سرطان روده بزرگ نوعی سرطان است که کولون یا همان راست روده را دستخوش تغییرات خطرناکی می‌کند. این بیماری یکی از شایع‌ترین سرطان‌ها در بیشتر نقاط دنیا است. بیماران مبتلا به این سرطان احتمال ابتلا به آسیب شدید و حتی روبرو شدن با خطر مرگ را دارند.
به خاطر همین شناخت علت ابتلا به این بیماری و تعدیل این عوامل ممکن است نقش پیشگیری‌کننده در ابتلای به این بیماری داشته باشد.
سرطان روده از مهیب ترین سرطان‌هایی است که جامعه امروزی بشر را درگیر خود کرده است. این بیماری می‌تواند تبعات زیاد و حتی مرگ را برای مبتلایان به ارمغان آورد. یکی از عوامل افزایش بار مرگ‌ومیر این بیماری ابتلای افراد سالخورده به آن می‌باشد. خطر ابتلا به سرطان روده بزرگ با بالارفتن سن افزایش می‌یابد. از این رو با بالا رفتن از سن 50 سال خطر ابتلا به این بیماری افزایش می‌یابد.
سرطان روده بزرگ زمانی اتفاق می‌افتد که سلول‌ها به طور غیرقابل کنترلی رشد و تقسیم می‌شوند. این بیماری زمانی ایجاد می‌شود که سلول‌های کولون تغییراتی در DNA خود ایجاد کنند. بروز جهش و تغییراتی در سلول‌ها آن‌ها را تحریک می‌کند که به سرعت تکثیر شوند. این تغییرات به سلول‌ها اجازه می‌دهد زمانی که سلول‌های سالم به عنوان بخشی از چرخه حیات طبیعی خود می‌میرند، به زندگی خود ادامه دهند.
این پدیده باعث بالا رفتن زیاد از حد سلول‌های بدن شده و در این حالت احتمال دارد سلول‌های اضافی توده‌ای با نام تومور را تشکیل دهند. سلول‌های سرطانی می‌توانند محدود به ناحیه تشکیل نمانده و به بافت‌های سالم بدن حمله کرده و آن‌ها را درگیر سرطان کنند. با گذشت زمان، سلول‌ها می‌توانند جدا شوند و به سایر قسمت‌های بدن گسترش یابند. این نوع سرطان، سرطان متاستاتیک نامیده می‌شود.
عواملی که احتمال دارد ریسک مبتلا شدن به سرطان روده بزرگ را بالا ببرند شامل موارد زیر می‌باشند:
خطر ابتلا به سرطان روده بزرگ با بالارفتن سن افزایش می‌یابد و بیشتر موارد در افراد بالای 50 سال اتفاق می‌افتد. اخیراً میزان بروز این سرطان در افراد جوان افزایش یافته است. این امر می‌تواند نشانه‌ای از در پیش گرفتن سبک زندگی ناسالم در خیلی از افراد در این گروه سنی باشد.
افراد مبتلا به دیابت یا مقاوم به انسولین خطر بالاتری برای ابتلا به سرطان روده بزرگ دارند.
افرادی دارای اضافه وزن یا چاق ریسک بیشتری برای ابتلا به سرطان روده بزرگ دارند. چاقی همچنین خطر مرگ ناشی از سرطان روده بزرگ را افزایش می‌دهد.
سابقه خانوادگی ابتلا به سرطان روده یا داشتن بیماری‌های ژنتیکی خاص، مانند سندرم لینچ و پولیپ آدنوماتوز خانوادگی (FAP)، می‌تواند خطر ابتلا به سرطان روده بزرگ را افزایش دهد.
افرادی که قبلاً مبتلا به سرطان روده بزرگ یا انواع خاصی از پولیپ روده بوده‌اند، در معرض خطر بیشتری برای ابتلا به سرطان روده بزرگ هستند.
ابتلا به بیماری‌های التهابی روده می‌تواند خطر ابتلا به سرطان روده بزرگ را بالا ببرد. این بیماری‌ها شامل کولیت اولسراتیو (زخم بزرگ شونده روده) و بیماری کرون است.
انتخاب‌های اشتباه در اتخاذ سبک زندگی، مانند رژیم غذایی کم فیبر و پرچرب و داشتن رژیم غذایی سرشار از گوشت‌های فرآوری شده، مصرف کم میوه‌ها و سبزی‌ها، کم‌تحرک بودن، چاقی، استعمال سیگار و دخانیات و مصرف الکل و نوشیدنی‌های الکلی، می‌تواند این خطر را افزایش دهد.
شایع‌ترین علائم در ابتلای به سرطان روده بزرگ شامل اسهال، یبوست، وجود خون در مدفوع، درد شکمی، کاهش وزن غیرقابل توضیح، خستگی و سطوح پایین آهن در بدن می‌باشد. بسیاری از افراد در مراحل اولیه بیماری علائمی ندارند.
علی‌رغم شیوع و میزان مرگ و میر بالا، سرطان روده بزرگ به شدت قابل پیشگیری می‌باشد. تغییرات سبک زندگی و غربالگری منظم می‌تواند به پیشگیری از بروز سرطان روده بزرگ کمک کند. تغییرات سبک زندگی برای کمک به پیشگیری از سرطان کولورکتال شامل موارد زیر می‌باشد:
· رعایت یک رژیم غذایی سالم سرشار از میوه‌ها و سبزی‌ها
· عدم استعمال سیگار و دیگر دخانیات
· حفظ یک سبک زندگی فعال
· عدم مصرف الکل و نوشیدنی‌های الکلی
· پرهیز از قرار گرفتن در معرض عوامل خطر محیطی
غربالگری سرطان روده بزرگ بهترین راه برای تشخیص زودهنگام این بیماری است. غربالگری می‌تواند هم بروز و هم مرگ و میر سرطان روده بزرگ را از طریق تشخیص زودهنگام و حذف توده‌های پیش سرطانی کاهش دهد. آزمایش‌های انجام شده با استفاده از مدفوع شخص، روش‌های غربالگری غیرتهاجمی هستند که برای تشخیص وجود سرطان روده بزرگ یا پولی‌های پیش سرطانی در مدفوع استفاده می‌شوند.
نوع رایج آزمایش‌های مدفوع، آزمایش خون مخفی در مدفوع (FOBT) است. آزمایش FOBT خون پنهان در مدفوع را تشخیص می‌دهد که می‌تواند نشان دهنده ابتلا به سرطان روده بزرگ یا پولیپ باشد. این آزمایش شامل جمع‌آوری نمونه کوچکی از مدفوع و ارسال آن به آزمایشگاه برای تجزیه و تحلیل است. اگر خون یا یافته‌های غیرطبیعی در مدفوع تشخیص داده شود، معمولاً اقدامات تشخیصی بیشتری مانند کولونوسکوپی برای تأیید وجود سرطان روده بزرگ یا پولیپ توصیه می‌شود.
سرطان روده بزرگ سومین سرطان شایع در سراسر جهان می‌باشد و بیشتر افراد سالخورده را تحت تأثیر قرار داده و اکثر موارد ابتلای به آن در افراد بالای 50 سال رخ می‌دهد.
علل سرطان روده چند مورد مهم هستند که با پرهیز از آن‌ها می‌توان از بروز این بیماری مهلک پیشگیری کرد.
چندین عامل مهم در سبک زندگی مانند مصرف زیاد گوشت‌های فرآوری شده، مصرف کم میوه و سبزی، سبک زندگی کم‌تحرک، ابتلا به بیماری چاقی، استعمال سیگار و مصرف زیاد الکل در ایجاد سرطان روده بزرگ نقش دارند. خطر ابتلا به سرطان روده بزرگ را می‌توان با در پیش گرفتن یک رژیم غذایی سالم، بالا بردن فعالیت‌های بدنی، عدم استعمال دخانیات و اجتناب از مصرف الکل و نوشیدنی‌های الکلی کاهش داد.
