با توجه به اینکه تقریباً ۶۰٪ نوزادان در روزهای اول تولد به زردی مبتلا میشوند، درمان این عارضه در کوتاهترین زمان ممکن به یک چالش ذهنی برای والدین تبدیل شده است. اگرچه زردی نوزاد کاملا طبیعی است و معمولا به راحتی درمان میشود اما بیتوجهی به آن میتواند عواقب جبرانناپذیری مانند عقبافتادگی ذهنی و معلولیت را برای نوزاد به همراه داشته باشد.
در این مطلب تصمیم داریم به بررسی علت اصلی زردی نوزاد بپردازیم و کمی در رابطه با درمان قطعی آن صحبت کنیم. برای کسب اطلاعات بیشتر با ما همراه شوید.
طبق تحقیقات انجام شده، زردی نوزاد به دلایل زیر ایجاد میشود:
هنگامی که گلبولهای قرمز تولید میشوند، بیلیروبین به وجود میآید. کبد فرم آن را تغییر داده به اصطلاح آن را کونژوکه یا قابل دفع میکند. سپس از طریق صفرا به روده وارد شده و دفع میشود.
در روزهای اولیه تولد کبد نارس است و نمیتواند بیلیروبین را تجزیه کند. به همین دلیل زردی نوزاد ایجاد میشود.
در نوزادانی که قبل از ۳۷ هفته متولد میشوند یا وزن کمی دارند، کبد بسیار بیشتر از سایر نوزادان به تکامل نیاز دارد. این موضوع باعث میشود تا زردی نوزاد در بیش از ۸۰ درصد نوزادان نارس مشاهده شود.
اگر شیر مادر ناکافی باشد، تغذیه نوزاد دچار مشکل شده و دفع کمتر رخ میدهد. این شرایط باعث میشود تا دفع بیلیروبین نیز کاهش یافته و زردی نوزاد افزایش یابد. در چنین شرایطی استفاده از شیر خشک کمکی میتواند ایده جالبی باشد.
اگر گروه خونی مادر و نوزاد متفاوت باشد به دلیل ناسازگاریهایی که ممکن است در هنگام جنینی رخ دهد، زردی نوزاد افزایش خواهد یافت. در این شرایط گلبولهای قرمز جنین زودتر شکسته شده و بیلیروبین افزایش مییابد.
عوامل دیگری مانند فاشیسم، اختلالات کبدی نوزاد، عفونت ادراری و نارسایی کلیوی و همچنین داشتن سابقه ارثی میتواند خطر ابتلا به زردی نوزاد را افزایش دهد.
چندین راهکار مختلف برای درمان زردی نوزاد وجود دارد که هر یک مزایا و معایب خاص خود را دارند. از مهمترین این راهکارها میتوانیم به موارد زیر اشاره کنیم:
برخی از والدین پس از تشخیص زردی نوزاد تصمیم به بستری او در بیمارستان میگیرند.
در این روش نوزاد در بیمارستان بستری شده و زیر دستگاه فتوتراپی قرار میگیرد. در صورتی که زردی بسیار شدید باشد، ممکن است پزشکان راهکار تعویض خون را برای کاهش میزان بیلیروبین امتحان کنند. این روش به دلیل ناسالم بودن محیط بیمارستان توصیه نمیشود.
اگرچه یک سری راهکارهای طب سنتی مانند استفاده از شیرخشت و ترنجبین و شستشوی بدن نوزاد با عرق کاسنی و شاتره میتواند روند درمان زردی نوزاد را تسریع بخشد اما این روش به تنهایی کارایی ندارد. متاسفانه برخی از روشهایی که امروزه از آنها به عنوان راهکار طب سنتی برای درمان زردی یاد میشود مانند قرار دادن پیاز در اتاق نوزاد و قرار دادن نوزاد در آفتاب هیچ پایه و اساس علمی ندارد و میتواند به نوزاد صدمه بزند.
اجاره دستگاه فتوتراپی در منزل با استانداردهای روز ۲۰۲۵ راهکاری موثر است که تمامی پزشکان در سراسر دنیا آن را تایید میکنند. با استفاده از بهترین دستگاههای فتوتراپی معمولا در یک بازه زمانی دو روزه تا یک هفته زردی درمان خواهد شد. مشاهده عکسهای مربوط به قبل و بعد زردی نوزاد با استفاده از دستگاه زردی نوزاد در منزل میتوان اثرگذاری این روش علمی را بیشتر درک کرد.
استفاده والدین از دستگاه زردی نوزاد در منزل برای کاهش میزان بیلیروبین خون، دارای مزایای زیر است:
اولین و مهمترین مزیت استفاده از فتوتراپی کاهش استرس و نگرانیهای والدین است. بیشتر ما زمانی که یکی از عزیزان خود را در بیمارستان بستری میکنیم تا پایان اتمام بستری استرس زیادی را تحمل خواهیم کرد.
در این بازه زمانی معمولا انجام فعالیتهای روزانه و کار با چالش روبهرو خواهد شد. بسیاری از والدین گزارش کردهاند که با درمان زردی نوزاد در خانه با اجاره دستگاه فتوتراپی به کاهش استرس خود و فرزندشان کمک فراوانی کردهاند.
بستری شدن در بیمارستان به خصوص در روزهای اولیه تولد که سیستم ایمنی چندان قوی نیست، خطر ابتلا به بیماریهای عفونی و واگیردار را به طور قابل توجهی افزایش میدهد. متاسفانه باید بگوییم برخی از نوزادانی که برای درمان زردی در بیمارستان بستری میشوند، ممکن است به بیماریهایی مانند آنفولانزا و انواع بیماریهای عفونی و ویروسی مبتلا شوند. متاسفانه درمان این بیماریها در روزهای اولیه تولد سخت خواهد بود.
پیش بردن روند درمان زردی در منزل زیر نظر یک تیم متخصص و حرفهای باعث میشود تا مدت زمان بهبود زردی کاهش یافته و هزینههای درمان به طور قابل توجهی کم شود.
این نکته را در نظر داشته باشید که بیتوجهی به درمان زردی نوزاد میتواند در آینده هزینههای بسیار بیشتری به همراه داشته باشد.
بیلیروبین یک ماده محلول در چربی محسوب میشود که کبد نوزاد در روزهای اولیه تولد توانایی پردازش و دفع کامل آن را ندارد. همین موضوع باعث میشود تا تجمع آن در پوست و مخاط، زردی را ایجاد کند.
فتوتراپی با تابش نوری دارای طول موج آبی خاص (معمولاً در محدوده ۴۰۰ تا ۵۲۰ نانومتر) به تسریع دفع بیلیروبین کمک میکند. این طول موج نوری توسط بیلیروبین جذب شده و یک واکنش فتوشیمیایی در پوست میشود. به دنبال این اتفاق مولکول بیلیروبین نامحلول (غیر کونژوگه) به ایزومرهای ساختاری و نوری (مانند لومیروبین) تبدیل میشوند که محلول در آب هستند. این ایزومرهای محلول در آب، برخلاف بیلیروبین اصلی، دیگر نیازی به کونژوگه شدن در کبد ندارند و بدن نوزاد آنها را بهراحتی از طریق ادرار و مدفوع دفع میکند. به همین دلیل پزشکان و متخصصان اطفال در سراسر جهان فتوتراپی را قطعیترین و موثرترین روش درمانی برای کاهش سطح بیلیروبین در نوزادان مبتلا به زردی میدانند.
عدم تشخیص به موقع و تاخیر در درمان هایپربیلیروبینمی شدید (زردی بالا) در دوره نوزادی، خطر انسفالوپاتی بیلیروبین و به دنبال آن کرنیکتروس را به همراه دارد.
بیلیروبین در سطوح بسیار بالا، خاصیت سمیت عصبی پیدا میکند. این ماده میتواند از سد خونی-مغزی نوزاد عبور کرده و در نواحی حساس و حیاتی مغز مانند هستههای قاعدهای (Basal Ganglia)، رسوب کند. این نفوذ و رسوب، سبب تخریب مستقیم سلولهای عصبی شده و به سندرم عصبی مزمن و غیر قابل برگشت کرنیکتروس منجر خواهد شد.
کرنیکتروس بر عملکرد حرکتی، شنوایی و شناختی نوزاد تاثیر میگذارد. از مهمترین عوارض بلندمدت این عارضه مغزی میتوان به فلج مغزی آتتوئید، نقص یا از دست دادن کامل شنوایی (ناشنوایی عصبی-حسی) و اختلالات بینایی اشاره کرد.
خوشبختانه باید بگوییم امروزه مراکز معتبری مانند نوزادیار امکان اجاره بهترین دستگاههای فتوتراپی در منزل را فراهم کردهاند.
تیم متخصص این مجموعه با تکیه بر تجربه ۱۲ ساله خود در زمینهی درمان موفقیتآمیز بیش از ۲۵ هزار نوزاد از زردی، در منزل حاضر شده و آموزشهای لازم را در رابطه با نحوه استفاده از دستگاه در اختیار والدین قرار میدهد. استفاده از این دستگاههای نوین باعث میشود تا فرآیند درمان زردی با خیال راحت و در محیط ایمن منزل پیش رود.
