از شهریور ماه سال ۱۳۵۸ طرح ترافیک و از سال ۱۳۸۴ طرح زوج و فرد در شهر تهران به اجرا در آمد. طرح ترافیک در این بازه ۴۰ ساله در بیست مرحله اجرا شده است و هر ساله تبصره‌هایی برای بهبود شرایط، به آن اضافه شده است اما بیشتر آنها تاثیری روی شرایط ترافیکی تهران و از آن مهم‌تر، آلودگی هوا نداشته‌اند. همه این فراز و نشیب‌ها لازم بود تا در سال ۹۸ طرح جدید زوج و فرد به اجرا در آید و شرایط تهران را دستخوش تغییر کند. با وجود اینکه چندین سال از اجرای طرح جدید زوج و فرد یا طرح کنترل آلودگی هوا می‌گذرد؛ اما با این حال بسیاری از افراد شناخت کاملی نسبت به این طرح ندارند. در ادامه با ما همراه باشید تا ببینیم این طرح جدید زوج و فرد و طرح ترافیک ۱۴۰۱ چه هستند و چه تغییراتی در تردد بین شهری تهرانی‌ها ایجاد کرده‌اند.
یکی از بزرگ‌ترین مشکلات شهروندان تهرانی کمبود وسایل نقلیه عمومی برای تردد در سطح شهر است. همین عامل باعث شده تا بیشتر افراد تمایل داشته باشند از وسایل نقلیه شخصی خود استفاده کنند. سال‌ها است که در راستای کاهش ترافیک و شلوغی‌های شهر تهران، طرح ترافیک اجرا می‌شود. هر ساله قوانین آن دستخوش تغییر می‌شود تا سازگاری بیشتری با شرایط تردد شهروندان تهرانی داشته باشد. محدوده طرح ترافیک، ساعات طرح ترافیک، قوانین تردد در طرح، جریمه، رزرو طرح ترافیک امروز و پرداخت عوارض آن از جمله سوالاتی هستند که شهروندان به دنبال پاسخ دقیق و درستی به آن هستند.
برای اولین بار در سال ۹۸ بود که ساکنان محدوده‌های ترافیکی که در سالیان اخیر محدودیت‌های تردد با خودرو برای آنها مشکلاتی ایجاد کرده بود، از امتیاز جدید و ویژه‌ای برخوردار شده‌اند. هزینه طرح برای آنها ۵۰ درصد کمتر از دیگران شد. ساکنین این مناطق در سال ۱۴۰۱ هم همانند سال ۱۴۰۰ باید برای بهره مندی از این تخفیف ۵۰ درصدی مشخصات محل سکونت خود در سامانه تهران من ثبت کنند.
سپس به همراه مدارک شامل سند یا اجاره‌نامه قانونی و فیش پرداخت عوارض نوسازی و پسماند به دفاتر خدمات الکترونیک شهر مراجعه کنند. ساکنان مستاجر این نواحی باید توجه داشته باشند که در صورتی که در بخش سکونت آنها در قولنامه و… تاریخ پایان سکونت درج شده باشد، باید هر ساله برای ثبت نام مجدد به عنوان ساکن محدوده طرح اقدام کنند. گفتنی است ساکنین این محدوده می‌توانند بدون در نظر گرفتن زوج یا فرد بودن، یک بار پیش از ساعت ۹ از طرح خارج و پس از ساعت ۱۶ وارد طرح شوند؛ این تردد رایگان است و نیاز نیست هیچ عوارضی پرداخت کنید.
براساس اعلام شورای حمل‌و‌نقل و ترافیک شهر تهران، ساعت ورود و خروج به طرح ترافیک از اول مهر ماه، از ساعت ۶:۳۰ صبح تا ۱۸ عصر خواهد بود. در واقع ساعت شروع طرح ۶:۳۰ صبح و ساعت پایان آن از ۱۷ به ۱۸ عصر تغییر پیدا کرده است. برخلاف طرح آلودگی هوا، طرح ترافیک در روزهای پنجشنبه اجرا نمی‌شود و شما می‌توانید بدون پرداخت عوارضی، از این محدوده عبور کنید.
به طور کلی باید بگوییم که مرز این محدوده از سمت شمال به بزرگراه همت (از تقاطع امام علی تا تقاطع چمران) از سمت جنوب به بزرگراه بعثت (از تقاطع امام علی تا تقاطع نواب) از سمت شرق به بزرگراه امام علی (از تقاطع همت تا تقاطع بعثت) و از سمت غرب به بزرگراه نواب (از تقاطع بعثت تا تقاطع آزادی) و در ادامه به بزرگراه چمران (از تقاطع آزادی تا تقاطع همت) محدود می‌شود.
در حالت جزئی‌تر محله‌های شمس آباد، مهران، مجیدیه، دبستان، قصر، کاج، صفا، شکوفه، باقر آباد، مینای جنوبی، دولاب، خاوران، شوش، بیستم ولیعصر، طیب، مینابی، جوادیه، گمرک، میدان حر، جمهوری، جمالزاده، جمشیدیه، میدان سلماس، یوسف آباد، امیر آباد شمالی، کردستان، حکیم، گمنام، شهرک والفجر، توانیر، رسالت، آپادانا، مصلی، سید خندان، خیابان ولیعصرتا تقاطع همت و تمام کوچه ها و خیابان‌های اطراف این مناطق در محدوده طرح زوج و فرد ۱۴۰۱ (کنترل آلودگی هوا) قرار دارند.
طرح ترافیک ۱۴۰۱ نیز همچون سال‌های قبل از سمت شمال به بزرگراه همت، از سمت شرق به بزرگراه امام علی، از سمت جنوب به خیابان شوش (بزرگراه بعثت) و از سمت غرب به خیابان کارگر (بزرگراه نواب) محدود می‌شود. محدوده طرح ترافیک و طرح زوج و فرد را در نقشه محدوده طرح ترافیک می‌توانید مشاهده کنید.
طرح ترافیک مدت‌هاست که در شهر تهران به اجرا در می‌آید و بسیاری از شهروندان با آن آشنایی دارند. قوانین این طرح هر ساله دستخوش تغییراتی می‌شود تا هم قوانین بهتر رعایت شوند و هم ترافیک آلودگی هوا در این کلان‌شهر کمتر شود. یکی از مهم‌ترین سوالات شهروندان در مورد طرح، جریمه طرح است. آیا جریمه‌ای به شماره پلاک‌هایی که رزرو نداشته‌اند، تعلق می‌گیرد؟ جریمه طرح ترافیک کجا ثبت می‌شود؟ در چه صورتی باید جریمه طرح ترافیک را پرداخت کنیم؟
به هزینه و مبلغی که هر خودرو بعد از ورود و خروج مجاز خود در محدوده‌های ترافیکی باید پرداخت کند، عوارض طرح گفته می‌شود. تا چند وقت پیش مهلت پرداخت عوارض طرح، یک ماه بعد از تاریخ صدور بود؛ در غیر این صورت جریمه در نظر گرفته می‌شد. اما امروزه قوانین طرح ترافیک تغییر کرده است. در صورت عدم پرداخت عوارض، جریمه نخواهید شد.
این نوع جریمه به خودروهایی تعلق می‌گیرد که به صورت غیر مجاز و بدون رزرو طرح ترافیک، وارد محدوده‌های ترافیکی می‌شوند. این خودروها باید علاوه برای پرداخت عوارض خودرو، جریمه ورود غیر مجاز به طرح که حدود ۱۰۰ هزار تومان است نیز پرداخت کنند.
زمانی که در سامانه تهران من ثبت نام می‌کنید و اطلاعات خودرو را نیز وارد سامانه می‌کنید، به ورود و خروج شما در محدوده‌های ترافیکی جریمه تعلق نمی‌گیرد و فقط عوارض تعلق می‌گیرد. چنانچه حساب کاربری شما به اندازه کافی شارژ داشته باشد، در برخی از مواقع عوارض طرح از حساب شما کسر می‌شود و مابقی به حساب مرجوع می‌شود. چنانچه حساب شهروندی نیز شارژ کافی نداشته باشد، تا زمان شارژ حساب مبلغ به عنوان بدهی در حساب تهران من باقی می‌ماند. به محض افزایش اعتبار و کلیک روی گزینه پرداخت، عوارض طرح ترافیک پرداخت خواهد شد.
برای تردد در محدوده طرح ترافیک حتما باید از قبل نسبت به رزرو طرح اقدام کرده باشید. رزرو طرح باید حتما از طریق سامانه تهران من انجام شود. شهروندانی که قصد تردد در محدوده طرح را دارند می‌توانند از طریق روش‌های زیر نسبت به رزرو اقدام کنند.
قوانین رزرو طرح ترافیک ۱۴۰۱ به شرح زیر است. توجه داشته باشید که به منظور ثبت رزرو مجوز روزانه برای ورود به محدوده طرح، شما میبایست حتما یک خودرو تحت پوشش دارای معاینه فنی معتبر در حساب کاربری خود داشته باشید.
تا پیش از طرح جدید زوج و فرد خودروهای دارای پلاک فرد در هر فصل سال حداکثر ۲۶ روز و خودروهای پلاک زوج نیز حداکثر ۳۹ روز مجاز به تردد در محدوده زوج و فرد بودند. بر اساس طرح جدید، تعداد روزهای مجاز هر خودروی پلاک تهران ۸۰ روز در سال (در هر فصل ۲۰ روز) خواهد بود و در مقابل، دیگر محدودیتی از بابت زوج یا فرد بودن پلاک و روز وجود ندارد و هر خودرویی در هر روزی که نیاز داشت، می‌تواند از حق تردد خود استفاده کند. بدین ترتیب، دیگر چیزی به نام محدوده زوج یا فرد وجود ندارد و هرکس در طول فصل، یعنی هر سه ماه، ۲۰ روز حق تردد مجاز و رایگان خواهد داشت و برای تردد مجاز بیش از آن، نیازمند پرداخت عوارض است. تعداد روزهای مجاز برای خودروهای با پلاک غیر تهران ۱۵ روز در هر فصل خواهد بود. ساعت اجرای این طرح در روزهای شنبه تا چهارشنبه از ۶:۳۰ تا ۱۹ و در روزهای پنجشنبه نیز از ۶:۳۰ تا ۱۳ است و تردد خودروها در محدوده این طرح در روزهای جمعه و تعطیلات رسمی آزاد است.
برای مشاهده عوارض مربوط به تردد در طرح ترافیک کافیست شماره پلاک خودرویی را که با آن تردد داشتید در سامانه استعلام و پرداخت عوارض طرح ترافیک قبضینو وارد کنید و جزئیات ترددهای خود را مشاهده کنید و به صورت موردی یا تجمیعی نسبت به پرداخت آنها اقدام کنید.
