مرکز داده سبز، مرکز داده پایدار یا دیتاسنتر سبز که با عنوان Green Data Center نیز شناخته می‌شود، یک مرکز داده است که زیرساخت‌های آن به‌گونه‌ای طراحی شده که با کم‌ترین تأثیرات زیست‌محیطی و پایین‌ترین نرخ مصرف انرژی، امکان تبادل داده و ذخیره‌سازی اطلاعات را به یک مرکز، مجموعه یا کسب‌وکار می‌دهد.
دیتاسنتر سبز در ایران مدتی است که با قالب‌های شخصی‌سازی و البته گاه برخلاف استانداردهای جهانی با کمی و کاستی‌های منحصر به خود اجراء می‌شود. اساس جهانی اما تعریف دیگری برای مرکز داده سبز در نظر گرفته است(وجود تحریم‌ها، عدم واردات برخی اقلام تخصصی برای اجرای صحیح این سیستم از جمله مشکلات اصلی مسیر کلی این پلتفرم در ایران است).
اما این ایده می‌تواند بهترین و هوشمندانه‌ترین روش برای کاهش هزینه‌ها + کاهش شدن نرخ مصرف انرژی برق و سوخت‌های فسیلی در ایران باشد. در ادامه با سینداد همراه باشید تا در دنیای دیتاسنتر سبزِ ایران، گشت‌وگذاری داشته باشیم.
تعریف جامع مرکز داده سبز و اهمیت آن برای کشورمان ایران در آینده
همان‌طور که اشاره کردیم، مرکز داده سبز یا همان دیتاسنتر سبز، بر پایه بهره‌گیری از تجهیزات استاندارد و البته مطابق با استاندارد انرژی تجدیدپذیر طراحی و اجراء شدهاست. در این پلتفرم، فضای کلی به حداقل رسانده می‌شود. اتاق سرور باتوجه به تعداد رک‌ها هماهنگ شده و از مصالح ساختمانی کم‌وزن و البته مستحکم بهره گرفته و به‌جای دیواره‌ها و سقف‌های بتنی، طراحان به سراغ کف‌های کاذب و متریال‌های آلومینیومی و گالوانیزه می‌روند که مجدداً به چرخه استفاده، بازیافت می‌شود و استحکام فوق‌العاده بالایی دارند.
اگرچه این دیتاسنترها در ایران، ابتدا هزینه اولیه بالایی برای اجراء و مهندسی دارند، اما به‌مرور با بازدهی فوق‌العاده خود می‌توانند موجب کاهش مصرف برق، انرژی‌های تجدیدناپذیر فسیلی و ... شوند. ضمن این که نرخ تولید گاز CO2 و گازهای گلخانه‌ای توسط این سیستم‌ها به‌مراتب پایین‌تر از استانداردهای جهانی است. درصورتی‌که همین میزان برای دیتاسنترهای کلاسیک، تا 150 میلیون کیلوگرم گاز CO2 یا همان مونوکسید کربن است.
چرا مرکز دیتاسنتر سبز، یک لازمه اساسی در ایران است؟
طبق گفته انجمن‌های صنعتی، ذخیره‌سازی انرژی و سوخت‌های مازاد مصرفی در دنیا، مصرف انرژی مراکز داده در سطح بسیار بالا و حتی در لیست 10 مورد اصلی رنکینگ جهانی است. همین‌طور اتخاذ رویکرد استفاده از دیتاسنتر سبز، مزیت‌های زیادی برای سرمایه‌گذاران، طراحان و همین‌طور تاجران و صاحبان کسب‌وکارها در ایران دارد.
از جمله آن‌ها می‌توان به موارد ذیل اشاره کرد:
مراکز داده سبز، ساختمان‌ها را در شرایط جوی و طبیعی نامناسب مقاوم‌تر می‌کنند. از طرفی شرایط برای فوریت‌هایی که به‌هرحال در جهان رخ می‌دهد به‌مراتب برای این مراکز داده بهتر خواهد بود. به طور مثال، یکی از بزرگ‌ترین مشکلات دیتاسنترها در ایران، قطعی مداوم برق در برخی روزهای سال است که تا حدودی می‌توان این مشکل را کنترل کرد.
مزایای مراکز داده سبز در ایران و جهان
مزیت‌های مهم زیادی برای مرکز داده سبز یا گرین دیتاسنتر تعریف شده است. در درجه اول این سیستم می‌تواند باعث کاهش مصرف 6 درصدی از انرژی‌های تجدیدناپذیر در دنیا شود. علاوه بر صرفه‌جویی و منفعت‌های زیست‌محیطی، هزینه‌های نگه‌داری را کاهش می‌دهد. بهره‌گیری از این سیستم باعث می‌شود که شما برای نگه‌داری و ارائه سرویس‌های بزرگ‌تر، هزینه کم‌تری پرداخت کنید. به‌راحتی و در صورت نیاز می‌توانید تجهیزات را به‌صورت ماژولار در محیط‌هایی خارج از خواستگاه اولیه دیتاسنتر اجراء کنید. سازمان‌ها، شرکت‌ها، استارتاپ‌ها، سایت‌ها، مراکز بانکی و... نیز هیچ محدودیتی در اجراء و استفاده از آن ندارند و حتی از سوی دولت‌ها نیز، به‌دلیل کاهش مصرف انرژی، استقبال و حمایت‌های ویژه‌ای می‌شود.
شرکت‌های پیشرو در استفاده از دیتاسنترهای سبز
شرکت‌های پیشرو در استفاده از دیتاسنترهای سبز شامل:
همچنین چند شرکت مهم دیگر بخش عظیمی از دیتاسنتر خود را روی این پلتفرم اجراء کرده‌اند. این مهم، از دو جهت حائز اهمیت است. اول این‌که شرکت‌های بزرگ، خود را در بهره‌گیری از این تکنولوژی مطرح کرده و از طرفی حتی در طول سال‌های 2019 تا 2022 میلادی هزینه‌های بیشتری بابت گسترش دیتاسنتر سبز پرداخت کرده‌اند که ثبات و موقعیت عالی این دیتاسنتر را نشان می‌دهد.
قدم‌های اول حضور و اجرای دیتاسنتر سبز در ایران
هنوز حضور این پلتفرم اجرایی در ایران، جریان استانداردی به خود نگرفته است. بسیاری از شرکت‌ها صرفاً از روش‌های بازسازی و مهندسی معکوس برای اجرای طرح‌های عملیاتی دیتاسنتر سبز استفاده می‌کنند. البته همین موارد نیز می‌تواند موجب بهبود بهره‌وری این مراکز داده شود. اما به‌هرحال نظارت دائمی بر مصرف انرژی، استفاده از تجهیزات سبز و سرورهایی با مصرف پایین‌تر و انتخاب ظرفیت مناسب و فضای کم برای هر دیتاسنتر از جمله اصلی‌ترین ارکان اجرایی آن است.
رک‌ها به‌صورت خنک شونده در آب پیاده‌سازی شده و طراحی اصولی ساختمان با کم‌ترین اتلاف انرژی در ایران خواهد بود.
حمایت دولت از طراحی و پایه‌گذاری سیستم‌های دیتاسنتر سبز
ستاد توسعه فناوری اطلاعات، ارتباطات و فضای مجازی، یکی از مجموعه‌های دولتی و علمی بود که در سال 1396 در اولین پله‌های ورود دیتاسنتر سبز به ایران، حمایت خود را از سازمان‌هایی که مرکز داده خود را بر مبنای دیتاسنتر سبز بنا می‌کنند، اعلام نمود.
حتی نشستی جامع و بین‌المللی نیز در زمینه: «معرفی کارآمدترین مدل‌ها و چارچوب‌های طراحی دیتاسنترها و سیستم‌های خنک‌کننده آن‌ها با رویکردهای نوین (سبز) و همچنین معرفی استانداردهای مرتبط با این حوزه» در کشور هلند برگزار شد که بر مبنای آن، نظرات، تجربیات و صحت‌وسقم اطلاعات مندرج در پورتال‌های علمی و البته خط و مشی کشورها در این حوزه نیز مورد بررسی قرار گرفت و طرف‌های ایرانی نیز در این اجلاس حضور داشتند.
مشکلات و خلأهای مراکز داده سبز در ایران
اجرای دیتاسنتر سبز در ایران نیز توسط چند شرکت به شکل محدودتر از عرصه جهانی انجام شده است. این پلتفرم متأسفانه آن‌طور که بایدوشاید، دقیق و هوشمندانه و بر اساس استانداردهای ISO و سازمان جهانی محیط‌زیست پیاده‌سازی نشده است.
عدم اثربخشی مصرف انرژی
یکی از مهم‌ترین نکات در مورد مشکلات دیتاسنتر سبز در ایران، عدم استفاده بهینه از مصرف برق است. متأسفانه تجهیزات به‌درستی توسط سازمان‌ها و شرکت‌های مجری طرح انتخاب نشده و در نهایت این موضوع باعث می‌شود که دستورالعمل فرمول PDU اجراء نشود.
هزینه‌های کاذب
برخی شرکت‌ها به جهت دریافت مجوزهای مربوط به راه‌اندازی این سرویس‌ها، هزینه‌های اضافه‌ای را از کارفرمایان به جهت دریافت مجوز یا خرید برخی تکنولوژی‌ها می‌گیرند. اگرچه هزینه اولیه راه‌اندازی دیتاسنتر سبز کمی بالاتر است اما نیازی به استفاده از مجوزهای خاص برای اجرای آن نیست.
استاندارد طراحی و معماری فیزیکی رعایت نمی‌شود
در دیتاسنتر یا مرکز داده سبز، لازم است که حتماً فضای مورداستفاده برای نصب رک‌ها، هاردها و سرورها به کم‌ترین حد ممکن برسد. از طرفی مصالح ساختمانی نیز دیگر از مشتقات بتنی نخواهد بود بلکه آلیاژهای گالوانیزه و آلومینیوم جایگزین خواهد شد.
خبری از فناوری‌های اصلی نیست
یک‌سری فناوری‌های اصلی و مادر برای اجرای دیتاسنتر سبز وجود دارد که در این مقاله به آن‌ها اشاره کردیم. فتوولتائیک، پمپ‌های حرارتی و صدالبته خنک‌کننده‌های تبخیری هیبریدی از جمله مهم‌ترین آن‌ها هستند.
نتیجه‌گیری و سخن پایانی
دیتاسنتر سبز در ایران امروزه یک پلتفرم عالی برای اجرای شبکه‌های زیرساخت، مراکز داده و همین‌طور احداث فضاهایی برای راه‌اندازی سرورهای اختصاصی برای کسب‌وکارها است که علاوه بر حمایت حداکثری از محیط‌زیست، سبب استفاده بهینه‌تر از تکنولوژی‌های جدید و کاهش هزینه‌ها نیز می‌شود.
برای این‌که مرکز داده سبز یا گرین دیتاسنتر به‌درستی اجراء شود، قطعاً لازم است که تمامی استانداردهای آن با همان پلتفرم و سازوکار جهانی هماهنگ شود. در غیر این‌صورت، صرف اجرای چند مرحله و استفاده از فضای سبز نمی‌تواند بیان‌کننده یک تعریف صحیح از مرکز داده سبز باشد.
کاهش حجم فضای ساختمان دیتاسنتر، محوطه پایدار، مقاومت بالا در مقابل نوسانات و ارتعاشات زمین، نصب مبدل‌های کاتالیزوری و استفاده از فناوری‌هایی مانند پمپ‌های حرارتی، خنک‌کننده‌ها و سیستم‌های تمام الکتریکی، حتی برای حمل‌ونقل از جمله اصلی‌ترین ارکانی است که انتظار می‌رود در اجرای این طرح‌ها در ایران جدی گرفته شود.
سپاس از این‌که تا پایان مقاله با صباسل همراه بودید. مشتاقانه منتظر نظرات و پیشنهادهای شما عزیزان هستیم. کارشناسان ما در اسرع وقت، پاسخگوی سوالات شما عزیزان خواهند بود.
سؤالات متداول
توان دیتاسنتر سبز برای مراکز تجاری بزرگ و مجموعه‌های بین‌المللی کافی است؟ بله درصورتی‌که این دیتاسنتر به‌درستی طراحی و اجراء شود، هیچ نقصی در تبادل اطلاعات نخواهد داشت.
آیا ساختمان دیتاسنتر سبز استحکام کافی را دارد؟ در اجرای این دیتاسنترها از مصالح ساختمانی مقاوم در مقابل ارتعاش و لرزش استفاده می‌شود و در نتیجه کیفیت لازم را دارد.
بزرگ‌ترین مشکل دیتاسنتر سبز چیست؟ عدم رعایت پروتکل‌ها و اجرای صحیح آن بزرگ‌ترین مشکل حال حاضر این مراکز داده در ایران است.
آیا می‌توان دیتاسنتر سبز را در ساختمان‌های کوچک اجراء کرد؟ بله اصلی‌ترین مزیت این دیتاسنتر اجرای آن در فضای کوچک با کم‌ترین تعداد رک است.
آیا امکان دریافت مجوز احداث دیتاسنتر سبز در ایران وجود دارد؟ بله هیچ مانعی برای اجرای این طرح‌ها وجود ندارد و حتی از آن استقبال می‌شود.
برای مقالات بیستر در مورد دیتاسنترهای سبز و ملاحضات مربوط به آن به وبلاگ سینداد مراجعه کنید
