ویرگول
ورودثبت نام
فرزاد شیخی
فرزاد شیخی
خواندن ۵ دقیقه·۲ سال پیش

ریسک و بازده در بورس

ریسک و بازده در بورس
ریسک و بازده در بورس

همانطور که در مزایای سرمایه‌­گذاری در بورس بیان شد یکی از مزیت‌­های بورس، امنیت و شفافیت است. اما باید توجه داشت لزوم این شفافیت که به معنی اعلام عملکرد و سود و زیان شرکت به سهامداران است و همچنین امنیت که نتیجه قانون‌­های وضع شده برای بورس است به معنی نداشتن ریسک نیست و بورس هم مانند هر نوع بازار دیگری دارای ریسک‌­های خاص خود می‌­باشد.

ابتدا باید توضیح داد که ریسک چیست؟

در یک تعریف ساده که فهم آن آسان باشد می‌­توان ریسک را احتمال محقق نشدن پیش­‌بینی‌­ها تعریف کرد.

به عنوان مثال یک سرمایه‌­گذار پیش­‌بینی می‌­کند که ارزش سهام شرکت الکتریک خودرو شرق با نماد معاملاتی خشرق که در حال حاضر 4713 ریال است تا آذر ماه سال 1399 به بیش از حدود 10 هزار ریال خواهد رسید.

حال اگر این پیش­‌بینی محقق شود، ریسک سرمایه‌­گذاری صفر بوده و پیش­‌بینی محقق شده است. اما اگر ارزش سهام شرکت الکتریک خودرو شرق در آذر سال 1399 به مبلغ 8000 ریال برسد، در این صورت پیش­بینی صورت گرفته با 38% ریسک یا همان احتمال عدم موفقیت، همراه بوده است.

پس دو نکته را می‌­توان از تعریف ریسک متوجه شد.

نکته اول اینکه پیش‌­بینی صحیح نقش بسیار مهمی در کاهش ریسک سرمایه­‌گذاری در بورس دارد.

نکته دوم هم این است که چون پیش­‌بینی‌­ها همواره به واقعیت نمی‌­پیوندد، پس تمام سرمایه‌­گذاران در بورس باید توانایی پذیرش ریسک را هم داشته باشند.

البته این ریسک نه تنها در بورس بلکه در تمام بازارهای سرمایه‌­گذاری وجود دارد و هیچ بازاری عاری از ریسک نیست. ممکن است که ریسک یک بازار دارای درصد احتمال کمی باشد، اما به هر حال همواره این ریسک در کنار سرمایه‌­گذاری خواهد بود.

اما ریسک و بازده دو مفهومی هستند که همواره در کنار یکدیگر قرار می‌­گیرند. بازده هم درآمد حاصل از سرمایه‌­گذاری است که در بخش مزایای سرمایه‌­گذاری در بورس به آن اشاره شد.

بازده = درآمد حاصل از سود سالانه + سود حاصل از افزایش ارزش سهام

به عنوان مثال شرکت معادن منگنز ایران با پرداخت 23% سود سالیانه و 147% افزایش ارزش سهام به بازده 170% در سال مالی 1398 دست پیدا کرد.

در کنار گزینه خرید سهام یک شرکت برای سرمایه‌­گذاران در بورس می­‌توان اوراق مشارکت دولتی را نیز در بورس خریداری کرد که به طور متوسط سود سالیانه 20% را ارائه می‌­کند و هیچ­گونه افزایش در ارزش هر برگ اوراق مشارکت اتفاق نمی­‌افتد.

با این حال چه تفاوتی بین خرید سهام شرکت­‌ها و خرید اوراق مشارکت دولتی به جز بازده وجود دارد که برخی از افراد تمایل به خرید سهام شرکت‌ها و برخی دیگر تمایل به خرید اوراق مشارکت دولتی دارند؟

پاسخ این سوال در مفهوم ریسک نهفته است. در تعریف ریسک بیان شد که ریسک به معنی احتمال محقق نشدن پیش‌­بینی‌­ها است.

به طور مثال اگر پیش­‌بینی‌­ها در خصوص افزایش ارزش سهام شرکت معادن منگنز ایران و همچنین پرداخت سود نقدی سالیانه محقق نشود، آیا بازهم سود 40% نصیب سهامداران می‌­گردد. اما پرداخت سود 20% توسط اوراق مشارکت دولتی در هر صورت محقق شده و ریسک آن تقریباً صفر است.

پس در کنار بازده، باید ریسک را هم مد نظر قرار داد و علت تمایل برخی سرمایه‌­گذاران به خرید سهام یک شرکت به جای اوراق مشارکت دولتی، توانایی و پذیرش ریسک و احتمال کسب بازده بیشتر می­‌باشد.

به این علت به بازده، پاداش ریسک هم گفته می‌­شود.

بین ریسک و بازده رابطه مستقیم وجود دارد؛ یعنی کسب بازدهی بیشتر در ازای پذیریش ریسک بیشتر و بالعکس.


برای سرمایه­‌گذار چه میزان ریسک را باید پذیرفت؟

همه سرمایه­‌گذاران به دنبال بازده حداکثر در سرمایه­‌گذاری­‌های خود هستند اما گفتیم که در کنار بازده، ریسک نیز وجود دارد و هر مقدار که احتمال کسب بازده بیشتر شود، احتمال ریسک نیز بالاتر می‌­رود.

با توجه به رابطه ریسک و بازده، هر سرمایه‌­گذار باید باتوجه به مقدار ریسک­‌پذیری که می‌­تواند تحمل کند، گزینه­‌های مناسب سرمایه‌­گذاری را برای خود انتخاب ­کند. به عنوان مثال کسانی که در بورس تحمل پذیرش ریسک را دارند می‌­توانند مستقیماً سهام بخرند اما کسانی که تحمل ریسک بالایی را ندارند می‌­توانند از گزینه‌­های دیگر سرمایه‌­گذاری که ریسک کمتری دارد، مانند اوراق مشارکت دولتی انتخاب کنند.

پس قبل از شروع سرمایه­‌گذاری در بورس باید به یک شناخت از خود رسید تا بتوان به طور مناسب­‌تری گزینه‌­های سرمایه­‌گذاری را برگزید.

همانطور که در نمودار زیر مشاهده می­‌کنید ریسک و بازده باهم نسبت مستقیم ولی نه لزوماً خطی دارند و شما باید باتوجه به میزان پذیریش ریسک خود اقدام به سرمایه­‌گذاری کنید.

رابطه ریسک و بازده در بورس
رابطه ریسک و بازده در بورس

امروز در بورس و اوراق بهادار گزینه­‌های مختلف با ریسک­‌های بسیار کم تا ریسک‌­های بسیار زیاد برای سرمایه‌­گذاری وجود دارد و تمام افراد با توجه به شرایط خودشان می‌­توانند در این بازار سرمایه­‌گذاری کنند. البته همواره راه­‌هایی برای کاهش ریسک وجود دارد که با دانستن و عمل کردن به آن­ها می‌­توان ریسک را تا حد قابل قبولی کاهش داد.


افراد ریسک‌­پذیر و افراد ریسک‌گریز

همانطور که گفتیم نخستین گام برای شناخت توانایی­‌های خود برای سرمایه‌­گذاری، آگاهی از میزان پذیرش ریسک یا تحمل ریسک توسط هر فرد است. بر این اساس سرمایه­‌گذاران به دو نوع ریسک‌گریز و ریسک‌­پذیر تقسیم‌­بندی ­می‌­شوند.

البته این نکته را همیشه باید در نظر داشت که اگر یک سرمایه­‌گذار ریسک بیشتری را متحمل می­‌شود، انتظار سود بیشتری را نیز دارد و این نکته از اصول اولیه سرمایه‌­گذاری است.

افراد ریسک‌­پذیر به دلیل اینکه تمایل دارند سود زیادی کسب کنند، تمایلی به سرمایه‌­گذاری در سپرده‌­های بانکی و خرید اوراق مشارکت ندارند. سرمایه­‌گذاری در اوراق مشارکت و سپرده­‌های بانکی دارای ریسک بسیار اندک و سود ثابت و کمی هستند و به همین دلیل افراد ریسک‌­پذیر تمایلی به این سرمایه­‌گذاری‌­ها نداشته و علاقمند به سرمایه‌­گذاری در بازار سهام هستند.

افراد ریسک‌­پذیر همواره ریسک سرمایه‌­گذاری خود را محاسبه کرده و اطلاع دقیق از میزان این ریسک برای آن­‌ها اهمیت زیادی دارد.

افراد ریسک­‌گریز نیز تمایلی به پذیرش ریسک ندارند، به همین دلیل علاقمند به سرمایه­‌گذاری در اوراق مشارکت دولتی و سپرده­‌های بانکی هستند که کمترین مقدار ریسک را دارا بوده و سود ثابتی نیز به همراه خواهد داشت که این مقدار سود تضمین شده است.

البته سرمایه‌­گذاری در بورس اوراق بهادار لزوماً به معنی پذیرش ریسک بالا نیست و در بورس نیز گزینه­‌های سرمایه‌­گذاری متعددی وجود دارد که ریسک بسیار پایینی را دارا هستند.


ریسک بازدهبورسسهاماوراق مشارکتاوراق بهادار
شاید از این پست‌ها خوشتان بیاید