حضور دانش آموزان در فضای مجازی این روزها به بحثی چالش‌برانگیز تبدیل شده است. فضای اینترنت مملو است از اطلاعات مفید و امکان ارتباط بسیار سازنده میان دانش آموزان و معلمان آن‌ها. شیوع ویروس کرونا هم این امر را اجتناب‌ناپذیر کرده است؛ اما این تمام داستان نیست؛ زیرا از طریق فضای مجازی، دانش آموزان می‌توانند به محتواهایی که برای سن آن‌ها مناسب نیست دسترسی داشته باشند؛ بنابراین سؤال این است که چگونه حضور دانش آموزان در فضای مجازی را مدیریت کنیم.
امکان حضور دانش آموزان در فضای مجازی در کشورهای پیشرفته سال‌هاست که مهیا شده است اما در کشور ما به دلیل شرایط فرهنگی این امکان به وجود نیامده است. دیگر وقت آن است که امکان حضور دانش آموزان در فضای مجازی به وجود بیاید. مخصوصاً با توجه به شرایط قرنطینگی و لزوم ادامه فرایند تحصیل، این امر ضروری است. ولی باید مشکلات این حوزه را شناسایی و رفع کنیم.
بنا بر اعلام بسیاری از اولیای دانش آموزان و مسئولین مدرسه و مدیران نهادهای دولتی، دانش‌آموزان بسیاری از زمان خود را در اینترنت می‌گذراند و حتی موقع غذا خوردن نیز تبلت یا موبایل در دستان آن‌هاست و این باعث نگرانی والدین دانش آموزان می‌شود. در صورت اعتراض والدین به این شرایط، نوجوانان بهانه می‌آورند که کلاس‌ها در این زمان برگزار می‌شود. راه‌حل این مشکل می‌تواند این باشد که همان‌گونه که در مدرسه ساعت‌های منظمی برای حضور دانش آموزان و ارائه دروس به آن‌ها وجود دارد در فضای مجازی هم زمانی را برای امر آموزش اختصاص دهیم و این زمان‌ها به والدین اطلاع‌رسانی شود تا دانش آموزان فقط در زمان‌های خاصی بتوانند در فضای مجازی به امر آموزش مشغول باشند و بهانه‌ای برای حضور همیشگی در این فضا نداشته باشند.
اگر مدرسه‌ها در این موضوع همکاری نمی‌کنند می‌توان ساعات ارائه درس‌ها را از مدرسه پرسید و این زمان‌بندی توسط خود والدین انجام شود.
یکی از مشکلات بزرگ در این زمینه این است که دانش‌آموزان وارد چه وب‌سایت‌هایی می‌شوند و یا از چه اپلیکیشنهایی استفاده می‌کنند. اگر استفاده آن‌ها از اینترنت توسط لپ‌تاپ یا تبلت یا موبایل است این امکان سال‌هاست که توسط سیستم‌های عامل فراهم شده است تا استفاده از این وسایل مدیریت شود. البته این نیازمند آموزش والدین است تا بتوانند از این امکان استفاده کنند. درصورتی‌که از موبایل یا تبلت برای اتصال به اینترنت استفاده می‌شود موضوع کمی متفاوت است. در یک سال اخیر دولت اپلیکیشنهایی را برای استفاده آموزشی از اینترنت توسعه داده است ولی این اپلیکیشنها بعضی مواقع کارکرد لازم را ندارند یا برای استفاده از بعضی از امکانات اینترنت باید از اپلیکیشنهای دیگری استفاده کرد.
برای حل این مشکل والدین باید به‌صورت دوره‌ای فعالیت فرزندان خود را پایش کنند تا از استفاده صحیح آن‌ها از اینترنت مطمئن شوند.
استفاده از فضای مجازی موجب می‌شود که دانش آموزان تمایل به نشستن و فقط گشتن در اینترنت را داشته باشند؛ بنابراین لازم است که زمانی جهت فعالیت‌های ورزشی و جسمی در نظر گرفته شود تا با عوارض منفی اینترنت مقابله شود.
می‌توانیم برای مدیریت حضور جوانان و نوجوانان در اینترنت نقطه نهایی را که نتیجه استفاده آن‌ها از این فضا است پایش کنیم؛ بنابراین لازم است که والدین در جریان تکالیف و آموزش‌های فرزندان خود قرار گیرند تا متوجه شوند که فرزندشان طبق برنامه تحصیلی حرکت می‌کند.
تلاش برای آموزش نوجوانان در استفاده از شبکه‌های فضای مجازی می‌تواند کاملاً با شکست همراه شود؛ زیرا نوجوانان طبق غریزه خود، تمایل به کنجکاوی دارند و به دلیل عدم پختگی شاید امکان فراگیری تمام آموزش‌ها را نداشته باشند. در عوض می‌توان به والدین نحوه پایش فرزندان خود و نحوه استفاده از امکاناتی که در سیستم‌های عامل نظیر ویندوز یا اندروید وجود دارد را آموخت.
اگر از فضای مجازی برای آموزش فرزندان استفاده می‌شود باید شرایط همانند شرایط حضور آن‌ها در مدرسه آماده شوند.
باید صندلی و میزی همانند مدرسه وجود داشته باشد که دانش آموزان بتوانند بدون دراز کشیدن یا لم دادن و در حالت نشسته به تحصیل بپردازند. همچنین باید فضای آموزشی خالی از هرگونه عاملی باشد که تمرکز نوجوانان را از بین می‌برد؛ بنابراین این فضا باید ساکت و کاملاً ساده باشد.
استفاده از فضای مجازی می‌تواند مزیت‌های مهمی برای جوانان و نوجوانان داشته باشد و نباید از آن غافل ماند. ولی تهدیدهایی در این فضا وجود دارد که باید با آن‌ها مقابله کرد و باید حضور فرزندان در این فضا کاملاً کنترل‌شده و با حداقل آسیب باشد.
