مدرسه شطرنج ایران اولین و تخصصی ترین آکادمی شطرنج در سطح کشور
جهت ورود به سایت اصلی کلیک کنید
یک چیز در بین تمام شطرنجبازان در همه سطوح مشترک است: می خواهیم بهتر بازی کنیم. هر بازیکنی که تازه شطرنج را یاد می گیرد، دوست دارد به روش مگنوس کارلسن بازی کند و این را بدانید که همیشه جایی برای پیشرفت وجود دارد. اما پیشرفت زمان بر است زیرا اشتباهات همیشه وجود دارند.
مبتدیان اغلب فکر می کنند که تفاوت بین یک آماتور متوسط و یک استاد قدرتمند در تعداد اشتباهاتی است که آنها مرتکب می شوند. با این حال تفاوت واقعی در تعداد اشتباهات نیست. بلکه در نوع اشتباهاتی است که انجام می شود. در حالی که مبتدی ها تمام مهره های حریف خود را به صورت حرکت به حرکت تماشا می کنند. نوع اشتباهی که یک بازیکن باتجربه انجام می دهد به احتمال زیاد به ایجاد یک میدان ضعیف یا پیاده ارتباط دارد. به ذکر چند نمونه می پردازیم.
بنابراین، می توان گفت اشتباهات مبتدیان شطرنج جدی تر است، اما در این مقاله خواهیم دید که معمولی ترین اشتباهات، چه مواردی هستند که باید از آنها جلوگیری کنیم.
یک آماتوری که به دنبال بهبود بازی خودش است باید بداند که در مرحله اول بازی باید قوانین خاصی رعایت شود:
رایج ترین اشتباهات در این مرحله از بازی دقیقاً مواردی است که این قوانین اساسی را نقض می کند.
در شروع بازی باید حرکات کمتری با پیاده ها انجام دهید. این پیاده ها باید به منظور کنترل و اشغال مرکز صفحه حرکت کنند. ( درست مانند فوتبال که کنترل خط میانی مهم است، در شطرنج هم کنترل مرکز صفحه ضروری و لازم است). اما بسیاری از آماتورها این اشتباه را می کنند و حرکات زیادی را با پیاده های خود انجام می دهند؛ که این باعث تاخیر در گسترش اسب ها و فیل ها می شود. همچنین شاه در مرکز به مدت طولانی بدون محافظ باقی می ماند. دام لگال معروف، مثال خوبی است که در آن به دلیل حرکت زیاد با پیاده ها، عدم گسترش سوارها رخ می دهد.
?
وقتی قوانین شطرنج را یاد می گیریم، متوجه می شویم که یک مهره بسیار قوی به نام وزیر وجود دارد. این ممکن است ما را به این نتیجه سوق دهد که از همان ابتدا بیشترین بهره را ببریم. با این حال همانطور که قبلا گفتیم بهتر است در ابتدا اسب ها و فیل ها را گسترش دهیم. حرکت زود هنگام وزیر و تلاش برای ایجاد تهدید با آن، می تواند این مهره را مورد حمله مهره های حریف قرار دهد. اتفاقی که می افتد این است که حریف با مهره های دیگری که در حال توسعه هستند به وزیر ما حمله می کند و ما مجبوریم در اطراف وزیر حرکت کنیم تا از اسیر شدن مهره وزیرمان جلوگیری کنیم.
امنیت شاه اولویت اصلی بازی شطرنج است. اغلب قلعه گیری را به تعویق می اندازیم. زیرا تهدید حتمی نمی بینیم. در اولین مراحل یادگیری بسیار توصیه شده است که به این قانون پایبند باشید: قلعه گیری کنید به محض اینکه امکان پذیر باشد.
خطرات نگه داشتن شاه در مرکز در مثال زیر نشان داده شده است:
?
اگر قوانین اساسی شروع بازی را پیروی و دنبال کنیم ( مانند اشغال مرکز، گسترش مهره های کوچک و قلعه گیری در اسرع وقت )، می توانیم به پوزیسیونی بهینه و مطلوب در وسط بازی برسیم. اما در این مرحله از بازی نیز اشتباهات رایجی وجود دارد که باید از آنها دوری کنیم.
شامل موارد زیر:
اصطلاح شطرنجی وجود دارد که باید با آن آشنا شوید: هماهنگی مهره؛ این بدان معنی است که مهره های ما باید خانه های خوبی را تصرف کنند. ( جایی که آنها فعال هستند) و ترجیحا جایی که آنها می توانند حرکات مشترکی انجام دهند.
این خوب نیست که چندین مهره ما بی دفاع باشند. زیرا حریف ما می تواند از این موقعیت به نفع خودش استفاده کند و ابتکارات تاکتیکی خود را بکار گیرد. ( معمولا تهدید دوگانه)؛ بنابراین به طور ایده آل مهره های ما باید از یکدیگر دفاع کنند. ما می دانیم که این همیشه ممکن نیست اما باید سعی کنیم مهره های زیادی را بی دفاع نگذاریم. در این سه مثال زیر سفید به دلیل مهره های بی دفاع حریف برتری های تاکتیکی خودش را بکار می گیرد. آیا می دانید چگونه این کار را انجام دهید؟
?
درست مانند شروع بازی که باید اسب ها و فیل هایمان را گسترش دهیم، در وسط بازی هم باید مهره های اصلی مان مانند وزیر و رخ ها را وارد بازی کنیم. این مهم است که عرض اول را به منظور اتصال به رخ ها خالی کنیم. یعنی برای وزیر به دنبال یک خانه خوب باشیم تا رخ ها هماهنگ شوند.
در حین بازی کردن، قلعه گیری می کنیم تا امنیت شاه مان را برقرار کنیم. اما در حین وسط بازی باید قلعه گیری را حفظ کنیم. برای این منظور پیاده هایی که از شاه محافظت می کنند را جلو نبرید. ماموریت این پیاده ها این است که امنیت شاه را برقرار کنند؛ اگر آنها حرکت کنند شاه را محافظت نمی کنند.
باید سعی کنیم پیاده ها را در قلعه گیری دو برابر نکنیم و در جابجایی مهره ها در این ناحیه مراقب باشیم. برای قلعه گیری امن باید مهره های مدافع نزدیک را حفظ کنیم. بخصوص اگر حریف مهره هایش را نزدیک کند و حمله را آغاز کند.
گفته می شود بهتر است بازی کنید حتی با یک برنامه بد تا اینکه اصلا برنامه ای نداشته باشید. یکی از رایج ترین اشتباهاتی که مبتدیان انجام می دهند با توجه به علاقه شان حرکتی را انجام می دهند. اما هر حرکتی باید هدفی را به دنبال داشته باشد.
در وسط بازی ایده کلی از آنچه می خواهیم انجام دهیم مهم است. انجام یک حرکت فقط به این دلیل که نوبت ماست کافی نیست. این باید منطقی باشد و در حد امکان یک ایده کلی را دنبال کند. البته هنگامی که با تجربه تر می شویم و با الگوهای خاصی آشنا می شویم، می تواند به ما کمک کند. به همین دلیل شطرنجبازان باید پوزیسیون های مختلف را تجزیه و تحلیل کنند و ضعف های مهم و اصلی را یاد بگیرند. ( ضعف هایی که بر شاه تاثیر می گذارند. همان طور که در بخش قبلی اشاره کردیم، میدان ها و پیاده های ضعیفی وجود دارند که در مقاله جدید به آنها خواهیم پرداخت.)
دو نکته برای پوزیسیون هایی که نمی دانیم باید چه کاری انجام دهیم:
ما به این نکته رسیدیم که در حین شروع بازی قلعه گیری را انجام دهیم تا حفاظت از شاه در حین وسط بازی باقی بماند؛ اما مبتدیان اغلب فراموش می کنند که در آخر بازی شاه باید نقش فعالی داشته باشد.
وقتی مهره های کمتری روی صفحه شطرنج باقی می ماند، شانس کمتری برای حمله به شاه وجود دارد. این مهره مانند هر مهره دیگری است که می تواند تهدید کند و نقش اصلی را ایفا کند.
در حقیقت، موقعیت هایی وجود دارد که یکی از بازیکنان قادر به فعال کردن شاه نیست و این وضعیت شبیه به کار نکردن مهره است. قبلا با این مثال خیلی تحت تاثیر قرار می گرفتم. که در آن سیاه مجبور بود با یک شاه غیر فعال توسط حریف به بازی خاتمه دهد و در نهایت تبدیل به پیروزی برای سفید شد.
پیاده های رونده بدون شک سردسته بزرگ آخر بازی ها هستند. وقتی ارزش هر مهره را می آموزیم به ما گفته می شود که ارزش پیاده یک امتیاز است. خب! به یاد داشته باشید که هر چه تعداد مهره های کمتری باقی بماند، ارزش پیاده ها به تدریج افزایش می یابد به شرطی که آنها پیاده رونده شوند. ( آنها پیاده هایی را فرامی خوانند که توسط پیاده های دیگری که در حال ارتقا هستند نمی توانند متوقف یا بلاک شوند)
نکته کلیدی این است که در بسیاری از آخر بازی ها چگونه پیاده رونده ایجاد کنیم. در اینجا دو نمونه مثال آورده شده است.
?
شما نباید فکر کنید که برای بهبود شطرنج تان تنها تمرین کردن کافی است. این خیلی مهم است که کمی مطالعه کنید مخصوصا در آخر بازی دانستن برخی از پوزیسیون های نظری بسیار مفید خواهد بود.
به غیر از مات های اصلی ( وزیر در مقابل شاه، رخ در مقابل شاه، دو فیل در مقابل شاه)، شما باید برخی از مفاهیم اساسی را نیز بیاموزید مانند مقابله در آخر بازی های پیاده و آخر بازی رخ، پیاده و فیل در مقابل شاه و همچنین آخر بازی وزیر در مقابل پیاده در عرض هفتم.
بسیاری از بازیکنان اصرار دارند فقط در مورد شروع بازی مطالعه کنند؛ زیرا فکر می کنند آخر بازی یا خسته کننده و یا سخت است. اما ما شما را به مطالعه آخر بازی ها تشویق می کنیم. قطعا از جالب بودن آنها شگفت زده خواهید شد.
تهیه و تنظیم: باشگاه شطرنج ایران
مدرسه تخصصی شطرنج
