افسردگی سالمندان یکی از ناراحت کننده‌ترین مسائلی است که با نشانه‌های مختلف و گاها شدید همراه می‌شود و تنش و فشار روانی را جایگزین سلامت روان و آرامش در دوران سالمندی می‌کند. سالمندان ریشه‌های یک خانواده هستند و به دلیل سن و شرایطشان باید مورد توجه خاص اعضای خانواده قرار بگیرند. سالمندان به دلایلی همچون تنهایی، از دست دادن سلامت جسمی، انزوای اجتماعی، احساس ناکارآمدی و ترس از مرگ مستعد افسردگی هستند. افسردگی در سالمندان شایع است ولی طبیعی نیست و باید مورد درمان قرار گیرد. افسردگی در افراد مسن پیامد‌های زیادی را برای آنان به همراه خواهد داشت که از جمله مهمترین آن‌ها می‌توان به تشدید بیماری‌های جسمانی و تغییر شخصیت و خلق و خو اشاره کرد
افسردگی در هر سنی امکان بروز دارد. اما سالمندان بیشتر از هر قشری در معرض ابتلا به این اختلال روحی قرار می‌گیرند. بسیاری بر این باورند که افسردگی در افراد مسن امری طبیعی است، اما افسردگی اختلالات خلقی در دوران پیری نیز باید مشابه تمامی بیماری‌های دیگر تحت درمان قرار بگیرید.
شایع بودن اختلالات خلقی در افراد مسن را نباید با طبیعی بودن این عارضه اشتباه بگیرید. درصد کمی از سالمندان مبتلا به افسردگی تحت درمان قرار می‌گیرند. ممکن است دلیل آن باشد که نشانه‌های افسردگی در سالمندان با علائم این بیماری در دیگر افراد متفاوت است یا اینکه علائم افسردگی در افراد مسن با عوارض جانبی داروهایی که فرد مصرف می‌کند اشتباه گرفته می‌شود
افسردگی در سنین مختلف دارای نشانه‌های متفاوتی است و به دلیل تغییر شرایط زندگی افراد مسن، گاه اعضای خانواده و حتی پزشکان متوجه افسردگی آنان نمی‌شوند و او مجبور می‌شود با علائمی کنار بیاید که به راحتی قابل درمان هستند. افسردگی در سالمندی نسبت به جوانی دیرتر و سخت‌تر درمان می‌شود و در صورت عدم کنترل، خطر ابتلا به بیماری‌های مختلف و حتی خطر مرگ افزایش می‌یابد. پس اگر در خانواده خود فرد سالمندی وجود دارد که احساس می‌کنید افسرده است ترتیبی دهید تا تحت مشاوره و درمان قرار گیرد چرا که در غیر این صورت خطر تشدید بیماری‌های جسمی و خودکشی نیز وجود دارد
افسردگی سالمندان همراه با نشانه‌هایی است که به با اطلاع از این نشانه‌ها می‌توانید افسردگی را در فرد تشخیص دهید. نشانه‌های افسردگی اگر به مدت دو هفته به صورت مداوم مشاهده شود باید به پزشک مراجعه کنید. افکار مرگ و خودکشی از نشانه‌های شایع افسردگی است که در سالمندان با تفاوت در خلق همراه است. به یاد داشته باشید که علائم افراد مسن که دچار افسردگی می‌شوند، بیشتر به سمت علائم فیزیکی متمایل است. به همین دلیل این افراد ممکن است به جای شکایت از احساس غم و اندوه، از دردهای فیزیکی و بیماری‌های مختلف به شکایت داشته باشند.
ضمن این که این افراد ممکن است از کلمات و عبارات دیگری به جای احساس غم و اندوه استفاده کنند. در صورت نادیده گرفتن علائم افسردگی سبب بروز بیمای‌های جسمی در افراد مسن می‌شود. سالمندی و پیری یکی از عوامل تحریک‌کننده و تشدید کننده‌ی افسردگی محسوب می‌شود. برای کسب اطلاعات بیشتر در زمینه عوامل تحریک کننده افسردگی کلیک کنید. از جمله مهمترین علائم افسردگی در سالمندان می‌توان به موارد زیر اشاره داشت:
بی خوابی یکی از نشانه‌های شایع افسردگی است. تحقیقات نشان داده است که بی‌خوابی باعث حاد شدن بیماری (مخصوصا در سالمندان) می‌شود. معمولا پزشکان برای درمان بی خوابی در افراد سالمند از داروهای جدیدی استفاده می‌کنند که خطر زیادی برای این افراد به همراه نداشته باشند. در صورتی که بی خوابی فرد سالمند درمان نشود یا افسردگی او شدیدتر شود از داروهای ضد افسردگی استفاده می‌کنند.
از جمله علت‌های افسردگی در سالمندان می‌توان به موارد زیر اشاره داشت:
بیماری‌های جسمی مانند فیبریلاسیون دهلیزی، سکته مغزی، فشارخون بالا، دیابت، سرطان، زوال عقل (مانند آلزایمر) خطر دچار شدن به افسردگی را افزایش می‌دهند
سالمندان به این دلیل که فرزندان خود را همیشه در کنارشان ندارند و اینکه ممکن است همسرشان را از دست داده باشند احساس تنهایی می‌کنند. بازنشستگی و جدا شدن از اجتماع از دلایل دیگری است که باعث احساس ناکار آمدی و انزوای اجتماعی و تنهایی و در نهایت افسردگی می‌شود.
درمان افسردگی در سالمندان به طور کلی مشابه با درمان افسردگی در جوانان است. بهترین درمان استفاده کردن از جلسات مشاوره روانشناسی و قرص‌های ضد افسردگی است. سالمندان مبتلا به افسردگی‌های شدید و یا آن‌هایی که نسبت به این روش درمانی پاسخی نمی‌دهند بهتر است حتما از یک متخصص مشاوره افسردگی بگیرند. درمان به کمک شک الکتریکی (ECT) در افراد مسن مبتلا به افسردگی شدید می‌تواند مفید باش
اکثر داروهای ضد افسردگی در افراد سالمند نیز همچون جوانان موثر واقع می‌شود اما ممکن است برای آن ها خطرناک باشد و یا به دلیل تداخل با سایرداروهای مصرفی، عوارض جانبی جدی به همراه داشته باشد. داروهایی مثل ایمی پرامین یا آمی تریپتیلین باعث خواب آلودگی زیاد و افت فشار خون می‌شوند. در نتیجه ممکن است فرد سالمند به دلیل آسیب پذیر بودن، در حین بلند شدن بیفتد و دچار شکستگی شود. طول دوره درمان افسردگی در سالمندان طولانی تر از سایر افراد است چرا که بروز تاثیرگذاری داروها به زمان بیشتری نیاز دارد. همچنین به دلیل خطر عوارض جانبی، مصرف داروها با دوز کمتری شروع می‌شود.
معمولا در افراد سالمند روان درمانی و دارودرمانی در کنارهم مورد استفاده قرار می‌گیرند. برخی مواقع به دلیل تداخل دارویی سالمندان از دارودرمانی استفاده نمی‌شود و تنها از روان درمانی استفاده می‌کنند. اکثر سالمندان افسرده مورد حمایت خانواده و دوستان خود قرار دارند و با شرکت در گروه های حمایتی پیشرفت چشمگیری در بهبود بیماری به دست می‌آورند. در صورت شدید بودن بیماری و ناتوانی در مصرف دارو، از شوک درمانی استفاده می‌شود
فعالیت و شاد بودن از مهم ترین عوامل کاهش افسردگی در افراد سالمند است. شرایطی مهیا کرده تا او بتواند به انجام کارهای مورد علاقه خود بپردازد. قدم زدن در فضای باز نیز روحیه او را تا حد زیادی بالا می‌برد. افراد سالمند مشکلات زیادی را در سالمندی تجربه خواهند کرد و همه این عوامل باعث تشدید افسردگی در آن‌ها خواهد شد. توصیه می‌شود با پدر یا مادر سالمند خود رابطه خوبی برقرار کنید تا او به راحتی بتواند مشکلات و خواسته‌های خود را به شما بگوید. به حرف‌هایش گوش دهید و او را از نظر عاطفی حمایت کنید. تشخیص به موقع افسردگی نیز در مراقبت از سالمندان و بهبود حال ان‌ها بسیار تاثیرگذار است. برخی دیگر از راه‌های کمک به سالمندان به شرح زیر می‌باشد:
_ شرایطی را برای او در نظر بگیرید تا با دوستان و نزدیکان خود ملاقات کرده و با آن‌ها وقت بگذراند. حفظ روابط اجتماعی، افسردگی را تاحد بسیار زیادی کاهش می‌دهد.
_توجه ویژه‌ای به او داشته باشید تا متوجه شود که برای شما مهم است. حس ارزشمندی، افسردگی را تا حد بسیار زیادی از بین می‌برد.
_به او پیشنهاد دهید که با هم قدم بزنید یا به انجام کارهای لذت بخش دیگری همچون فیلم دیدن و رفتن به موزه بپردازید.
_او را تشویق کنید که به طور منظم در دوره های درمانی و حمایتی خود شرکت کند. چرا که در غیر این صورت امکان تشدید افسردگی وجود دارد
در صورتی که وارد سنین سالمندی شده‌اید و احساس افسردگی می‌کنید حتما حوصله انجام هیچ کاری را ندارید اما این را بدانید که اگر به خودتان کمک نکنید، شرایط برایتان بدتر می‌شود و مجبور می‌شوید سال‌های باقی‌مانده زندگیتان را با اندوه بگذرانید. هرقدر که فعال بودن جسمی، ذهنی و اجتماعی خود را بهتر حفظ کنید همان قدر هم احساس بهتری خواهید داشت. برخی از راه‌های کاهش افسردگی عبارتند از:
خودتان را در خانه حبس نکنید. به طور روزانه به قدم زدن در پارک بپردازید و با رفتن به آرایشگاه آراستگی ظاهری خود را حفظ کنید.
ارتباط با دوستانتان را حفظ کنید. به دیدارشان بروید یا از آن‌ها بخواهید که به ملاقات شما بیایند. با صرف یک ناهار دوستانه، می‌توانید روحیه خود را تا حد زیادی افزایش دهید.
با انجام فعالیت‌های اجتماعی و کمک به دیگران حس ارزشمندی را در وجود خود تقویت کنید.
الان که اوقات فراغت زیادی دارید بهترین وقت برای یادگیری مهارت‌های جدیدی است که همیشه آرزوی آن‌ها را داشته‌اید. این کار باعث افزایش روحیه و کاهش افسردگی در شما می‌شود.
با دیدن فیلم‌های طنز و مطالب خنده دار روحیه خود را تقویت کنید.
به ورزش و فعالیت بدنی بپردازید چرا که در کاهش افسردگی بسیار مؤثر است. حتی اگر توان بدنی زیادی ندارید یا روی ویلچر می‌نشینید هم با استفاده از روش‌ها متعدد، امکان ورزش و فعالیت را دارید.
