در این پست از وبلاگ قبضینو می خواهیم در مورد انواع روش های پرداخت قبض در کشور صحبت کنیم. سالیانه حدود یک میلیارد انواع قبض در کشور صادر می گردد. همین آمار نشان می دهد که باید راهکارهای مختلف برای پرداخت این تعداد قبض وجود داشته باشد. در کشورهای مختلف سیستم های متنوعی برای دریافت هزینه خدمات شهری پیاده سازی شده است. در این مقاله، علاوه بر بیان روش‌های پرداخت هزینه خدمات شهری در کشورهای دیگر، به روش‌های پرداخت در ایران نیز اشاره خواهیم کرد.
در کشورهای مختلف دو دسته کلی برای پرداخت هزینه قبض وجود دارد که عبارتند از:
در این روش مشترک بعد از مصرف و در دوره‌های مشخصی اقدام به تسویه هزینه مربوط به خدمات استفاده کرده می کند. به عبارتی شرکت و اداره ارائه دهنده خدمات در دوره‌های منظمی همانند یک ماه یکبار یا دو ماه یکبار اقدام به صادر کردن قبض برای هر مشترک کرده و کاربر با دریافت قبض و مشاهده صورتحساب خود اقدام به پرداخت آن می کند. در کشور ما اکثر خدمات شهری ارائه شده به این صورت هزینه خود را از کاربر دریافت می کنند. به همین منظور نیز در صورتحسابهای ارسال شده دو عدد شناسه قبض و شناسه پرداخت درج می شود که کاربر با استفاده از این دو عدد اقدام به پرداخت میکند.
مشکل این روش آن است که اولاً تا زمان دریافت قبض و صورتحساب کاربر و نمی تواند اقدام به پرداخت آن کند. از سوی دیگر به دلیل اینکه کاربران با تاخیر اقدام به پرداخت هزینه می‌کنند، پول دریافت شده دیرتر به حساب شرکت مربوطه واریز می شود. همچنین نرخ لاوصولی نیز بالاتر است چراکه ممکن است برخی کاربران هیچ موقع اقدام به پرداخت و صورتسحاب خود نکنند. جزئیات قبض همراه اول نمونه ای این مثال است. پرداخت قبض تلفن ثابت
البته در برخی کشورها به دلیل پیشرفت‌های انجام شده از یکسو و همچنین آسان شدن فرآیند پرداخت برای راحتی کاربران، سیستم استعلام آنلاین مشاهده قبض نیز ارائه شده است تا کاربران بتوانند براحتی و بدون نیاز به خود قبض کاغذی از صورتحساب خود مطلع شده و اقدام به پرداخت آن کنند. در ایران نیز برای اولین بار سامانه پرداخت تجمعی پرداخت قبضینو با بررسی وضعیت کشورهای دیگر و فضای بین‌المللی حاکم بر پرداخت‌های دوره‌ای همچون قبض سیستم استعلام قبض و پرداخت آنی آن را پیاده کرده است. در این سامانه امکان پراخت قبض بدون شناسه وجود دارد و جایگزین شماره تلفن پرداخت قبوض شده است.
در این روش مشترک لازم است تا هزینه خود را قبل از مصرف پرداخت کند. این روش بیشتر در کشورهای اروپایی استفاده می شود. بدیهی است استفاده از این روش و پیاده سازی دقیق آن نیاز به سیستم‌های بروز و همچنین اتصال کنتور‌های مشترکین به یک سیستم متمرکز دارد. به عبارت دیگر چون در این روش پس از اتمام اعتبار کاربر، لازم است تا کنتور به صورت هوشمند خدمات را قطع کند، باید به صورت آنلاین با سیستم‌های مرکزی ادارات ارائه دهنده خدمات در ارتباط باشد. برای آنکه به صورت کامل با این روش آشنا شویم مثال خرید شارژ برای خطوط تلفن اعتباری در داخل کشور مثال خوبی است. فرض کنید از اپراتور همراه اول یا ایرانسل برای خط موبایل اعتباری خود شارژ تهیه می کنید. تا زمانی که شارژ داشته باشید می توانید از خدمات اپراتور همانند تماس، ارسال پیامک و … استفاده کنید؛ اما به محض اتمام شارژ دیگر خدماتی به شما داده نمی شود.
این روش به این دلیل جذاب است که شرکت‌های ارائه دهنده خدمات شهری از جمله آب، برق، گاز، تلفن و … هزینه خدمات خود را قبل از ارائه کامل آن دریافت می‌کنند. به این ترتیب نرخ لاوصولی ( برخی از کاربران ممکن هزینه قبض خود را هیچ موقع ندهند و یا با تاخیر بسیار دهند) تقریبا صفر است و همین موضوع باعث می شود تا شرکت ها از درآمد خود مطمئن بوده و با برنامه‌ریزی دقیق‌تر سرویس‌های خود را بروز کنند. از سوی دیگر کاربران نیز در مصرف خود با دقت‌تر عمل می‌کنند. اما مشکل این روش هزینه اولیه بالای راه‌اندازی زیرساخت‌های آن است. همانطور که گفته شد، این روش نیازمند کنتور‌های بروز و متصل به سیستم مرکزی است تا علاوه بر ارسال گزارش‌های لحظه‌ای، بتواند در صورت نیاز و مواقع تعریف شده، ارائه خدمات به مشترک را به صورت اتوماتیک قطع کند. در برخی از کشورها پرداخت مالیات به این شکل صورت می گیرد.
همچنین در این روش نیاز به اپراتور و مراجعه درب به درب نیز حذف می‌شود چرا که گزارش‌های مصرف به صورت برخط به سرورها ارسال می‌شود. با گسترش زیرساخت‌های ارتباطی و اینترنت از یک سو و همچنین تکنولوژی‌های مربوط به اینترنت اشیا یعنی Internet of Things یا IoT کشورهای بیشتری در حال حرکت به این سمت هستند. در نظر داشته باشید، در صورتی که مشترکی به عمد یا سهوا مصرف برق خارج از عرف و استاندارد داشته باشد، در این روش به صورت آنی قابل تشخیص است. چرا که مشاهده قبض برق بسیار آسان است.
در بخش قبل متوجه شدیم که در ایران پرداخت به صورت postpaid است. همان طور که فهیمیدیم در این روش کاربر پس از مصرف در دوره‌های معین (مثلا ماهیانه یا دوماه) برایش قبض و صورتحساب صادر می شود و بعد از دریافت آن اقدام به مشاهده قبض و پرداخت آسان قبض می کند. اما این پرداخت چگونه انجام می‌شود و کاربر چگونه باید هزینه مربوط به قبض را پرداخت کند؟ و در نهایت شرکت یا اداره صادر کننده قبض چگونه متوجه پرداخت هزینه قبض می شود؟ برای پاسخ به این سوالات باید با مفهوم شناسه قبض و شناسه پرداخت آشنا شویم. پرداخت قبض همراه اول
در همه قبض‌های پرداختی کشور این دو عدد یعنی شناسه قبض و شناسه پرداخت قابل مشاهده است. از حدود ۲۰ سال پیش کلیه ادارات و شرکت هایی که اقدام به صدور قبض می کنند تحت عنوان یک کنسرسیوم اقدام به طراحی یک پروتکل برای دریافت هزینه‌های خدمات ارائه شده کردند. خروجی این پروتکل ارائه یک الگوریتم برای تولید شناسه قبض و شناسه پرداخت بود. در یک مقاله دیگر اقدام به تشریح این الگوریتم خواهیم کرد. اما در این مقاله می خواهیم با مفاهیم این دو عدد آشنا شویم.
اصولاً شناسه قبض یک عدد است که اطلاعات زیر درآن گنجانده شده است:
برای مثال با داشتن شناسه قبض و شناسه پرداخت به راحتی میتوان اقدام به مشاهده قبض آب و مشاهده صوت حساب و پرداخت هزینه موبایل و و دریافت ریز قبض موبایل و پیگیری قبض گاز و یا پیگیری قبض های پرداخت شده را انجام داد. البته در سامانه استعلام قبض قبضینو نیازی به شناسه پرداخت و شناسه قبض نمی باشد.
همانطور که گفته شد، در یک مقاله مجزا، اقدام به تشریح الگوریتم مربوط به ساخت و راستی سنجی شناسه قبض خواهیم کرد. هر شناسه قبضی یکتا است و امکان ندارد که برای دو کنتور مختلف چه از یک نوع و چه کنتور مختلف (برای مثال دو کنتور برق مجزا، یا یک کنتور برق و یک کنتور آب) یک شناسه قبض وجود داشته باشد.
شناسه پرداخت نیز یک عدد است که اطلاعات زیر در آن گنجانده شده است:
یک تفاوت اساسی بین شناسه پرداخت و شناسه قبض آن است که شناسه پرداخت می تواند تکراری باشد و این مساله به کرات اتفاق می افتد.
دو مقدار شناسه قبض و شناسه پرداخت معمولاً به صورت یک بارکد یک بعدی تولید شده و بر روی قبوض چاپ می‌شود تا کاربران بتوانند با اسکن آن اقدام به پرداخت آسان قبض کنند.
برای پرداخت قبض خود باید مراحل زیر را انجام دهید :
همانطور که گفته شد در مرحله اول باید حتما شناسه قبض و شناسه پرداخت خود را همراه داشته باشید. به همین منظور یا باید منتظر دریافت قبض کاغذی باشید و یا از سیستم‌های استعلام همانند قبضینو اقدام به دریافت آنلاین و اتوماتیک این دو مقدار کنید.
بعد از داشتن شناسه قبض و شناسه پرداخت باید یکی از روش‌های پرداخت قبوض را انتخاب کنید. به صورت کلی در ایران می توانید با یکی از روش‌های زیر اقدام به پرداخت خود کنید:
پیشنهاد ما استفاده از سیستم‌هایی است که امکانات زیر را داشته باشد:
سامانه قبضینو با بهره مندی از وب‌سایت، اپلیکیشن اندروید و اپلیکیشن ios کلیه خدمات پرداخت اینترنتی قابل قبول ارائه می دهد. در کنار پرداخت و استعلام قبض و مشاهده قبض و پیگیری قبوض امکان استعلام خلافی و مشاهده ریز خلافی خودرو رو نیز داد. از مزایایی قبضینو استفاده رایگان کاربران برای استعلام و مشاهده قبض می باشد. قبضینو یکی از قدرتمندترین سامانه های دریافت قبض و مشاهده اینترنتی قبض است که با تکیه بر مهارت های فنی تیم قبضینو و تجربه های انجام پروژه های فین تکی در راستای رفاه حال مشترکین قبوض اقدام به پیاده سازی سامانه یکپارچه پرداخت تجمعی قبوض کرده است.
پس از وارد شدن به سامانه پرداخت قبضینو میتواند با دو روش اقدام به پرداخت کنید. در صورتی که گزینه قبض کاغذی را دارم انتخاب نماید تنها با وارد کردن شناسه قبض و شناسه پرداخت میتوانید قبض مورد نظر را استعلام و یا پرداخت کنید.
