هفتهٔ قبل خبری دربارهٔ عوارض دکل‌های فشار برق قوی بر ساکنین منطقهٔ ملک‌آباد شهرری، بار دیگر نگرانی دربارهٔ اثرات «امواج الکترومغناطیس» را در محیط زندگی ما پررنگ کرد؛ هرچند این خبر خیلی زود در میان اخبار گوناگون و متنوع دیگر گم شد. معمولاً هرچند وقت یکبار خطرات امواج تلفن‌های همراه، رادار، ماهواره‌ها، ایستگاه‌های پخش‌کنندهٔ رادیویی و تلویزیونی، پارازیت‌ها و … خبرساز می‌شود، موجی رسانه‌ای به راه می‌افتد و معمولاً بدون اقناع عمومی و پاسخ واضح و روشن از جانب دستگاه‌های متولی، این موج فرو می‌نشیند تا وقتی دیگر و با خبری دیگر دربارهٔ اثرات زیانبار امواج صحبت شود.
واقعیت این است که با ورود انسان به عصر تکنولوژی، تجهیزات بسیاری در زندگی ما کاربرد پیدا کردند که موجب تولید امواج الکترومغناطیس می‌شوند، که شامل امواج مایکروویو و رادیویی، و امواج با فرکانس پایین (مانند امواج دکل‌های فشار برق قوی) هستند. موضوع این است که جهان امروز ما بدون این تجهیزات که بشر را تا عصر اطلاعات کشانده، ممکن نیست. «رادیوفوبیا» یا ترس از امواج رادیویی نیز مختص کشور ما نيست و پدیده‌ای جهانی محسوب می‌شود. در پيشرفته‌ترين كشورهاي جهان این نگرانی وجود دارد و موارد غیرطبیعی در جامعه يا محيط‌زيست را به تشعشعات الكترومغناطيسي نسبت مي‌دهند.
حفاظت‌های فردی در استفاده از تجهیزات با قابلیت انتشار امواج زیانبار از موضوعات کلیدی‌ای است که نیازمند آموزش و اطلاع‌رسانی مستمر است. به‌عنوان مثال پرتوکاران دکل‌های مخابراتی یکی از گروه‌هایی هستند که پتانسیل مواجهه با امواج الکترومغناطیس را در سطح بالا دارند
ترس از پیدایش امراض ناشناخته، آسیب به چشم(کاتاراکت)، اثر بر تولیدمثل و باروری، تغییر الگوی خواب، تغییر در فعالیت نورون‌های مغز و سیستم اعصاب مرکزی از جمله دغدغه‌های جوامع امروزی و انگیزهٔ تحقیقاتی مراکز علمی جهان بوده و هست. نکتهٔ مهمی که باید مد نظر قرار بگیرد، این است که تشعشعات الكترومغناطيس خود به دو دستهٔ يون‌ساز و غيريون‌ساز تقسيم مي‌شوند. اشعه‌هاي يونيزان (شامل اشعه‌هاي فرابنفش، اشعه ايكس، اشعه گاما و برخي اشعه‌هاي راديواكتيو و هسته‌اي) انرژي كافي براي تخريب DNA سلول‌هاي انسان را دارند و مي‌توانند سلامتي او را به خطر بيندازند و عوارض اشعه‌های غیر یون‌ساز مانند امواج مایکروویو و رادیویی، با اثرات بیولوژیکی به‌مراتب کمتر می‌تواند متناسب با شدت میدان، فرکانس، طول موج و مدت مواجهه ایجاد شود. بااین‌حال، حفاظت افراد از اثرات میدان‌های الکترومغناطیس یکی از نیازهای پایه‌ای بهداشتی در جهان است، و حتی برای امواج غیریون‌ساز نیز سازمان بين‌المللي حفاظت از تشعشعات غير یون‌ساز ICNIRP وجود دارد و برای محدودسازی زمانی مواجهه با پرتوهای غیر یون‌ساز دستورالعمل‌هایی منتشر شده که بیانگر ضرورت توجه به ضوابط و استانداردها در مورد این دسته امواج است.
تأخر آموزش‌های لازم در بکارگیری ابزارهای تکنولوژی و مدرن، از مشکلات جوامع غیرپیشرفته، از جمله کشور ما در استفاده از تجهیزاتی است که می‌توانند بالقوه منبع تولید امواج الکترومغناطیس باشند. حفاظت‌های فردی در استفاده از تجهیزات با قابلیت انتشار امواج زیانبار از موضوعات کلیدی‌ای است که نیازمند آموزش و اطلاع‌رسانی مستمر است. به‌عنوان مثال پرتوکاران دکل‌های مخابراتی یکی از گروه‌هایی هستند که پتانسیل مواجهه با امواج الکترومغناطیس را در سطح بالا دارند. بسیاری از کارگران، ابزار هشداردهنده برای تشخیص مواجهه‌های بالا را ندارند و یا برای جلوگیری از مواجهه، لباس‌های حفاظت فردی مناسب در اختیارشان نیست.
امواج الكتريكي دکل‌های فشار برق قوی یکی از انواع امواج الکترومغناطیس هستند که در زمره امواج با فركانس پايين محسوب می‌شوند. با وجود ضوابط مصوب دربارهٔ رعایت حریم این دکل‌ها، متأسفانه ساخت‌وسازهای غیرمجاز اغلب موجب شده است فواصل قانونی مورد نیاز رعایت نشود و ساکنین در معرض تشعشعات این امواج قرار بگیرند. موضوعی که به‌نظر می‌رسد در ساخت‌وسازهای منطقهٔ ملک‌آباد شهرری فراموش شده است. البته صحت و سقم میزان تشعشعات، نیازمند اندازه‌گیری و پایش‌های میدانی از جانب دستگاه‌های مسئول است. در ماده ۳۰ قانون هوای پاک، سازمان حفاظت محیط زیست با همکاری سازمان انرژی اتمی ایران و وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات می‌بایست نسبت به جلوگیری از انتشار خارج از حدود تعیین‌شدهٔ تمامی امواج رادیویی، الکترومغناطیسی، پرتوهای یون‌ساز و غیریون‌ساز اقدام کنند. ظاهراً سازمان تنظیم مقررات رادیویی با همکاری وزارت بهداشت در چندین نقطه از تهران و شیراز در اطراف مکان‌های حساس مانند مراکز درمانی و آموزشی، سیستم‌های پایش امواج نصب کرده است. در سایر شهرهای جهان مثلاً در کاتالونیای اسپانیا مردم اجازهٔ جابه‌جایی دستگاه سنجش آنلاین امواج را از محله خود نمی‌دهند، ولی مردم ما به‌دلیل محرمانه تلقی شدن اطلاعاتی که محق به دانستن آن هستند و «رادیوفوبیا»، اجازهٔ نصب دستگاه سنجشگر امواج را در نزدیکی محل سکونتشان نمی‌دهند. این به دلیل عدم اطلاع‌رسانی مناسب دربارهٔ پایش امواج به‌وجود آمده است. ازاین‌رو، جانمایی این تجهیزات که خود فاقد تشعشع هستند، بنا به اذعان مجریان طرح، در شهرهای ما با مشکلات و موانع زیادی همراه بوده و هست. دیوار بلند بی‌اعتمادی میان مسئولان و مردم در جامعهٔ ما بر موضوع امواج الکترومغناطیس نیز سایهٔ بلندی افکنده است و اظهارنظرهای ضد و نقیض غالباً با اهداف سیاسی و جناحی بر ابعاد نگرانی و ابهامات آن دامن زده و مسئله‌ای غامض و غیرقابل حل در اذهان جامعه برجای گذاشته است./ روزنامه پیام ما
