در طول دوره خدمتم با انواع کوچک و بزرگ سبزشویی مواجه بودهام. سبزشویی (Greenwashing) یعنی اقداماتی محیط زیستی از جانب شرکتها، صنایع و سازمانها به جامعه نشان داده شود، بیآنکه این اقدامات خوش آب و رنگ و دهان پرکن عملا تاثیر چندانی بر عملکرد محیط زیستی این واحدها داشته باشد و یا از عوارض منفی و اثرات نامطلوب فعالیتهایشان بر طبیعت بکاهد.
به عنوان مثال زمانی که مدیر دفتر پایش سازمان حفاظت محیط زیست بودم، برخی صنایع با نصب سیستمهای پایش آنلاین( لحظهای) در خروجی سیستمهای تصفیه فاضلاب یا دودکش خود را دوستدار محیط زیست معرفی میکردند، موضوع را در بوق و کرنا میکردند و در مناسبتها افتتاحیههای پر زرق و برق راه میانداختند، ولی پس از بررسی کارشناسان مشخص میشد پارامتری که آنلاین شده چندان پارامتر مهمی در آن صنعت نیست و یا آلودگی اصلی آن واحد پارامتر دیگری است که آنلاین نشده یا اساسا امکان برخط شدن آن میسر نبوده است. القصه نگرانی درباره سبزشویی زمانی بیشتر میشود که محصول یا کالای آسیبرسان برای محیط زیست به عنوان دوستدار و سازگار با طبیعت عرضه شود. به یاد دارم چند سال قبل در جلسهای با سازمان میادین میوه و ترهبار شهرداری تهران وقتی از مصوبهٔ شورا برای تغییر الگو و کاهش مصرف کیسههای پلاستیکی یکبار مصرف صحبت شد، مدیرعامل وقت با اطمینان گفت که کیسههای پلاستیکی عرضه شده در میادین میوه و ترهبار همگی «زیستتخریبپذیر» هستند و از این رو مشکلی برای محیط زیست ایجاد نمیکنند.
بیتردید اطلاعات داده شده مبنی بر مشکلساز نبودن کیسههای «زیست تخریبپذیر» و ذهنیت سازگاری محصول با طبیعت موجب میشود که مصرف بیرویه و غیرمتعارف آن محصول دغدغهای ایجاد نکند. اگر محصول یا کالای تولیدی برخلاف پلاستیکهای یکبار مصرفی که گفته میشود در طبیعت ماندگاری طولانی دارند بهراحتی تجزیه شوند، پس مصرف گسترده آنها مشکلی برای محیط زیست ایجاد نمیکند! نکته این است که با وجود آییننامه اجرایی مهرماه سال گذشته دولت و تبصره ۳ ماده ۶ آییننامه دربارهٔ دریافت استاندارد از سوی شرکتهای تولیدکننده پلاستیکهای «زیستتخریبپذیر»، موضوع استاندارد این محصولات همچنان در اما و اگرهایی باقی مانده است و عرضه گسترده پلاستیکهای یکبار مصرف با عنوان پرطمطراق زیستتخریبپذیر بدون تاییدیههای لازم از سازمان ملی استاندارد موجب تولید پسماندهای پلاستیکی بیشمار و بدتر از آن تولید میکروپلاستیکهای غیرقابل هضم در محیط زیست و منابع آب و خاک ما میشود. توهمی سبز و غیرواقع که مدیران و سیاستگذاران حوزهٔ محیط زیست را در شرایط کنونی به بیراهه میکشاند و باری سنگین بر خیل معضلات پسماند و طبیعت کشور آوار میکند./ روزنامه پیام ما