با این که در طول تاریخ مراقبتهای بهداشتی در بکارگیری فناوریهای جدید عملکرد آهستهای داشته است، اما این صنعت طی سالیان آینده شاهد تغییرات چشمگیری خواهد بود. شرکتهای پیشرو در حال حاضر، در حال بازتعریف خدمات خود به صورت دیجیتالی میباشند. بنابراین برای کسانی که در حوزه سلامت فعالیت دارند نگاهی به فناوریهای جدید و ترندهای آن ضروری میباشد. در این مطلب خلاصهای از مهمترین ترندهایی که در سراسر جهان در صنعت مراقبتهای بهداشتی مورد توجه قرار گرفته است معرفی شده است. این فناوریها در حال ایجاد یک انقلاب بزرگ در زمینه سلامت و ارائه خدمات پزشکی و درمانی به بیماران هستند.
1- پزشکی از راه دور
پزشکی از راه دور یکی از بزرگترین تحولاتیست که در صنعت مراقبتهای بهداشتی در حال رخ دادن است. در جوامع بزرگ که دسترسی به پزشکان کار چندان سادهای نیست، پزشکی از راه دور یک راهکار مناسب برای مواجهه با چالشهای خدماترسانی به بیماران است. در مناطق روستایی دسترسی به پزشکان متخصص به سختی صورت میپذیرد و در بسیاری از این مناطق خدمات مشاوره روانی معمولا وجود ندارد. در شهرهای بزرگ نیز دسترسی به این پزشکان کار زمانبری است. در ساعات غیر کاری نیز معمولا خدمات پزشکی در مراکز بخصوصی ارائه میشود. در حالی که بیماران در این ساعات نیاز به دسترسی سریع به خدمات پزشکی دارند. علاوه بر همه این موارد با شیوع ویروس کرونا حضور در مراکز درمانی، خود باعث افزایش احتمال ابتلا به این بیماری میشود. با استفاده از پلتفرمهای پزشکی از راه دور میتوان در هر ساعت شبانه روز به پزشک متخصص دسترسی داشت و از بسیاری از رفت و آمدهای غیر ضروری خودداری نمود.
2- اینترنت اشیا پزشکی
ابزارها و برنامه های موبایل متعدد نقشی اساسی در رهگیری و پیشگیری از بیماریهای مزمن برای بسیاری از پزشکان و بیماران بازی میکند. با ادغام اینترنت اشیا پزشکی از راه دور و فناوریهای سلامت از راه دور شاخه جدیدی از اینترنت اشیا تحت عنوان اینترنت اشیا پزشکی به وجود آمده است. این فناوری شامل استفاده از تعدادی افزاره پوشیدنی شامل مانیتورهای ECG و EKG میشود. بسیاری از اندازهگیریهای رایج دیگر نیز با استفاده از این فناوری قابل انجام است از جمله اندازهگیری دمای بدن سطح قند خون و فشار خون.
3- پردازش ابری
پلتفرمهای مبتنی بر کلاود عمومی و خصوصی وجود دارد که برای اشتراکگذاری فایلهای بزرگ مورد استفاده قرار میگیرد. در مراکز درمانی روزانه حجم دادههای بسیار زیادی تولید میشود که این دادهها باید به درستی ذخیره شود و در زمان مناسب مورد استفاده قرار گیرد. این دادهها شامل اطلاعات سوابق پزشکی بیماران، اطلاعات پزشکان، پرستاران و سایر پرسنل کادر درمان، اطلاعات آزمایشگاه و تصویربرداری، اطلاعات بیمهها، اطلاعات مالی، اطلاعات انبارها و سایر اطلاعات دیگر است که میتواند در مدیریت بیمارستانها و مراکز درمانی بسیار مهم باشد. تنها در صورتی میتوان از این اطلاعات استفاده نمود که دادهها به صورت دقیق و به روش مناسب ذخیرهسازی شده باشد. یکی از بهترین روشهای ذخیره سازی و اشتراکگذاری دادهها استفاده از سامانههای مبتنی بر پردازش ابریست که امروزه در بسیاری از سامانههای مدیریت اطلاعات بیمارستان مورد استفاده قرار گرفته است.
4- واقعیت مجازی و واقعیت افزوده
پیدایش راهکارهای مبتنی بر واقعیت مجازی و واقعیت افزوده به پیشرفتهای بسیاری در مراقبتهای بهداشتی منجر شده است. پیشرفتهایی که در یک دهه پیش جزئی از تصورات بشر محسوب میشد امروزه پیادهسازی شده است. یکی از بزرگترین مشکلات غلبه بر عوارض بعد از سکته مغزی قرار دادن بیمار در محیطهای مناسب برای تسریع روند بهبودی است. محیطهای پیشرفته و شبیهسازی شده تعاملات متنوعتری را برای بیماران ممکن میسازند. دادههای مورد نیاز نیز با استفاده از نظارت بر بیماران برای کمک به درمانگران در طراحی برنامههای مراقبتهای ویژه جمعآوری میگردد. واقعیت افزوده برای جراحان نیز بسیار سودمند است. در هنگام جراحی اطلاعات مورد نیاز برای جراحان تولید میشود و بر روی مانیتورها نشان داده میشود به این صورت جراح میتواند تصاویر پزشکی و اطلاعات اضافه شده را به صورت همزمان مشاهده کند و دقت بالاتری در حین عمل داشته باشد.
5- هوش مصنوعی
امروزه هوش مصنوعی، یادگیری ماشین، یادگیری عمیق و بینایی ماشین به بخشهای جدانشدنی از بسیاری از صنایع تبدیل شدهاند. در بخش مراقبتهای بهداشتی نیز هوش مصنوعی کاربردهای بسیاری پیدا نموده است. از جمله این کاربردها میتوان به تحلیل تصاویر پزشکی اشاره نمود. این کار میتواند در تشخیص سریع و دقیق انواع تومرهای سرطانی انواع آزمایشهای پاتولوژی بیماریهای استخوانی و بسیاری موارد دیگر کاربرد داشته باشد و به عنوان دستیار پزشک مورد استفاده قرار گیرد. در زمینه کشف دارو نیز هوش مصنوعی باعث کاهش هزینههای تستهای آزمایشگاهی و تسریع کشف دارو برای بیماریهای جدید میشود. در زمینه رباتیک نیز هوش مصنوعی بسیار مفید عمل نموده است و در بسیاری از جراحیها رباتها به کمک جراحان آمدهاند. در بسیاری از پلتفرمهای ارتباط با بیماران نیز از هوش مصنوعی استفاده شده است.
6- باتهای متنی
امروزه پلتفرمهای بسیاری برای ارتباط بیماران با پزشکان و مشاوران توسعه داده شده است. در کنار این پلتفرمها باتهایی ایجاد شده که بیماران میتوانند از طریق آنها پاسخ به سوالات خود را پیدا کنند. تعامل بین بیمار و یک ربات خواهد بود و پاسخها به صورت خودکار تولید میشوند. به این ترتیب برای بسیاری از موارد نیازی به مراجعه به پزشک وجود نخواهد داشت و در مواردی که نیاز به مراجعه به پزشک باشد بیمار به پزشک متخصص ارجاع داده میشود.
7- علوم داده و تجزیه و تحلیل پیشبینی کننده
کار کردن با بیماری که از بیماریهای مزمن رنج میبرد میتواند حجم زیادی از دادهها را تولید کند. اما تبدیل این دادهها به دادههایی که بتوان از آنها استفاده نمود یک چالش بزرگ است. پیشرفت در علم داده و تجزیه و تحلیل پیشبینی کننده باعث شده است که تا پزشکان به دنبال بینش عمیقتری باشند. به عنوان مثال یک پزشک میتواند اطلاعاتی را که از خواستگاهها و تاریخچههای خانوادگی جمعآوری شده است به سیستمهای مبتنی بر هوش مصنوعی تغذیه کند تا یک پروفایل آماری مبتنی بر داده بسازد و سریعتر مشکلات را تشخیص دهد.
8- بلاکچین
بلاکچین یک فناوری قدیمیست که در سال 1991 برای ثبت اسناد دیجیتال بر اساس زمان تولید شده است. در آن زمان این فناوری چندان مورد استقبال قرار نگرفت تا اینکه در سال 2009 با ظهور بیتکوین مبتنی بر شبکه بلاکچین، نگاهی دوباره به این فناوری صورت گرفت. در صنعت سلامت هوشمند یکی از بزرگترین چالشها ذخیره سوابق پزشکی بیماران ضمن برقراری امنیت بالا برای این دادههاست. با استفاده از شبکه بلاکچین میتوان این دادهها را با امنیت بسیار بالا ذخیرهسازی نمود.