حدود یکی دو سال قبل که سردبیر سایت اخبار رسمی بودم، تصمیم گرفتم یک سری مطالب آموزشی در مورد خبرنگاری در وبلاگ سایت منتشر کنم. یکی از مطالب همین مطلبی است که در ادامه می‌خوانید. با خودم گفتم بد نیست که به بهانه‌ی نزدیکی به نمایشگاه الکامپ با هم مروری بر یک روش خبر نویسی پدر و مادر دار و اصولی داشته باشیم. خبرنویسی کار پیچیده‌ای نیست و شما هم می‌توانید با آموزش اخبار مربوط به کسب و کارتان را خودتان تهیه کنید. اگر این مطلب به شما کمکی کرد، در عوض دعا کنید که در امتحانی که دارم موفق باشم. (دمتون گرم؛ ایشالا تو امتحاناتون جبران کنم.) در این مطلب مفهوم خبر، ارزش‌های خبری، عناصر خبری و چند مورد از سبک‌های مربوط به نگارش خبر را برای شما تشریح خواهیم کرد.
خبر پیامی است که احتمال صدق و کذب آن وجود دارد. در حقیقت خبر گزارشی از یک واقعیت است؛ اما هر واقعیتی نمی تواند خبر باشد. این گزارش لزوما مربوط به حال و گذشته نیست. گزارش رویدادهایی که هنوز رخ نداده‌اند نیز خبر هستند. اما به راستی آیا هر رویدادی خبر است؟ تئوری جامعی درباره‌ی این که دقیقا چه چیزی خبر است وجود ندارد؛ اما مثال جالبی برای روشن شدن مفهوم خبر وجود دارد:
(اگر سگی فردی را گاز بگیرید، خبر نیست؛ ولی اگر فردی سگی را گاز بگیرد، خبر است.)
روزانه به تعداد موجودات زنده‌ی دنیا رویداد رخ می‌دهد؛ اما تنها برخی از این رویدادها ارزش خبری دارند. شناخت ارزش‌های در انتخاب رویدادی که ارزش خبرسازی دارد کمک خواهد کرد.
１. دربرگیری: از خودتان بپرسید که این خبر چند نفر از مخاطبان را تحت تاثیر قرار خواهد داد؟
２. شهرت: اشخاص حقیقی و حقوقی و حتی برخی از اشیاء به دلیل شهرتشان ممکن است ارزش خبری داشته باشند.
３. برخورد: این رویدادها به دلیل اینکه شامل حادثه، اختلاف، درگیری، منازعه و ... هستند برای مردم جالبند.
４. مجاورت: مخاطبان نسبت به رویدادی که در نزدیکی آنها رخ داده است توجه بیشتری نشان می دهند. همچنین پیوندهای معنوی، مذهبی، قومی و... نیز می‌تواند باعث مجاورت شود.
５. فراوانی: این ارزش خبری به ارقام و اعداد مربوط است. ارقام ممکن است تعداد نفرات یا میزان خسارت‌های جانی و مالی باشد.
６. شگفتی و استثنا: اگر بعد از شنیدن خبری در دل خودتان گفتید: (چه جالب!) آن خبر ارزش شگفتی دارد.
７. تازگی: هر اندازه فاصله‌ی وقوع رویداد و نگارش خبر کمتر باشد، ارزش تازگی خبر بیشتر است.
هر رویداری برای تبدیل شدن به خبر، معمولا ترکیبی از ارز‌های خبری را دارد. الگوهای دیگری نیز برای ارزش‌های خبری وجود دارد. به اعتقاد برخی ارزش یک خبر به تازگی، اثرگذاری و سودمندی آن است. با استناد به این ارزش‌ها، خبر باید به گونه‌ای نوشته شود که خواننده پس از اتمام مطالعه‌ی آن پاداش آنی و آتی کسب کند.
ارزش‌های خبری باعث شکل‌گیری یک خبر می‌شوند؛ ولی عناصر خبری اخبار را به نمایش می گذارند. عناصر خبر در واقع قیافه‌ی خبر را شکل می‌دهند. به این ترتیب خواننده تصویری جامع ار خبر خواهد داشت. هرچه عناصر خبری کامل‌تر باشند، خبر قیافه‌ی جذاب‌تری خواهد داشت. عناصر شش‌گانه‌ی خبری عبارتند از: (چه کسی؟، چه چیزی؟،چه وقت؟، چرا؟، چگونه؟) عناصر خبری چرا؟ و چگونه؟ جنبه‌ی تحلیلی و توصیفی رویداد را پوشش می‌دهند و در بسیاری از مواقع، خواسته یا ناخواسته با دیدگاه شخصی نویسنده آمیخته می‌شوند. خبر می‌تواند دارای تعداد زیادی از هز یک از عناصر خبری باشد.
سبک هرم وارونه:
کارآمدترین و رایج‌ترین سبک خبر نویسی، خبرنویسی هرم وارونه است. در این سبک به ترتیب مهم‌ترین مطلب در ابتدای خبر و کم‌اهمیت‌ترین مطلب در انتهای خبر قرار می‌گیرد. خواننده در این سبک از جالب‌ترین موضوعات به سمت کم جاذبه‌ترین آنها می‌رود. به این ترتیب در همان ابتدای خبر اصل مطلب مخابره می‌شود. معمولا اطلاعیه‌ها، بخشنامه‌ها و آگهی‌ها نیز با این سبک نوشته می‌شوند.
سبک تاریخی:
در این سبک مطالب با توجه به ترتیب زمانی وقوع تنظیم می‌شوند. معمولا کسی که این سبک خبری را می‌نویسد دخالتی در مطالب ندارد. این سبک برای تنظیم صورت جلسه‌هایی که توسط روابط عمومی‌ها نوشته می‌شود مناسب است. ممکن است نگارنده به صلاح دید خود یک مقدمه که حاوی خلاصه‌ی موضوعات مهم است به متن اضافه کند. این سبک خبری به دلیل بیان همه‌ی جزییات برای مخاطب جذابیتی ندارد.
سبک تشریحی:
در این سبک ابتدا شما به اصل مطلب اشاره می کنید و سپس در پاراگراف‌های بعدی تمام جزییات را تشریح می‌کنید. این سبک در تنظیم خبرهای بلند کاربرد دارد و مورد علاقه‌ی روابط عمومی‌ها است.
سبک بازگشت به عقب:
برای نگارش اخبار دنباله‌داری که یک سابقه‌ی خبری دارند استفاده می‌شود. در این سبک شما ابتدا رویداد را مطرح می‌کنید و بعد سابقه‌ی خبر را تشریح می‌کنید.
سبک پایان شگفت انگیز:
عمدتا برای اخبار اجتماعی و حوادث کاربرد دارد. در این نوع اخبار شما خواننده را کنجکاو می‌کنید. ارزش خبری این سبک شگفتی آن است.
شما را از لحاظ فنی با بخش‌های مختلف خبر آشنا شدید. قبل از نگارش هر خبری در نظر داشته باشید که با چه هدفی قصد خبرنویسی دارید؟ ارزش‌ها و عناصر خبری را در ذهنتان مرور کنید. به نوع خبر خود بیاندیشید و سبک مناسبی را انتخاب کنید. امیدواریم رعایت این موارد به شما در نگارش متن استاندارد و حرفه‌ای کمک کنند.
