در این مقاله قصد داریم بصورت تخصصی به موضوع کاربرد و نقش اینترنت اشیا در پزشکی با محوریت فناوری 5G (اینترنت نسل پنجم) بپردازیم. امیدواریم که برای علاقه مندان تکنولوژی مفید واقع شود. کاربردهای اینترنت اشیا در پزشکی :
توسعه پزشکی از راه دور
با توجه به تحقیقات صورت گرفته انتظار می رود بازار پزشکی از راه دور تا سال ۲۰۲۳ شاهد رشد سالانه ۱۶ درصد باشد این تحقیقات مشخص کرد که دلیل این رشد پیش بینی شده، تقاضای روز افزون برای خدمات پزشکی از راه دور است. سرویس دهنده های موبایل با استفاده از اینترنت نسل پنجم 5G می تواند کمک بزرگی به پایگاههای درمانی در برگزاری جلسات پزشکی از راه دور بکنند. همانطور که اطلاع دارید اولین سایت 5G توسط ایرانسل با حضور رئیس جمهور رونمایی شده است و شرکت دانش بنیان سیگما (بزرگترین شرکت پورتال ساز ایران) نیز آمادگی خود را برای راه اندازی این فناوری در ایران اعلام کرده است.
ارتقاء واقعیت مجازی و واقعیت افزوده
واقعیت مجازی فعال در بستر 4G با به کارگیری عینک‌های واقعیت مجازی مخصوص متصل به اینترنت پرسرعت نسل چهارم قابل دسترس است. به بیان دیگر واقعیت مجازی یا همان VR ترکیبی از واقعیت ملموس فیزیکی است با ساختار فیزیکی برآمده از دنیای نرم افزارها. به عنوان مثال VR را میتوان جهانی کامپیوتری فرض نمود که حرکت در آن نیازمند صرف انرژی فرد مانند حرکتی فیزیکی وی در قالب قدم زدن باشد.
واقعیت افزوده در واقع از انطباق دنیای واقعی اطراف فرد با دنیای جزئی کامپیوتری به وجود می‌آید و برای دسترسی به آن همچنان نیاز به استفاده از عینک های مخصوص وجود دارد به عنوان مثال در واقعیت افزوده در اصل فرد به دنیای مواجه است که در آن امکان مشاهده تمام زوایای تومور مغزی از نزدیک و بدون نیاز به شکافتن سر بیمار مهیا است زیرا رایانه وظیفه شبیه سازی تومور را پیشتر بر عهده گرفته و ارسال سه بعدی حجم و اندازه تومور به عینک پزشک امکان بررسی را کاملاً فراهم آورده است.
با وجود آنکه در حال حاضر فرد از واقعیت مجازی و واقعیت افزوده به صورت محدود در خدمات درمانی بهره می‌شود اینترنت نسل پنجم توانایی پزشک در ارائه روش‌های درمانی نوآورانه و کمتر تهاجمی را ارتقا می بخشد که این موضوع یکی از مهمترین کاربردهای اینترنت اشیاء در پزشکی میباشد. هدف اصلی کاهش درد و اضطراب مبتلایان به بیماری لاعلاج به واسطه واقعیت مجازی و واقعیت افزوده با به کارگیری فناوری 5G است.
بررسی لحظه به لحظه علائم حیاتی بیمار از راه دور
احتمالا این موضوع را میتوان مهمترین و کاربردی ترین بکارگیری اینترنت اشیاء در پزشکی دانست. با عمومیت یافتن اینترنت 5G تبادل اطلاعات میان اشیا مانند خودروها و وسایل روزمره مانند تلفن همراه و حتی وسایل آشپزخانه نیز به امری معمول تبدیل خواهد شد. به بیانی دیگر با استفاده از درگاه تبادل داده پرسرعت اینترنت نسل پنج 5G می توان در جهت بهبود کیفیت تجربه زندگی شهروندی اطلاعات مجاز را با سایر اشیای متعلق به آن فرد یا زندگی شهروندی وی به اشتراک گذاشت.
به عنوان مثال فرد نیازی به پرداخت عوارض خودرو هنگام خروج از شهر و یا حتی با استفاده از کارت خاص الکترونیکی و یا سایر ملحقات اضافه نخواهد داشت و صرفا با تعیین مسیر در خودرو کلیه موارد در بستر اینترنت انجام می‌شود. همچنین مراکز درمانی می توانند با استفاده از تجهیزات مرتبط با اینترنت اشیا اطلاعات حیاتی بیمار را لحظه به لحظه کنترل کنند و از این اطلاعات جهت بهبود روش‌های درمانی شخصی سازی شده و پیشگیرانه بهره‌برداری کنند.
بر اساس یک پژوهش جدید ۸۶ درصد از پزشکان معتقدند که گجت های پوشیدنی با بهبود نظارت از راه دور بر بیمار باعث آگاهی هرچه بیشتر شخص از فرآیند درمانی اش می شود علاوه بر این پیش‌بینی می‌شود استفاده از این گجت های پوشیدنی در ۵ سال آینده هزینه های بیمارستانی را تا ۱۶ درصد کاهش دهد.
گجت های پوشیدنی بر بستر 5G
ایده گجت های پوشیدنی محدود به ظهور اینترنت 5G نیست بلکه تاریخچه این موضوع را میتوان در قرن ۱۳ میلادی و ظهور پدیده عینک طبی نیز پیدا کرد. عینک‌طبی که امروزه جزء لاینفک زندگی افراد بدل شده است در واقع به عنوان ابزاری پوشیدنی برای فرد در جهت بهبود قابلیت میدان دید وی در نبردها به کار برده می شده است. با اتصال عینک به شبکه 5G و تبدیل شدن آن به بخشی از شبکه اینترنت اشیا، در واقع داده‌ها با سایر اشیا و سرورها به اشتراک گذاشته می‌شود و فرد می‌تواند از تجربیاتی جدید مانند ترجمه همزمان، دریافت اطلاعات ترافیک، اطلاع از قیمت اشیا، مسافت طی شده، اندازه سایز لباس، میزان قندخون و سایر موارد تنها با فشردن کلید و یا مطلع نمودن دستیار دیجیتال گنجانده شده در عینک هوشمند مطلع شود.
در پزشکی این موضوع مدتی است در بستر lte به بهره‌برداری رسیده است و پزشک با استفاده از عینک هوشمند خود می‌تواند بطور مثال حجم تومور بیمار خود را با سایر پزشکان در اقصا نقاط جهان به اشتراک و بحث بگذارد این در حالی است که پیشتر بررسی و مشورت راجع به مشکلات پزشکی نیازمند صرف وقت و تشکیل جلسات متعدد بود.
یک شرکت اروپایی اخیراً موفق به ایجاد گجت پوشیدنی در شکل برچسب کوچکی شده که به صورت هوشمند فعالیت های شیمیایی و هورمونی بدن فرد را به صورت پیوسته و مستمر با پایگاههای داده پزشکی اشتراک گذاری کرده و مورد تجزیه و تحلیل قرار می دهد. یک شرکت دیگر در امریکا با استفاده از سرعت و پهنای باند LTEو همچنین 5G ساعت‌های هوشمند را تولید کرده‌اند که با تغذیه و تحلیل داده های دریافتی از بدن فرد و هم رسانی آنها با پایگاه های داده به روز بر شدت بیمار پارکینسون را کنترل کرده و سعی در ارائه خدمات درمانی شخصی سازی شده شرایط بیمار دارد.
ظهور اینترنت نسل پنجم 5G فقط به منزله پهنای باند بالا نیست بلکه میتوان آن را به عنوان بزرگراهی از داده های پیوسته و آنلاین فرض نمود که شرایط و تجربه شخصی افراد از زندگی شهروندی و انفرادی را به صورت لحظه ای بهبود می‌بخشد.
علاوه بر کاربردهای پزشکی، این گجت ها به سهولت در سایر امور مرتبط با درمان نیز کمک می‌کند. گجت پوشیدنی در قالب ساعت هوشمند عینک هوشمند و یا حتی برچسب هوشمند می‌تواند حامل کلیه اطلاعات پزشکی و پیراپزشکی فرد باشد. شکل اولیه این مفهوم را میتوان در حال حاضر در قالب تبدیل کارت ملی و سنتی به کارت ملی هوشمند مشاهده کرد. وجود چیپ الکترونیکی اولین قدم در این مسیر پر کاربرد است در قدم های بعدی می توان کارت ملی را در قالب نرم افزار و یا سخت افزار بدون نیاز به صرف هزینه جهت تولید کارتهای پلاستیکی به افراد ارائه داد.
هوش مصنوعی
با ظهور بیگ‌دیتا در بستر اینترنت و آغاز ارتباط اشیاء و سرورها به شبکه اینترنت، هوش مصنوعی به تازگی نقش پررنگ‌تری در تشخیص بیماری و تصمیم گیری در مورد بهترین طرح درمان پیدا کرده است که این موضوع در آینده بعنوان پراستراتژیک ترین کاربرد اینترنت اشیاء در پزشکی دانست. هوش مصنوعی می‌تواند میزان استعداد بیماران برای ابتلا به عوارض پس از جراحی را پیش بینی کرده و این امکان را به پزشکان می‌دهد که در صورت لزوم مداخلات اولیه را انجام دهند.
پایگاههای درمانی می توانند با استفاده از فناوری اینترنت نسل پنجم که ظرفیت بیشتر و تأخیر بسیار ناچیزی دارد، از طریق به کارگیری ابزارهای هوش مصنوعی در بیمارستان یا کلینیک، بهترین مراقبت درمانی ممکن را به بیمار ارائه کنند. هوش مصنوعی در بستر اینترنت نسل پنجم به دستیاری بی بدیل و همیشه آماده به خدمت با دانشی ترکیبی تبدیل شده است. به بیان دیگر با دسترسی به داده های به اشتراک گذاشته شده توسط اشیای متصل به شبکه و سرور های قدرتمند از یک سو و دسترسی به شبکه تحلیل داده های بزرگ یا همان بیگ دیتا از سوی دیگر امکان استخراج اطلاعات در راستای ارائه پاسخی هوشمندانه و راهبردی برای گجت های پوشیدنی و سایر درگاه های ارتباطی امری ملموس و معمول می شود.
پاسخ بدون تاخیر و هوشمندانه توسط دستیار هوشمند دیجیتال که اکثر جوانب را با عبور لایه های سترگ داده مورد بررسی و موشکافی قرار داده نه تنها اتخاذ تصمیم را برای پزشک، خلبان، دانشجو و حتی فرمانده نظامی آسان‌تر می‌کند بلکه فرد می‌تواند پیش از اتخاذ تصمیم با بهره‌گیری از تعادل صوت و تصویر همزمان با سایر همفکران تصمیمی عملیاتی را اتخاذ نماید.
بیمارستان های 5g
نسل بعدی فناوری بی‌سیم دنیای پزشکی را به سمت ارائه خدمات درمانی و انجام جراحی های رباتیک از راه دور سوق می دهد. در سرتاسر دنیا سالانه امکان انجام برخی از عمل های جراحی به دلیل نبود جراح وجود ندارد اما اینترنت فوق العاده سریع 5G این مشکل را برطرف خواهد کرد.
کاربرد 5G در بیمه و داروخانه
انتقال قدرتمند داده ها از طریق شبکه فناوری 5G روی کار آمدن گجت های پوشیدنی هوشمند را به بازار نوید می‌دهد. این دستگاه ها می توانند اطلاعات دقیق درمانی را نه تنها به مصرف‌کنندگان، بیماران و ارائه دهندگان خدمات پزشکی بلکه به شرکت‌های بیمه نیز ارائه کنند و آنها نیز می‌توانند این داده‌ها را برای تعیین سیاست‌های دقیق تر استفاده کنند.
تا کنون شرکت‌های بیمه هیچگونه تخفیف و یا مزایایی برای مشتریانی که از این فناوری استفاده می‌کنند ارائه نکرده‌اند اما محققان پیش‌بینی می‌کنند که به طور کلی این مزایا بخشی از چشم انداز بیمه درمانی خواهد بود. علاوه بر این در نمایشگاه فناوری جی تی ایکس ۲۰۱۸ امارات متحده عربی شرکت مخابرات این کشور یک سیستم داروخانه‌ای بدون دخالت انسان را ارائه داده است که به بیمارستان‌ها و داروخانه‌ها کمک می‌کند تا در راستای فراهم آوردن رفاه حال مشتریان از طریق فناوری های مجازی آینده نگر، داده‌های بیماران را دریافت و ثبت کنند. با عملی شدن این طرح تحولی عظیم در سیستم داروخانه ایجاد خواهد شد چرا که اینترنت 5G برقراری ارتباط فوق سریع بین بیمارستان و داروخانه را ممکن می سازد.
