تقریبا یک ماه پیش گزارش سالیانه دیجیکالا منتشر شد که برای یک فردی مثل من، که فعال حوزه استارتآپ هست، خیلی جذاب بود و تصمیم گرفتم با دقت گزارش رو بررسی کنم و در موردش چند کلمه‌ای بنویسم.
اگر هنوز گزارش سال 99 دیجیکالا رو نخوندین، پیشنهاد میکنم، هرچند اجمالی، حتما بررسیش کنین. از این لینک، میتونین گزارش رو دانلود کنین.
گزارش رو که بررسی کردم، قسمت های مختلفی مثل، رفتار کاربران، مارکت پلیس و میزان سهم هر برند و کالا، برام جذابیت بالایی داشت، اما به دلیل درگیری این روزای خودم با مفهوم سرمایه‌گذاری درون استارتآپ ها و توسعه، همون بخش اول که به معرفی زیرمجموعه های دیجیکالا مربوط میشد، بیشتر برام جلب توجه کرد. برای همین سعی کردن اینجا در ویرگول، بیشتر در رابطه با توسعه هوشمندانه و اقداماتی که دیجیکالا انجام داده بنویسم.
قبل از اینکه وارد بحث دیجیکالا بشیم، بیایم به مدل های توسعه استراتژیک برای سازمان بپردازیم. توسعه طولی و عرضی، یکی از معروف‌ترین مدل‌های توسعه هستش. توسعه عرضی، به معنی این هست که ما درکنار محصولاتمون، محصولات مشابهی که با همون سیستم قابل تولید هستن رو شروع به تولید کنیم. یعنی مثلا اگه من کارخونه تولید شیر دارم، اگه اقدام به تولید ماست هم بکنم، میشه توسعه عرضی. و توسعه طولی به معنی توسعه پیداکردن در مسیر صفر تا 100 تولید تا رسیدن به دست مشتری هست. یعنی از استخراچ مواد اولیه تا فروش در مغازه. به عنوان مثال، برای همین کارخونه شیر، اگه من گاوداری بزنم یا لجستیک رسیدن محصول شیرم رو به مغازه ها انجام بدم، میشه توسعه طولی. به عنوان مثال، شرکت بین المللی یونیلیور یا گلرنگ، روی همین مدل استراتژی طرح رشد و توسعشون رو بنا کردن.
اما توسعه طولی و عرضی، یکی از استراتژی‌های توسعه هست. یکی دیگه از استراتژی هایی که در استارتآپ های تک بیشتر دیده میشه، توسعه بر مبنای دیتا هست. دیتا امروزه خیلی با ارزش شده و با شناخت بهتر مخاطب به کمک دیتا، میشه هزینه مارکتینگ، فروش و مچ کردن محصول با مخاطب رو به شدت کاهش داد و به سمت بازارهایی رفت که صرفا همین دیتا و زیرساخت، کمک میکنن تا تو اون ها رشد کنی. بزرگترین پلیر در این زمینه توی ایران، اسنپ هستش که به کمک ریز دیتایی که از کاربرها داره و به کمک زیرساخت ها، اقدام به توسعه‌های بسیار با ارزشی میکنه که اکثرا هم موفق هستند. البته این مدل توسعه هم یه جورایی توسعه عرضی حساب میشه.
حالا همه اینا رو گفتیم، که بریم نیم نگاهی به مجموعه‌های جدید و متفاوت دیجیکالا داشته باشیم.
شاید تو نگاه اول فکر کنین لجستیک فقط تو حوزه کسب و کارهای آنلاین دغدغس، اما در حقیقت، لجستیک یکی از مهمترین ارکان توی بیزینس های FMCG هستش که واقعا توی ایران به دلیل فقدان سیستم های قوی ERP و SCM، به شدت اون ها رو اذیت میکنه. بیزینس های آنلاین هم به دلیل حجم بالای حمل نقل خرد، خیلی با این موضوع درگیرن. به گفته خیلی از متخصص‌ها و خود بچه های اسنپ، مهمترین مزیت اسنپ همین سیستم لجستیک قوی ای هست که ساخته و کمک میکنه تو خیلی زمینه ها پیشرفت کنه.
به نظر میرسه دیجیکالا هم به جرگه بیزینس هایی پیوسته که سیستم لجستیک مجزا و مستقل تشکیل داده اند. دیجی اکسپرس دیجیکالا، امروزه داره به خود دیجیکالا سرویس میده اما احتمالا این بیزینس که تازه سال پیش مستقل شده، به مرور به سمتی حرکت خواهد کرد که به سایر کسب و کارهای آنلاین و بعد از اون بقیه کسب و کارها، هم سرویس لجستیک هوشمند و با کیفیت خودش رو بده. این قائده بازیه، که اگه سیستم هایی مثل لجستیک رو نشه اسکیل داد، نمیتونن درآمد زایی و افیشنسی لازم رو براشون بدست آورد.
سیستم لجستیک دیجیکالا به اسم دیجی اکسپرس، در حقیقت یک نوع توسعه طولی موفق و مهم به شمار میاد.
وقتی سازمانی رشد میکنه، کم کم نیاز داره که بخش های مختلفش مستقل بشن که در کنار مادر (دیجیکالا) به سایر بخش ها هم خدمت بدن. اینطوری خدمت رسی به بخش های مختلف نظم پیدا میکنه و اون واحدی هم که همه رو تغذیه میکنه، تو تخصص خودش خبره میشه و افیشنسی بالاتری پیدا میکنه.
کارخانه محتوای دیجیکالا هم، به نظر میرسه به همین منظور ایجاد شده که در کنار سامان دهی و منظم کردن سیستم محتوایی خود دیجیکالا، بتونه به همه زیر مجموعه های مختلف هم خدمت بده تا یه جورایی عدالت برقرار باشه و لازم نباشه هر تیمی، برای خودش یک نیروی محتوای جدا و یک استراتژی جدا بچینه و از همه مهمتر، با آزمون خطاهای تکراری، دنبال پیدا کردن مسیر درست نباشه.
قطعا این مدل از توسعه، یک توسعه استراتژیک حساب میشه و بیشتر از منافع مالی، دنبال افزایش اثر بخشی و تسهیل روندهاس، اما میشه این توسعه رو هم در درسته توسعه طولی قرار داد. چون داره یک خدمت از سازمان رو که احتمالا بخشیش هم اوت سورس میشده، جداگانه مدیریت میکنه.
طبعا غول بیزینس آنلاین ایران، بیخیال بستر جذاب و مهم تبلیغات نخواهد شد!
ادرو، که چند سال پیش توسط دیجیکالا خریداری شد و با سرمایه گذاری دیجیکالا، رفت به سمت تبدیل شدن به یک غول تبلیغات، متأسفانه نتونست اونقدرا موفق ظاهر بشه و در نهایت این شرکت از چرخه برندهای دیجیکالا، حذف شد.
بزرگترین میراث ادرو برای دیجیکالا، همین سیستم همکاری در فروش بود که همین الان هم، یکی از بخش های مهم برای بازاریابی دیجیکالا هست که این دو سه ساله، با افت و خیزهای زیادی مواجه شده. دیجیکالا و ادرو، در زمینه سیستم همکاری در فروش یا افیلیت مارکتینگ، پیشرو بودن و این رخداد، یک اتفاق مثبت در بستر تبلیغات آنلاین ایران بود.
با اینکه دیجیکالا در سرمایه گذاری بر روی ادرو و حضور به عنوان یک فعال تبلیغاتی، تجربه خیلی موفقی نداشت، اما به نظر میرسه که هنوز هم در این مسیر فعال هست. سیستم تبلیغات درون دیجیکالا به فعالیت خودش داره ادامه میده و با توجه به شایعاتی که وجود داره، این انتظار میرسه که هر لحظه، دوباره دیجیکالا وارد چرخه تبلیغات فراتر از بسترهای خودش، هم بشه و برای برندهای مختلف ایرانی یک فضای تبلیغاتی ایجاد کنه. با توجه به دیتای با ارزش دیجیکالا از کابران و سیستم جذاب کوکی، در صورتی که دیجیکالا بتونه با تیم قوی ای در این زمینه همکاری کنه، میتونه سیستم تبلیغاتی بسیار هوشمند و هدفمندی شکل بده که به خوبی کاربران رو در سراسر وب پیدا کنه و بر اساس تاریخچه هر کاربر، بهش پیشنهاد مناسب و جذابی بده.
این مدل توسعه، باز هم از مدل توسعه طولی هست که دقیقا یک بخش دیگه از نیازهای خود دیجیکالا (فروش و تبلیغات) رو رفع میکنه و باعث میشه هزینه های مارکتینگ کمتر بشه.
با توجه به وضعیت اقتصادی مردم ایران، انتظار میره که روز به روز بازار کالاهای دست و دوم بیشتر بشه و افراد بیشتری به این سمت حرکت کنن. بعد از رونمایی دیوار، به عنوان غول بازار کالای دست دوم، از خدمت خرید آنلاین کالای نو، دیجیکالا هم در اقدامی متقابل، پلفترم ثبت آگهی خرید و فروش آنلاین خودش رو به اسم پیندو راه اندازی کرد تا افراد بتونن در کنار خرید کالای نو، از کالاهای دست دوم هم به کمک پیندو بهره ببرند و با قابلیت قیاس و مقایسه ای که با کالای مشابه در دیجیکالا دارند، راحت تر هم خرید کنند. به نظر میرسه به کمک زیر ساخت و دیتایی که دیجیکالا در این زمینه داره، بتونه به خوبی یک رقیب جدی برای دیوار بشه.
پیندو، قطعا یک توسعه عرضی خوب به حساب میاد که کمک میکنه به دیجیکالا وارد بازاری بشه که پیش‌تر، حضوری توی اون نداشت و احتمالا خیلی از مشتری هایی که از لحاظ مالی توان خرید کالای نو نداشتند رو، از دست میداد.
راستی، پیندو هم سال 99 راه افتاد.
قبل از پیندو، دیجیکالا تصمیم گرفت که بیزینس موفق و شیرازی کمدا رو خریداری کنه که به نظر من، یک استارتآپ خاص و موفق بود. کمدا که برای خرید و فروش لباس دست دوم دخترونه و زنونه فعالیت میکرد، الان در کنار دیجیکالا، داره به خوبی رشد میکنه و میتونه با قدرت بازار زیادی بگیره. همچنین زیرساخت های دیجیکالا به کمدا کمک کرده که به جز لباس، وارد حوزه های جدیدی هم بشه که مخاطب همشون، همون مخاطب های کمدا هستند و بازم تو همون بستر خرید کالای دست دوم، به رشد بیشتر خودش ادامه بده.
کمدا، یک سرمایه گذاری عرضی موفق به حساب میاد که کنار بخش های دیگه، سبد دیجیکالا رو کامل تر میکنه.
قطعا دیجیکالا در سال 99 و سال 98، سرمایه گذاری های زیادی هم داشته که به شکست منجر شدن. مخصوصا به خاطر حضور دیجی کالا نکست، باید تعداد سرمایه گذاری های خطر پذیر بیشتری کرده که یا به موفقیت نرسیدن هنوز یا شکست خوردن. برای همین، این مقاله قصد نداشت بگه دیجیکالا در سرمایه گذاری خیلی موفق عمل کرده، اما به نظرم دیدن کیس های سرمایه گذاری موفق، خیلی میتونه به کسب و کارها دید خوبی بده.
من حدس میزنم در سال 1400 و سال های بعد، سرمایه گذاری های جذاب بیشتری از دیجیکالا میبینیم. همینطور که الان هم به نظر میرسه دیجیکالا در راه راه اندازی یک بیزینس مشابه اسنپ فود هست تا با این رقیب دیرینه، دوباره وارد رقابت بشه و بتونه فضا رو از تک قطبی بودن اسنپ، دربیاره.
به شخصه خیلی امیدوارم این اتفاق رقم بخوره.
مرسی که که وقت گذاشتین
اگه به نظر شما هم سرمایه گذاری جذاب دیگه ای بود که من از قلم انداختم، حتما تو کامنت ها بنویسین.
