شکوفه هاشمی
شکوفه هاشمی
خواندن ۴ دقیقه·۵ سال پیش

کوکی مرورگر و ردیابی کاربران در اینترنت

حتماً تا حالا به بخش Audience گوگل آنالیتیکس سر زدید و احتمالاً با دیدن انواع اطلاعاتی که از کاربران به شما داده می­شه به فکر فرو رفتید. به این فکر که اطلاعاتی مثل تعداد کاربران (Users)، اطلاعات جمعیت شناختی و حتی زمینه­‌های مورد علاقه اون­‌ها از کجا به دست میان؟


روش ردیابی هانسل و گرتل
روش ردیابی هانسل و گرتل


اگر داستان هانسل و گرتل رو خونده باشید و صحنه­‌هایی از قصه رو که بچه‌­ها وارد جنگل شدن و تیکه­‌های کلوچه‌­ای رو روی زمین ریختن تا راه خونه­ رو گم نکنند به یاد بیارید؛ احتمالاً تا الآن جواب این سؤال رو هم حدس زدید.

درسته کوکی­‌ها!

اما کوکی در فضای مرورگرها و وب­‌ها به چه معناست؟

اگر بخوام استعاره رو کنار بذارم و دقیق­‌تر بگم؛ زمانی که یک بازدیدکننده وارد یک وب‌سایت می‌شه، یک سری داده­‌ی کدگذاری شده که حاصل از فعالیت­‌های شخص در وب‌سایت مورد نظر هست، از سرور به مرورگرِ بازدیدکننده فرستاده و در نهایت روی فایلی در دیوایس کاربر ذخیره می‌­شه. این فایل همون چیزی هست که با عنوان کوکی ازش نام می‌­برند.

داده‌­های روی کوکی­‌ها در پایین­‌ترین سطح می­‌تونن اختصاص یه کد به کاربر هنگام ورودش به سایت باشن تا با ذخیره اون کد، فرد رو به عنوان یک یوزر شناسایی کنند. در واقع در گوگل آنالیتیکس هم، تعداد یوزرها و یوزرهای جدید از این طریق به ما نمایش داده می‌­شه.

به این ترتیب، شمارنده شخصی رو که یک ­بار وارد وب­‌سایتی شده در مراجعه‌­های بعدیش به عنوان یوزر جدید شناسایی نمی‌­کنه.


وب کوکی
وب کوکی


همون‌طور که ابتدای متن اشاره کردم، کاربرد کوکی‌­ها به شمارش تعداد کاربران ختم نمی‌شه.

اطلاعاتی که روی این کوکی‌­ها ذخیره می‌­شه می­‌تونه شامل ایمیل و مشخصات ورود فرد به وب‌سایت باشه تا کاربر مجبور نباشه بعد از هر بار بستن و باز کردن وب‌سایت و مرورگر، از اول مراحل لاگین رو بگذرونه.

همچنین تنظیماتی که کاربر در یک وب‌سایت انجام می‌ده تا اون رو با سلیقه و نیاز خودش متناسب کنه، روی این کوکی‌­ها ذخیره می­‌شن تا در زمان مراجعه‌­های بعدی، وب­‌سایت با همون تنظیمات نمایش داده بشه. تنظیماتی مثل زبان انتخابی، بک‌گراند صفحه و...


با این اوصاف حدس می­‌زنم که کنجکاو شدید در مورد محدوده دسترسی کوکی­‌ها بدونید.

دراین‌باره باید بگم کوکی‌­ها می‌تونند صرفاً اطلاعاتی رو که خود کاربر در وب­‌سایت وارد کرده یا به اصطلاح داده‌هایی که توسط وب­‌سایت مورد نظر میزبانی می‌­شه، ذخیره کنند و دستشون به باقی اطلاعات روی دیوایس فرد یا حتی اطلاعاتی که در دسترس وب‌سایت‌های دیگه قرار داده نمی­‌رسه.

البته رفتار کاربر در وب‌سایت، همانند لینک­‌هایی که روی اون­‌ها کلیک می­‌کنه یا مدت زمانی که روی مطلب و محتوایی می‌­گذرونه، هم از اطلاعات قابل‌دسترسی برای وب­سایت‌­ها به شمار میان. آنالیز این داده‌­ها، می‌­تونه هماهنگی محتوا و تبلیغات سایت با رفتار کاربران رو به همراه داشته باشه.


محدوده دسترسی کوکی‌ها
محدوده دسترسی کوکی‌ها


با توجه به این موارد، استفاده از کوکی‌­ها عموماً خلاف قوانین حریم خصوصی نیست. تنها در برخی کشورها و موارد نیاز هست جهت اجرای قوانین، پیش از ذخیره اطلاعات، تأیید و اجازه کاربر گرفته بشه.


آیا کوکی­‌ها برای تحلیل وب‌سایت، داده­‌های قابل‌اتکایی در اختیار ما قرار می‌دن؟

همون­‌طور که اشاره شد این داده­‌ها بر اساس مرورگر و دیوایس مورد استفاده کاربر، ذخیره‌­سازی می­‌شن.

پس برای مثال اگر فردی با دیوایس و یا مرورگر متفاوت از قبل، به وب‌سایتی که در حال حاضر به عنوان کاربر در اون شناخته شده وارد شه، این بار به عنوان یک کاربر تازه تشخیص داده شده و کوکی دیگری برای او در نظر گرفته می­‌شه. در نتیجه کلیه تنظیمات هم به حالت اولیه نمایش داده می‌­شن.

همچنین ممکنه کاربران مختلفی از یک دیوایس و مرورگر به طور مشترک استفاده ­کنند. در نتیجه اطلاعات این افراد از دست میره یا به درستی ثبت نمی‌­شه.

به جز این با اجرای برخی تنظیمات در مرورگرها افراد می­‌تونند مانع ذخیره شدن کوکی‌­ها در دیوایسشون بشن یا با استفاده از Incognito Mode در کروم و New Private Window در فایرفاکس به صورت ناشناس در وب‌سایت‌ها فعالیت کنن.

به علاوه کاربران به دلایل مختلف ممکنه تصمیم به پاک کردن کش­‌ها از مرورگرشون بگیرند که در نتیجه همه کوکی­‌های ذخیره شده از بین میرن.

به طور خلاصه:

  • استفاده یک کاربر از مرورگرها و دیوایس‌های متعدد
  • استفاده چند کاربر از یک دیوایس و مرورگر به صورت مشترک
  • متوقف کردن کوکی‌ها و استفاده از Incognito mode در مرورگر کروم
  • پاک شدن کوکی‌های ذخیره شده با Clear cache

دقت آمار و تحلیل­‌هایی که از طریق کوکی­‌ها روی وب‌سایت‌ها انجام می‌­شه رو پایین میاره و باید به عنوان ضریبی از خطا در نظر گرفته بشه.

در این موارد درخواست از کاربران برای ثبت­‌نام در وب‌سایت با در نظر گرفتن نام کاربری و کلمه­ عبور، باعث می‌­شه تأثیر خطاهای این­‌چنینی در تحلیل کاهش پیدا کنه و با از دست رفتن کوکی‌­ها اطلاعات و تنظیمات انجام شده از بین نره.

امیدوارم این مطلب برای شما مفید واقع شده باشه. اگر کم و کسری دیدید یا سؤال و نظری داشتید ممنون می‌شم برام در کامنت بنویسید.

مهندسی صنایع خوندم، دیجیتال مارکتینگ کار می‌کنم، گاهی تفریحی و گاهی هم حرفه‌ای می‌نویسم.
شاید از این پست‌ها خوشتان بیاید