شناسه حساب بانکی ایران یا همان شماره شبا، برای انتقال وجه بین‌بانکی کاربرد زیادی دارد. این شماره که از سال ۱۳۸۵ توسط بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران تعریف و تبیین شده، کار نقل‌وانتقال وجه از حسابی به‌حساب دیگر را تسهیل نموده است.
شماره شبا مخفف عبارت شناسه حساب بانکی ایران است. این کلمه معادل کلمه IBAN در زبان انگلیسی است. شماره شبا برای هریک از حساب‌های بانکی به‌صورت یکتا طراحی می‌شود و امکان استفاده از آن در مجامع بین‌المللی نیز وجود دارد.
این شماره به‌منظور تسهیل پردازش داده‌ها و انجام نقل‌وانتقال‌های کلان بین‌بانکی طراحی‌شده است که به‌عنوان یک شناسه استاندارد نیز شناخته می‌شود. با توجه به اینکه شماره شبا مربوط به چه حساب بانکی باشد، دارای ساختار ویژه‌ای است. ساختار تمام شماره‌های شبا به یک صورت است؛ یعنی از ترکیب چند عدد ثابت تشکیل می‌شوند، اما این اعداد در هر بانک می‌تواند متفاوت باشد. در ادامه به‌تفصیل درباره اجزای شماره شبا صحبت می‌کنیم تا بهتر بتوانیم کاربردهای آن را توضیح دهیم.
شماره شبا از ۲۶ کاراکتر تشکیل‌شده است که هر یک معنا و مفهوم خاصی دارند. اگر بخواهیم به‌صورت دقیق ساختار شماره شبا را بررسی کنیم باید جزءبه‌جزء این شماره را از یکدیگر جدا کنیم تا بدانیم هر یک از این شماره‌ها چه اطلاعاتی را پوشش می‌دهند.
· از سمت چپ شماره شبا با دو حرف لاتین شروع می‌شود. این دو حرف در هر کشور متفاوت است و به‌عنوان کد کشور در مجامع بین‌المللی شناخته می‌شود. این کد در کشور ایران دو حرف انگلیسی IR است که بر اساس استاندارد ISO-3166 تعریف‌شده است. دو حرف لاتین IR در نام‌گذاری کشورهای مختلف در وب هم مورداستفاده قرار می‌گیرد.
· در ساختار شبا پس از دو حرف انگلیسی، دو عدد قرار می‌گیرند که نشان‌دهنده صحت ساختار شناسه شبا هستند. فرمول محاسبه این کد کمی پیچیده است و قرار داشتن آن در شماره شبا باعث می‌شود تا میزان خطا تا حد چشمگیری کاهش پیدا کند.
· در بخش سوم شناسه شبا سه رقم قرار می‌گیرند که شناسه یا کد بانک هستند. این شناسه در هر بانک متفاوت است و شامل سه رقم می‌شود.
· در بخش چهارم، یک رقم تکی وجود دارد که نوع حساب را در هر بانک مشخص می‌کند.
· در نهایت نیز ۱۸ رقمی وجود دارد که از شماره حساب مشتریان استخراج می‌شود. ممکن است شماره حساب بانکی کمتر از ۱۸ رقم باشد. به همین خاطر بر اساس فرمول های ریاضی به این شماره حساب صفر اضافه می کنند تا ۱۸ رقم باقی مانده تکمیل شود.
همانطور که در ابتدای بحث اشاره کردیم کاربرد اصلی شماره شبا انتقال وجه بین‌بانکی و انتقال حواله های ارزی بین‌المللی است. این شماره به خاطر هماهنگ سازی و یکپارچه نمودن سیستم‌های بانکی هنگام انتقال وجه طراحی‌شده است.
در گذشته هریک از بانک های گوناگون برای شماره گذاری حساب ها از روش های مختلفی استفاده می کردند. همین امر هم باعث می‌شد تا هنگام انتقال وجه مشکلات و ناهماهنگی‌های به وجود بیاید. به همین خاطر از سال ۱۳۸۵ این شماره طراحی شد تا ناهماهنگی های موجود را از میان ببرد.
در حال حاضر یکی از سریعترین و امن ترین روش های انتقال وجه از شماره شبا بانک های گوناگون است. شماره شبا علاوه بر انتقال وجه برای دریافت سود سهام عدالت و دریافت دستگاه کارتخوان نیز مورد نیاز است؛ اما کاربرد اصلی این شناسه همان انتقال وجه است.
با توجه به کاربردهای شماره شبا آشنایی با روش دریافت آن نیز ضروری است. فرقی نمی کند که شماره شبا مربوط به چه بانکی باشد، شما می توانید با مراجعه حضوری به شعبه همان بانک یا دستگاه‌های خودپرداز شناسه شبا را به راحتی دریافت کنید.
البته روش های حضوری مانند گذشته چندان محبوبیت ندارند و زمان و انرژی زیادی از شما می گیرند. استفاده از روش های اینترنتی برای استعلام شماره شبا هم ارزانتر هستند و هم در مدت زمان کوتاهی انجام می شوند. در این قسمت به برخی از روش های اینترنتی استعلام شماره شبا اشاره می‌کنیم.
محاسبه اینترنتی شماره شبا در سایت شبایاب کاری بسیار ساده است که در کمتر از یک دقیقه انجام می‌شود. از آنجا که کاربرد شماره شبا برای انتقال وجه افزایش پیدا کرده، به دست آوردن این شماره در مدت زمان کوتاه یک مزیت محسوب می‌شود.
سایت شبایاب نیز امکانی را فراهم آورده تا کاربران بانک های گوناگون بتوانند با مراجعه به این سایت و با استفاده از اطلاعات حساب خود شناسه شبا را دریافت کنند. روش های دریافت اینترنتی شماره شبا در سایت شبایاب عبارتند از:
برای دریافت خدمات سایت شبایاب می توانید در این سایت عضو شوید و از طریق پنل کاربری خودتان هر زمان که احتیاج داشته باشید شناسه شبا یا شماره حساب خودتان را دریافت نمایید. مراحل دریافت شماره شبا در این سایت به شرح زیر است.
1. وارد سایت شبایاب شوید و اگر تمایل دارید یک پنل کاربری برای خودتان ایجاد کنید. در غیر این صورت می توانید بدون عضویت در سایت شناسه شبا را بگیرید.
2. گزینه تبدیل شماره کارت به شبا را انتخاب کنید.
3. در پنجره ای که برای شما باز می‌شود شماره ۱۶ رقمی کارت بانکی را وارد نمایید.
4. پس از مشاهده اطلاعات دارنده حساب، هزینه استعلام شماره شبا را پرداخت کنید.
5. شماره شبا را استعلام بگیرید.
گاهی اوقات پیش می آید که شماره حساب فردی را دارید اما برای انتقال وجه بین‌بانکی به شماره شبا همان شخص نیاز پیدا می کنید.
· برای دریافت شماره شبا کافی است، وارد سایت شبایاب شوید.
· گزینه حساب به شبا را انتخاب کنید.
· شماره حساب فرد مورد نظر را وارد کنید و با اطلاعات مطابقت دهید.
· در آخر نیز گزینه دریافت شبا را انتخاب کنید و پس از پرداخت هزینه تراکنش که مبلغی حدود ۱۲۵۰ تومان است، در سایت شبایاب شماره شبا را دریافت کنید.
کلام پایانی
شماره شبا برای آسان نمودن انتقال وجه از حسابی به‌حساب دیگر در بانک های مختلف، طراحی و تعریف‌شده است. کاربرد اصلی شماره شبا انتقال مبالغ بالا و بدون محدودیت است. این شناسه که دارای ۲۶ کاراکتر است برای هر حساب به‌صورت منحصر به فرد طراحی‌شده است. با استفاده از شماره شبا کاربران می‌توانند تا مبلغ ۲۰۰ میلیون تومان را از حسابی به‌حساب دیگر انتقال دهند.
