صحبت های وزیر کشور درباره تغییر در استاندارد شاخص کیفیت هوا برای جلوگیری از تعطیلی مدارس جالب توجه بود. او گفت: «اگر شاخص های جهانی کیفیت هوا را ببینید، در کشورهای دیگر شاخص کمتر از 300 باشد مدارس را تعطیل نمی کنند، اما شاخص برای تعطیلی مدارس را برای ما روی 150 بسته اند. قرار است در جلسه آتی هیات دولت پیشنهاد دهیم این شاخص های مرتبط با کیفیت هوا را به تعلیق در بیاورند.» پیش از او نیز رییس سازمان حفاظت محیط زیست در اظهاراتی مشابه گفت که «تعطیلی مدارس کمکی به آلودگی هوا نمی کند و این تصمیم در این مدت در بهبود شاخص ها اثری نگذاشته است، چراکه در شرایط تعطیلی، رفت و آمدها قطع نمی شود و ممکن است خانواده ها باز هم با استفاده از وسایل نقلیه شخصی در خیابان ها رفت و آمد داشته باشند.» اینکه دو متولی اصلی مدیریت آلودگی هوای کشور از هدف اصلی دستورالعمل اضطرار برای گروه های حساس (از جمله کودکان) که کاهش مواجهه ایشان با آلاینده ها و حفظ سلامتی آنهاست، تعابیر و انتظارات دیگری دارند، جای شگفتی است. آیین نامه اجرایی قانون هوای پاک (تبصره 3 ماده 3) این تعطیلی ها را نه برای کاهش آلودگی، بلکه برای حفاظت از سلامت گروه های آسیب پذیر جامعه پیش بینی کرده است. در عین حال استاندارد شاخص کیفیت هوا در کشور با نگاه به مراجع جهانی تصویب شده است و در شرایط فعلی نیز این استاندارد، فاصله قابل توجهی با راهنمای سازمان بهداشت جهانی دارد. البته مرجع اصلی تعیین استاندارد شاخص کیفیت هوا (AQI) سازمان حفاظت محیط زیست است که این ماموریت را با همکاری سایر دستگاه ها از جمله وزارت بهداشت انجام می دهد. با توجه به اندازه گیری شش آلاینده اصلی هوا، شاخص کیفیت هوا در شش سطح پاک، سالم، ناسالم برای گروه های حساس (کودکان و سالمندان)، ناسالم برای عموم، بسیار ناسالم و خطرناک قرار می گیرد و انتظار بر این است که متناسب با سطح مخاطره پذیری اقدام مدیریتی انجام شود. در حقیقت استاندارد شاخص کیفیت هوا، تلفیقی از «توان هر کشور برای کاهش آلودگی» و «انتظارات شبکه بهداشتی کشور» است و به منزله ابزاری است هشدار دهنده برای دولتمردان، فعالان محیط زیست و حتی مردم تا از این استاندارد برای اقدامات کنترلی و کاهش مواجهه با آلاینده ها کمک بگیرند. حال به نظر می رسد اعضای دولت در یک ائتلاف قابل تامل تصمیم دارند پیچ استانداردی که در حال حاضر نیز با استاندارد جهانی فاصله دارد، شل کرده و به جای یافتن دلایل تشدید برخی آلاینده ها مانند گوگرد و انجام اقدامات اساسی برای مدیریت آلودگی هوا چون از رده خارج کردن خودروهای فرسوده، جلوگیری از توزیع و مصرف سوخت های نامناسب، افزایش حمل و نقل عمومی و سایر محورهای پیش بینی شده در قانون هوای پاک، مساله را از سرچشمه «شاخص کیفیت هوا» حل کرده و به این ترتیب با افزایش تعداد روزهای پاک و قابل قبول و جلوگیری از تعطیلی مدارس خیال شان را راحت کنند و به قول وزیر آموزش و پرورش «با این تعطیلی های پیاپی در جو القائات رسانه های خارجی نیفتند.» در این میان آنچه نباید فراموش کرد، این واقعیت است که تهران در 9ماهه نخست امسال فقط دو روز هوای پاک داشته و در سال گذشته میزان مرگ های منتسب به ذرات معلق در کشور، 20 هزار و 800 نفر بوده که از این میان سهم تهران 6 هزار و 400 مرگ اعلام شده است. در شرایطی که کشورهای جهان تلاش دارند استانداردهای محیط زیستی شان را سال به سال سختگیرانه تر کنند بازگشت به عقب در استاندارد شاخص کیفیت هوا بدون توجه به آثار و عواقب آلاینده های سمی بر ریه های ما و فرزندان مان، غم انگیز و نگران کننده است.
