برخی از کاربران تصور می‌کنند روت کردن سیستم‌عامل دستگاه‌های همراه عجیب است، اما روت تنها به معنای به‌دست آوردن دسترسی به دستورات، سیستم فایل و مکان‌هایی نیست که در شرایط عادی در دسترس قرار ندارند. روت کردن گوشی اندروید را می‌توان ارتقا از یک کاربر عادی به کاربری با دسترسی‌های مدیریتی توصیف کرد. روت کردن آزادی عمل بیشتری در اختیار کاربران قرار می‌دهد و در عین حال مخاطرات بیشتری را نیز متوجه کاربر می‌کند. به‌طور ویژه، روت سیستم‌عامل اندروید به کاربر اجازه می‌دهد روی هرگونه مولفه این سیستم‌عامل اشراف کامل داشته باشد و تغییراتی مطابق با نیاز خود اعمال کند. کاربران می‌توانند برنامه‌های مختلفی را روی گوشی‌ها و تبلت‌های اندرویدی روت شده نصب و اجرا کنند که نیازمند دسترسی‌های خاصی هستند و به این شکل از سد محدویت‌های ایجاد شده توسط فروشندگان عبور کنند و حتا برنامه‌های کاربردی بی استفاده‌ای که توسط سازنده روی گوشی قرار گرفته است را پاک کنند. گاهی اوقات برای انجام کارهایی شبیه به آزمایش فونت‌های سفارشی، مجبور هستید گوشی خود را روت کنید. به بیان ساده‌تر، روت گوشی اندروید قفل دسترسی به قابلیت‌های جدید در برنامه‌های و لانچهرهای خاص را باز می‌کند.
قبل از آن‌که به سراغ روت دستگاه بروید، ضروری است با برخی اصطلاحات مهم در این زمینه آشنا شوید.
اصطلاح Bootloader: پایین‌ترین سطح نرم‌افزار روی گوشی که بازیابی را آغاز کرده و سپس سیستم‌عامل را بارگذاری می‌کند.
اصطلاح Recovery: یک نرم‌افزار سطح پایین است که قادر است پشتیبان کاملی را ایجاد و بازیابی کند. این بخش پیش از اجرای سیستم‌عامل اجرا میشود.
اصطلاحADB (Android Debug Bridge): یک ابزار خط فرمان است که بخشی از کیت توسعه اندروید به شمار میررود و از ارتباط میان کامپیوتر و دستگاه‌های اندرویدی پشتیبانی می‌کند.
مهم‌ترین پرسش مطرح شده از جانب کاربران این است که آیا روت کردن گوشی اندرویدی ضرورت دارد یا بهتر است به شکل استاندارد از گوشی خود استفاده کنیم؟ این موضوع به میزان قابل توجهی به نوع کاربری شما بستگی دارد. با این‌حال برخی افراد دلایل موافق و مخالفی را در این زمینه ارائه می‌کنند. به‌طور مثال، طرفداران روت گوشی بر این باور هستند که روت دسترسی بهتری به برنامه‌های جذاب می‌دهد و به کاربر اجازه می‌دهد به دقیق‌ترین شکل ممکن گوشی خود را سفارشی کند. مهم‌تر آن‌که امکان ارتقای گوشی‌های قدیمی به نسخه‌های جدیدتر سیستم‌عامل اندروید فراهم میشود. در نتیجه اگر از یک گوشی قدیمی استفاده می‌کنید که سازنده دیگر تمایلی ندارد برای آن به‌روزرسانی‌هایی را ارائه کند، بازهم امکان به‌کارگیری نسخه‌های جدیدتر اندروید روی دستگاه فراهم میشود. علاوه بر این، روت گوشی به کاربر اجازه می‌دهد تغییراتی در سیستم‌عامل اعمال کند که در شرایط عادی امکان‌پذیر نیست و به مجموعه غنی‌تری از برنامه‌های کاربردی دسترسی پیدا کند.
از مهم‌ترین کارهای قابل انجام با استفاده از یک گوشی روت شده به موارد زیر می‌توان اشاره کرد:
برخی کاربران بر این باور هستند که برنامه‌های از پیش نصب شده روی گوشی آن‌ها سود چندانی ندارد و بهتر است با روت کردن دستگاه و حذف برنامه‌های غیرکاربردی نصب شده، به فضای ذخیره‌سازی و حافظه بیشتری دست پیدا کرد. علاوه بر این، توسعه‌دهندگانی که وجود دارند که تمایل دارند برنامه‌های روت شده خود را توسعه دهند. در این‌گونه شرایط نیز توسعه‌دهندگان به سراغ روت کردن دستگاه می‌روند.
در حالی که مزایای خوبی برای روت کردن گوشی وجود دارد، اما معایبی نیز وجود دارد. یکی از معایب این‌کار پدید آمدن برخی چالش‌ها و مشکلات امنیتی است. اگر برخی دستورالعملها را به درستی اجرا نکنید، ممکن است برای همیشه گوشی را از دست بدهید. روت کردن گوشی در برخی مدل‌ها پیچیدگی خاصی ندارد، اما اگر دستورات به شکل درستی اجرا نشوند، دردسرهای فراوانی را ممکن است متحمل شوید. در بیشتر موارد زمانی که گوشی روت میشود، در دریافت به‌روزرسانی‌های OTA رسمی با مشکل روبرو میشود، هرچند امکان نصب دستی این نرم‌افزارها وجود دارد، اما بازهم شرکت‌های تولیدکننده از گوشی‌های روت شده پشتیبانی نمی‌کنند. در برخی مدل‌ها زمانی که به‌روزرسانی نصب میشود، دسترسی روت گوشی از میان می‌رود و مراحل روت باید دومرتبه اجرا شود. گزارش‌هایی که به تازگی منتشر شده نشان می‌دهند، برخی تولیدکنندگان همراه با انتشار به‌روزرسانی‌های جدید روش‌های قدیمی روت دستگاه را منسوخ می‌کنند و گاهی اوقات نیز دستگاه‌های روت شده قادر به دریافت و نصب به‌روزرسانی‌های رسمی نیستند. همچنین به این نکته مهم دقت کنید، اگر دستگاه شما پس از روت دیگر بوت نشد، آن‌را به تنظیمات کارخانه ریست کنید، در بیشتر موارد این حالت مشکل را برطرف می‌کند.
یکی دیگر از موضوعات مهمی که در زمان روت گوشی باید به آن دقت کنید مبحث گارانتی است. بیشتر تولیدکنندگان بزرگ به وضوح اعلام کرده‌اند که هرگونه دستکاری نرم‌افزاری گوشی گارانتی را باطل می‌کند و اگر گوشی روت شده دچار مشکل شود، ارائه خدمات رایگان دیگر امکان‌پذیر نیست. برخی از گوشی‌ها با بوت‌لودر قفل شده به‌گونه‌ای طراحی شده‌اند که اجازه روت دستگاه را نمی‌دهند، در نتیجه تلاش برای روت کردن این گوشی‌ها به معنای عدم دریافت خدمات گارانتی است. برخی از تولیدکنندگان نیز قابلیت‌هایی روی گوشی خود تعبیه کرده‌اند که حتا زمانی‌که گوشی روت شده و دومرتبه آنروت شد، قادر به تشخیص آن هستند. به‌طور مثال، سامسونگ با استفاده از فناوری knox این موضوع را تشخیص می‌دهد. البته روش‌هایی برای پنهان کردن نشانه‌هایی دال بر روت شدن دستگاه وجود دارد، اما روش‌های فوق همیشه جواب‌گو نیستند. به همین دلیل است که بیشتر مردم فرآیند روت را روی گوشی‌های قدیمی که دیگر گارانتی ندارند و خیلی وقت است به‌روزرسانی رسمی برای آن‌ها ارائه نشده انجام می‌دهند. روت کردن فرآیندی است که به شکل غیر مستقیم به قوانینی که در ارتباط با مدیریت حقوق دیجیتال و قفل‌های مجازی اشاره دارند مرتبط است. به همین دلیل اعلام می‌کنند که اگر روت کردن برای مقاصد غیرقانونی شبیه به دور زدن کپی‌رایت استفاده نشود مجاز است.
به این نکته مهم دقت کنید که برخی برنامه‌های کاربردی و قابلیت‌ها وجود دارند که پس از روت کردن گوشی دیگر در دسترس نیستند. به‌طور مثال، برنامه‌های بانک‌داری به دلیل مخاطرات امنیتی ناشی از روت گوشی از کار می‌افتند. برنامه‌های معروفی نظیر اسنپ‌چت نیز با روت گوشی مشکل دارند. همان‌گونه که ممکن است حدس زده باشید با روت کردن گوشی، باید یکسری کارها را خودتان انجام دهید که برخی کاربران تمایلی به انجام آن ندارند. موضوع مهم دیگری که پیش از روت گوشی باید به آن دقت کنید مبحث امنیت است. درست است که روت کردن کنترل بیشتری در اختیارتان قرار می‌دهد، اما به همان نسبت مخاطرات امنیتی به وجود می‌آورد. روت کردن گوشی باعث میشود تا گوشی مقاومت کمتری در برابر بدافزارها داشته باشد. این درست همان نقطه‌ای است که برنامه‌های مدیریتی به میدان وارد می‌شوند و تصمیم می‌گیرند چه پردازه‌هایی باید دسترسی به روت داشته باشند و کدامیک مجاز نیستند. به احتمال زیاد با SuperSu یا سایر برنامه‌های کاربردی در این زمینه آشنایی دارید. این برنامه‌ها کاربری مشخی دارند و هر زمان که یک برنامه یا پردازه دسترسی روت می‌خواهد صفحه‌ای را ظاهر می‌کنند تا شما دسترسی را صادر یا لغو کنید. در این حالت کاربر با اعتمادی که به برنامه کاربردی دارد باید این موضوع را مشخص کند. اگر پس از روت کردن گوشی قادر به دریافت خودکار به‌روزرسانی‌های نیستید، باید اطمینان حاصل کنید که همراه جدیدترین وصله‌های امنیتی گوشی اندرویدی را به‌طور دستی نصب می‌کنید. به لحاظ تئوری می‌توانید از برنامه‌های مناسب روت استفاده کنید تا امنیت و حریم خصوصی گوشی‌تان تضمین شود. این موضوع به برنامه‌ای که از آن استفاده می‌کند بستگی دارد. همچنین به این نکته مهم دقت کنید که توسعه‌دهنده برنامه کاربردی SuperSu دیگر روی آن کار نمی‌کند، به همین دلیل بیشتر کاربران ترجیح می‌دهند از برنامه Magsik استفاده کنند.
برای آن‌که اطلاعات دقیق‌تری در ارتباط با روت گوشی به دست آورید بهتر است به برخی از مزایای روت گوشی اشاره داشته باشیم. قبل از آن‌که اشاره‌ای به مزایای روت داشته باشیم یکبار دیگر اشاره می‌کنیم، زمانی که از روت استفاده می‌کنید ممکن است گارانتی دستگاه شما باطل شده یا آسیبی به گوشی‌تان وارد شود، در این حالت هیچ شخصی به غیر از خود شما مسئول این‌کار نیست. از مزایای روت به موارد زیر می‌توان اشاره کرد:
پاک کردن برنامه‌های پیش‌فرض نصب شده روی گوشی یکی از مهم‌ترین مزایای روت گوشی‌ها است. زمانی که دسترسی‌های مدیریتی به اندروید داشته باشید قادر هستید کنترل کاملی روی برنامه‌های کاربری نصب شده به‌دست آورید. علاوه بر این، گزینه هایی برای پنهان‌سازی برنامه‌ها، بسته به رابط کاربری یا لانچر فراهم است. البته در این حالت برنامه‌های کاربردی حافظه زیادی از گوشی را اشغال می‌کنند. روت تنها روشی است که اجازه می‌دهد برنامه‌های پیش‌فرض نصب شده را پاک کنید، اما دقت کنید که نباید برنامه‌هایی که برای کارکردهای گوشی حیاتی هستند را لغو یا پاک کنید.
دومین مزیت روت کردن، دسترسی به گزینه‌های کارآمدتر پشتیبان‌گیری و بازیابی است. شما می‌توانید بدون روت و از طریق ابر از برخی تنظیمات و برنامه‌ها نسخه پشتیبان تهیه کنید، اما یک روش پشتیبان‌گیری واقعی به حساب نمی‌آید. به بیان دقیق‌تر، شما از فهرست مشخصی از اطلاعات روی گوشی نسخه پشتیبان تهیه می‌کنید. Titanium Backup یکی از پر استفاده‌ترین برنامه‌های پشتیبان‌گیری است. اگر در نظر دارید تغییراتی در نرم‌افزارها اعمال کنید، ابزار فوق کاملا ضروری است.
تولیدکنندگان گوشی‌های اندرویدی عملکرد کندی در ارتباط با عرضه به‌روزرسانی‌ها حتا برای گوشی‌های پرچم‌دار دارند. برخی در این زمینه عملکرد بهتری دارند، اما در مجموع باید زمان زیادی را منتظر بمانید تا به‌روزرسانی‌ها را دریافت کنید. اگر یک گوشی پیکسل ندارید، روت گوشی اجازه می‌دهد در زمان کوتاه‌تری به‌روزرسانی‌ها را دریافت کنید، زیرا برخی توسعه‌دهندگان سریع‌تر از شرکت‌ها به‌روزرسانی‌هایی را برای گوشی‌ها عرضه می‌کنند. تقریبا گوشی‌های محبوب بازار جامعه‌ای متشکل از توسعه‌دهندگانی دارند که روی ارائه جدیدترین نسخه‌های اندروید متمرکز هستند. دستاوردهای این افراد را می‌توان روی فرم‌های XDA مشاهده کرد.
اگر اندروید خام را نمی‌پسندید، ده‌ها رام سفارشی وجود دارد که هریک قابلیت‌ها و تجربه کاربری مختلفی در اختیار کاربران اندروید قرار می‌دهند. Lineage OS، Paranoid Android و OmniROM از نام‌های معروف هستند. بیشتر رام‌های سفارشی در عمل قابلیت‌هایی در سیستم‌عامل اندروید ارائه می‌کنند که شاید در نسخه‌های رسمی آن‌ها را مشاهده نکنید. گاهی اوقات رام‌های عرضه شده به بازار طول عمر باتری‌ها را بیشتر یا سرعت پردازنده‌ها را افزایش می‌دهند. به‌طور کلی، رام‌های جدید با سرعت بیشتری به جدیدترین نسخه اندروید به‌روزرسانی می‌شوند و دسترسی کاربران به جدیدترین قابلیت‌ها را فراهم می‌کنند.
یکی از محبوب‌ترین کارهایی که کاربران پس از روت دستگاه انجام می‌دهند، اورکلاک کردن پردازنده برای استفاده کارآمدتر از گوشی است. امروزه گوشی‌های میان رده عرضه شده به بازار سرعت خوبی دارند، اما کاربران بازهم ترجیح می‌دهند با اورکلاک کردن به سرعت بیشتری دست پیدا کنند.
یکی دیگر از مزایای روت گوشی دسترسی به امکانات بیشتری در ارتباط با سفارشی‌سازی و تغییر پوسته است. در حالی که گزینه‌هایی برای دستکاری پوسته‌ها وجود دارد که بدون نیاز به روت این‌کار را انجام می‌دهند، اما در حالت کلی لانچرهایی نظیر Nova و Apex به روت گوشی نیاز دارند، زیرا پوشه‌ها و فایل‌های مهمی که برای اعمال تغییرات اساسی در ظاهر گوشی نیاز است در حالت عادی در دسترس کاربران قرار ندارند.
یک راهکار مشخص و جامع برای روت گوشی وجود ندارد و این روش برای مدل‌های مختلف متفاوت است. با این‌حال روت گوشی در مقایسه با گذشته ساده‌تر شده است. در بیشتر موارد با استفاده از یک برنامه روت ساده قادر به انجام این‌کار هستید. برنامه‌هایی نظیر KingRoot، KngoRoot و OneClickRoot از نمونه‌های شناخته شده هستند. کافی است یکی از برنامه‌ها یاد شده را از پلی استور دانلود و ابتدا سازگاری آن با گوشی را بررسی و در ادامه فرآیند روت را آغاز کنید. راهکار فوق کم دردسرترین روشی است که برای بیشتر گوشی‌ها قابل استفاده است. البته دقت کنید برخی برنامه‌های رایگان آگهی‌های تبلیغ‌دهنده زیادی را نشان می‌دهند. اگر از این راهکارهای ساده استفاده نمی‌کنید باید به سراغ روش‌های پیچیده‌تری بروید که نیازمند دنبال کردن دستورالعمل‌های خاص هستند. به عبارت دقیق‌تر باید از نرم‌افزارهای نصب شده روی کامپیوتر و کابل یو‌اس‌بی برای اتصال گوشی به کامپیوتر استفاده کنید و به یک ریکاوری سفارشی یا نرم‌افزارهای جانبی نظیر Odin نیاز دارید. قبل از روت گوشی بهتر است از اطلاعات گوشی نسخه پشتیبان تهیه کنید. دستورالعملها را به دقت مطالعه و در ادامه گوشی را روت کنید. بعد از روت گوشی در مرحله بعد باید یک رام سفارشی روی آن نصب کنید. رام سفارشی نسخه ویرایش شده از اندروید است که قابلیت‌های جدیدی در اختیار کاربران قرار می‌دهد.
