اسپرسو (Espresso) نوعی قهوه غلیظ است که در اوایل قرن بیستم در تورین ایتالیا ابداع شده است. در تمامی نوشیدنی‌های مشتق شده از قهوه، دانه قهوه رکن ثابت و اصلی است و نحوه رُست کردن، آسیاب کردن و روش دم کردن است که انواع مختلف نوشیدنی های قهوه را پدید میاورد، اسپرسو نیز از این قضیه مستثنی نیست؛ لوییجی بتزرا، صنعتگر ایتالیایی در سال ۱۹۰۳ ایدهٔ وارد کردن فشار به فرایند دم کردن قهوه، برای کاهش زمان دم کردن را در سرد داشت پس دست بکار شد و دستگاهی بنام ”دستگاه قهوهٔ اسپرسو” را تولید کرد، اسپرسو در ایتالیایی به معنای سریع است.
اسپرسو با عبور دادن آب نزدیک به نقطه جوش با فشار زیاد از میان دانه‌های قهوه که نرم تر از روش های سنتی آسیاب شده اند تهیه میشود. در نتیجه‌ی همین روش تهیه، اسپرسو دارای غلظت بالاتری از مواد محلول بوده و میزان کافئین آن نسبت به سایر مدلهای قهوه بیشتر است که البته با توجه به حجم نسبتا کم آن در هر فنجان اسپرسو مقدار قابل قبولی از کافئین وارد بدن شما میشود بطوریکه، یک فنجان اسپرسو ۶۰ میلی لیتری دارای ۸۰ الی ۱۵۰ میلی‌گرم کافئین است در حالیکه یک قهوه معمولی با حجم ۲۴۰ میلی لیتر داری ۹۵ الی ۲۰۰ میلی‌گرم کافئین است. اسپرسو بر خلاف قهوه های دمی که عطر و رایحه ی زیادی دارند طعم میانه ای دارد که با ذائقه ی بیشتر افراد سازگار است و بعنوان پایه برخی از محبوبترین نوشیدنی‌های امروزه، مثل کافه لاته، کاپوچینو، کافه ماکیاتو، کافه موکا و کافه آمریکانو استفاده میشود. قوری موکا و دستگاه های اسپرسو ساز مهمترین ابزار آلات برای تهیه این نوشیدنی می‌باشند.
اسپرسو به خودی خود در هر شات حدود ۱ اونس (تقریبا معادل ۳۰ میلی لیتر) است و اندازه فنجان اسپرسو، یا بهتر بگوییم شات اسپرسو، معمولا حدود ۲ تا ۳ اونس است. البته در برخی مدل‌ها ممکن است به ۳٫۵ تا ۴ اونس نیز برسد اما به هیچ عنوان نباید از فنجون های بزرگ برای سرو آن استفاده کرد. به شات اسپرسو دِمیتاس(Demitasse) هم می‌گویند؛ دِمیتاس ، فنجان فرانسویست که معادل “نیم فنجان” است و معمولا سفید رنگ بوده و قطر دهانه از قطر پایه آن پهن‌تر است تا رایحه قهوه بهتر پخش شده و تجربه بهتری از نوشیدنی خود داشته باشیم. دِمیتاس علاوه بر اسپرسو برای سرو قهوه ترک نیز استفاده میشود.
عطر پیچیده ترین عنصر قهوه است و بخش مهمی از تجربه چشیدن آن است پس برای یک تجربه دلپذیر از قهوه خود، فنجان را نزدیک بینی خود کرده و با یک نفس عمیق عطر قهوه را وارد مشام خود کنید.
اسپرسو همگن نیست، قسمت های غلیظ تر در سمت پایین و قسمت رقیق تر و ملایمتر آن در قسمت بالای فنجان قرار می گیرد. برای متوازن و هماهنگ کردن طعم قهوه آن را به خوبی تکان دهید.
معمولا باریستا ها یک لیوان آب معدنی یا آب گازدار را به همراه اسپرسو سرو می کنند، دلیل آن هم این است که زبان دارای پرزهای چشایی زیادی است که به کمک سیستم های عصبی بدن توانایی به یاد سپردن طعم های مختلف را دارد در نتیجه پیش از نوشیدن اولین جرعه از شات اسپرسو میتوان با نوشیدن آب جوانه های چشایی خود را تمیز و تازه کرده تا طعم واقعی و خالص قهوه را بدون هیچ کمی و کاستی چشید. بعضی از باریستاها از آب سرد و حتی تکه های کوچک یخ برای سرو آب استفاده میکنند که این یک اشتباه تکنیکی است. بهترین گزینه نه آب سرد است و نه آب گرم، بلکه آب شیر با دمای معمولی، بسیار مناسب و ایده آل است. هنگام نوشیدن آب سرد، حسگرهای چشایی زمانی بین ۴ تا ۵ ثانیه نیاز دارند تا بتوانند اولین چیزی را که می خوریم به کمک رشته های عصبی حس و آنالیز کنند. همچنین وقتی آب سرد می نوشیم عمل پاکسازی پرزهای زبان به نحو احسن انجام نمی شود و حتی ممکن است مولکول های چربی بر روی غدد چشایی ما تاثیر منفی بگذارند.
اسپرسو تازه تهیه شده باید یک کرم خوب و غنی در بالای سطح خود به صورت شناور داشته باشد که همانند درپوش عمل کرده و عطر آن را در درون نوشیدنی حفظ کند. این لایه کرمی، از خروج گاز دی اکسید کربن که به واسطه‌ی آب نزدیک به نقطه جوش در فرایند دم با دانه های قهوه برخورد میکند، بدست میاید و معمولا طعم تلخی (حتی تلخ تر از خود اسپرسو) دارد. البته باید توجه داشته باشید که این کف یا به اصطلاح کِرما خیلی سریع پراکنده شده و از بین می رود، پس بهتر است هر چه سریعتر از نوشیدنی خود لذت تمام رو ببرید.
اگر به اسپرسو خود شیر اضافه کرده و آن را به اسپرسو ماکیاتو تبدیل کردید، دیگر نباید آن را پس از ساعت ۱۱ صبح بنوشید.
