بانکداری باز (Open Banking) به عنوان «داده‌های بانک باز» نیز شناخته می‌شود. بانکداری باز یک رویه بانکی است که برای ارائه دهندگان خدمات مالی شخص ثالث دسترسی آزاد به بانک‌ها، تراکنش‌ها و سایر داده‌های مالی بانک‌ها و مؤسسات مالی غیربانکی را از طریق استفاده از رابط‌های برنامه‌نویسی کاربردی (API) فراهم می‌کند. بانکداری باز امکان شبکه‌سازی حساب‌ها و داده‌ها را در بین مؤسسات برای استفاده مصرف‌کنندگان، مؤسسات مالی و ارائه‌دهندگان خدمات شخص ثالث فراهم می‌سازد. بانکداری باز در حال تبدیل شدن به منبع اصلی نوآوری است که در حال تغییر شکل صنعت بانکداری می‌باشد.
تحت بانکداری باز، بانک‌ها به ارائه‌دهندگان خدمات شخص ثالث، که معمولاً استارت‌آپ‌های فناوری و فروشندگان خدمات مالی آنلاین هستند، دسترسی و اجازه کنترل داده‌های مالی و شخصی مشتریان را می‌دهند. معمولاً مشتریان باید به نوعی رضایت بدهند تا بانک اجازه چنین دسترسی را داشته باشد، مانند علامت زدن کادری در صفحه شرایط خدمات در یک برنامه آنلاین. سپس APIهای ارائه‌دهندگان شخص ثالث می‌توانند از داده‌های مشترک مشتری (و داده‌های مربوط به طرف‌های مالی مشتری) استفاده کنند. موارد استفاده ممکن است شامل مقایسه حساب‌ها و تاریخچه تراکنش‌های مشتری با طیف وسیعی از گزینه‌های خدمات مالی، جمع‌آوری داده‌ها در بین مؤسسات مالی شرکت‌کننده و مشتریان برای ایجاد پروفایل‌های بازاریابی، یا ایجاد تراکنش‌های جدید و تغییرات حساب از طرف مشتری باشد.
بانکداری باز نیروی محرکه نوآوری در صنعت بانکداری است.
بانکداری باز با تکیه بر شبکه‌ها به جای تمرکز، می‌تواند به مشتریان خدمات مالی کمک کند تا داده‌های مالی خود را به طور ایمن با سایر موسسات مالی به اشتراک بگذارند. به عنوان مثال، APIهای بانکداری باز می‌توانند فرآیند گاه دشوار تغییر استفاده از سرویس حساب جاری یک بانک به بانک دیگر را تسهیل کنند. API همچنین می‌تواند به داده‌های تراکنش‌های مصرف‌کنندگان نگاهی بیاندازد تا بهترین محصولات و خدمات مالی را برای آنها شناسایی کند، مانند یک حساب پس‌انداز جدید که نرخ بهره بالاتری نسبت به حساب پس‌انداز فعلی دارد یا یک کارت اعتباری متفاوت با نرخ بهره پایین‌تر.
از طریق استفاده از حساب‌های شبکه‌ای، بانکداری باز می‌تواند به وام‌دهندگان کمک کند تا تصویر دقیق‌تری از وضعیت مالی و سطح ریسک مصرف‌کننده داشته باشند تا شرایط وام سودآورتری را ارائه دهند. همچنین می‌تواند به مصرف‌کنندگان کمک کند تا قبل از پرداخت بدهی، تصویر دقیق‌تری از امور مالی خود داشته باشند. یک برنامه بانکداری باز برای مشتریانی که می‌خواهند خانه بخرند می‌تواند به طور خودکار بر اساس تمام اطلاعات موجود در حساب‌های مشتری، آنچه را که آنها می‌توانند بخرند محاسبه کند، که شاید تصویر قابل اعتمادتری نسبت به دستورالعمل‌های وام‌های رهنی در حال حاضر ارائه دهد. برنامه دیگری ممکن است به مشتریان کم‌بینا کمک کند تا از طریق دستورات صوتی، وضعیت مالی خود را بهتر درک کنند. بانکداری باز همچنین می‌تواند به کسب و کارهای کوچک کمک نماید تا از طریق حسابداری آنلاین در زمان صرفه جویی کنند و به شرکت‌های کشف جعل کمک خواهد کرد تا بر حساب‌های مشتریان بهتر نظارت نمایند و مشکلات را زودتر شناسایی کنند.
بیایید بررسی کنیم که چرا کشورهای بزرگ دنیا از این سرویس استفاده کرده‌اند؟ و چرا ما هم به شما توصیه می‌کنیم بانکداری باز را به کسب‌وکار خود بیاورید؟
دلایل زیادی وجود دارند که علاقه ما به استفاده از خدمات بانکداری باز را توجیه می‌کند:
در سیستم بانکداری باز، دسترسی به تمامی سرویس‌ها سریع‌تر انجام می‌شود. با همین اتفاق به ظاهر ساده، شما مقدار زیادی در وقتتان صرفه‌جویی خواهید کرد. چراکه در بانکداری باز کافیست کاربران به API موردنظرشان وصل شوند. باقی عملیات به صورت خودکار انجام خواهد شد.
با بانکداری باز، به تمام خدمات بانکی مثل مشاوره، نقل و انتقالات، تامین اعتبار، وام و… به‌صورت یکجا دسترسی خواهید داشت. به همین دلیل، عملیات مالی شما با نظم بیشتری انجام می‌شود.
ای پی ای API های بانکی مجموعه کدهایی هستند که برنامه‌نویسان شما قادر خواهند بود به اشکال مختلف از آنها استفاده کنند. هرچه مخاطبان سیستم بانکداری باز بیشتر شود، سرویس‌های API پیشنهادی بیشتری هم برای بهتر شدن فرایندهای مالی شکل خواهند گرفت. این یعنی هر روز شاهد افزایش امکانات در بازارهای مالی خواهیم بود.
پیش از این گفتیم که: در سیستم بانکداری باز، اطلاعات مشتریان به صورت شفاف به اشتراک گذاشته می‌شود و در دسترس است. اما اشتباه برداشت نکنید! این موضوع باعث بروز مشکلات امنیتی نخواهد شد. این نگرانی بی‌مورد است.
در بانکداری باز، دسترسی خودکار به اطلاعات حساب کاربران منجر به نقض حریم خصوصی یا امنیت آنها نمی‌شود. چراکه هرگونه دسترسی، تبادل داده و ایجاد ارتباط بین بانک و API به‌صورت رمزنگاری شده است. به این صورت کاملا محرمانگی اطلاعات رعایت خواهد شد. همینطور در تمامی خدمات، اجازه به اشتراک گذاشتن اطلاعات حساب از مشتری گرفته می‌شود.
بانکداری باز این امکان را برای کسب‌وکارهای ثالث ایجاد می‌کند تا بتوانند از طریق رابط‌های کاربری برنامه‌نویسی(API) امور مالی و بانکی را در قالب خدماتی دارای ارزش‌افزوده برای مشتریان نهایی تسهیل کنند. این رابط‌های برنامه‌نویسی (API) ممکن است مستقیما توسط بانک یا سایر شرکت‌های خدمات‌دهنده به کسب‌وکارهای ثالث ارائه شود. با وجود چنین زیرساخت‌هایی (APIها) فضای لازم برای خلاقیت در ایجاد ارزش‌افزوده برای مشتری نهایی فراهم می‌شود. فضایی که باعث می‌شود خدمات نهایی هر روز متنو‌ع‌تر و پرتعدادتر شوند و رقابتی بسیار جذاب در ارائه‌ی خدمات به مشتری نهایی شکل بگیرد.
خدمات معمول بانک‌ها در این فضا به طور کلی به دسته‌های زیر تقسیم‌بندی می‌شوند:
به طور کلی صاحبان کسب‌وکارهایی که در پی ایده‌های خلاقانه هستند می‌توانند به خدمات بانکداری باز به عنوان مواد اولیه‌ای نگاه کرده و با استفاده از این مواد اولیه می‌توانند خدمات و برنامه‌های کاربردی بسیاری را برای کاربران نهایی یا حتی سایر کسب‌وکارها ایجاد کنند.
