینه سفر به یکی از کشورهای همسایه مانند ارمنستان یا ترکیه به مدت سه الی چهار روز را نیز متحمل شوید. این سفر با توجه به امکانات، انتخاب هتل و هزینه‌های دیگر برای هر شخص در شرایط عادی حداقل حدود ۵ تا ۱۰ میلیون تومان هزینه دارد. همچنین بعد از این که با درخواست ویزای شما موافقت شد، شما باید پاسپورت خود را به سفارتی که در آن برای ویزا اقدام کردید بفرستید تا مدارک موردنیاز روی پاسپورت شما حک شود. البته برای سفارت کانادا، همه پاسپورت‌های ایرانی به آنکارا فرستاده می‌شوند. هزینه این پروسه که پیک‌آپ ویزا نامیده می‌شود و از سوی آژانس‌های مختلفی انجام می‌شود، می‌تواند بین ۱ تا ۱.۵ میلیون تومان باشد. هزینه پیک‌آپ ویزا و سفر به کشورهای همسایه برای کشورهایی که در ایران سفارت دارند وجود ندارد.
بلیت هواپیما
قیمت بلیت‌ها می‌تواند بسته به نوع پرواز و ... متغیر باشد، اما برای سفر به آمریکای شمالی حدود ۳۰ میلیون تومان را باید کنار بگذارید.
نظام‌وظیفه
دانشجویان پسری که مشمول خدمت سربازی هستند، برای تحصیل در خارج از کشور باید مبلغ ۴۰ میلیون تومان به‌عنوان وثیقه به نظام‌وظیفه پرداخت کنند. البته زمزمه‌هایی از افزایش این وثیقه هم به گوش می‌رسد. همچنین برای خروج از کشور به‌منظور اخذ ویزا و امور مربوط به سفارت مبلغ وثیقه ۳۰ میلیون تومان است.
صدور دانش‌نامه و ریزنمرات رسمی
همه دانشجویانی که در دانشگاه‌های سراسری تحصیل می‌کنند، تعهد دارند که یا پس از فارغ‌التحصیلی برای مدتی در کشور کار کنند تا مدرک خود را دریافت کنند و یا هزینه مربوط به آن را بدهند. این هزینه با توجه سال ورود، مقطع و سهمیه مناطق در کنکور متغیر است؛ براساس نرخ‌های جدیدی که چندروزی‌ست جدول‌هایش سر از شبکه‌های اجتماعی درآورده، برای مدرک کارشناسی اگر سهمیه کنکورتان منطقه ۱ بوده، این هزینه حدود ۶۰ میلیون تومان می‌شود و اگر سهمیه کنکورتان منطقه ۲ و ۳ باشد، باید آن را در دو ضرب کنید. برای مدرک ارشد هم ۵۰ میلیون تومان را در نظر بگیرید.
پول برای ماه اول
حتی اگر با بورسیه خوبی از طرف دانشگاه مقصد پذیرش گرفتید، لازم است که برای رفتن به کشوری خارجی حتما همراه خود مقداری پول ببرید؛ زیرا ممکن است به دلیل قوانین بانکی خود آن کشور و یا دلایل دیگر بورسیه شما دو الی سه هفته عقب بیفتد. در این صورت شما نیاز دارید که هزینه زندگی خود را برای مدتی تأمین کنید. برای آمریکا و کانادا به ترتیب مقدار ۱۰۰۰ تا ۲۰۰۰ دلار آمریکا (۳۷ تا ۷۴ میلیون تومان) و ۱۰۰۰ تا ۲۰۰۰ دلار کانادا (۲۷ تا ۵۴ میلیون تومان) کافی است. برای زندگی در اروپا نیز ۱۰۰۰ تا ۲۰۰۰ یورو (۳۷ میلیون تا ۷۴ میلیون تومان) کفایت می‌کند.
آخرش چند؟
برای یک دانشجوی پسر فارغ‌التحصیل مقطع کارشناسی که سهمیه منطقه ۱ کنکور را داشته و می‌خواهد برای ۵ دانشگاه در آمریکا و کانادا اقدام کند، با یک حساب سرانگشتی به عدد ۲۶۰ میلیون تومان می‌توان رسید.
