اگر بخواهیم رجیستری گوشی در سامانه همتا را معنا کنیم، باید آن را به دو بخش «رجیستری گوشی» و «سامانه همتا» تقسیم کنیم؛ سپس، هر کدام را به صورت مجزا شرح دهیم که معنای نهایی مشخص شود. در ادامه، به تعریف مجزای این مفاهیم خواهیم پرداخت.
همتا سامانه “هوشمند مدیریت تجهیزات ارتباطی” است که در راستای اجرای طرح رجیستری گوشی طراحی شده است؛ اما، خدمات متعددی را ارائه می‌دهد. این خدمات شامل فعالسازی گوشی، انتقال مالکیت گوشی، استعلام اصالت گوشی، پیگیری مشکلات و … می‌شود. که از روش‌های متنوع در دسترس کاربران قرار می‌گیرد:
طرح رجیستری گوشی در راستای مبارزه با قاچاق به دست «سازمان مبارزه با قاچاق کالا و ارز» با همکاری «وزارت‌خانه‌ی صنعت، معدن و تجارت» و «وزارت‌خانه‌ی ارتباطات و فناوری اطلاعات» اجرا شده است. اجرای طرح رجیستری جدید از طریق ثبت IMEI اختصاصی گوشی‌های قانونی در سامانه جامع تجارت ایران است.
گوشی قانونی گوشی‌ای است که از روش‌های قانونی وارد کشور شده باشد؛ اما تعریف گوشی غیرقانونی کمی پیچیده‌تر است. در ۳ حالت گوشی شما در دسته‌ی گوشی‌های غیرقانونی قرار می‌کیرد:
فرقی نمی‌کند که گوشی شما در زمره‌ی گوشی‌های قانونی یا غیرقانونی باشد. اگر مشمول طرح رجیستری جدید باشید، باید در مدت ۳۰ روز پس از قرارگیری سیم‌کارت بر روی آن فرآیند رجیستری در سامانه همتا با کمک کد فعالسازی را انجام دهید. اگر این کار را انجام ندهید، گوشی پس از مدتی از دسترس خارج خواهد شد. در حقیقت، رجیستری گوشی در سامانه همتا نوعی مجوز برای فعالیت گوشی در سیستم مخابراتی کشور است؛ بنابراین، هنگامی که مدت تعیین شده بگذرد، خدماتی از سوی مخابرات برای IMEI ثبت نشده ارائه نمی‌شود. این موضوع نشان‌دهنده‌ی ضرورت رجیستری موبایل در همتا است. شاید برایتان سوال پیش آمده باشد که عبارت «اگر مشمول طرح رجیستری جدید باشید» به چه معناست؟ در ادامه، این موضوع را توضیح خواهیم داد.
برخی از گوشی‌ها مشمول طرح رجیستری موبایل نمی‌شوند. در جدول زیر می‌توانید گوشی‌هایی که مشمول طرح رجیستری می‌شوند و گوشی‌هایی که مشمول طرح رجیستری نمی‌شوند را مشاهده کنید:
نکته: افرادی که از سیم‌کارت خارجی استفاده می‌کنند، نیازی به رجیستری گوشی خود ندارند؛ اما، باید هزینه‌ی رومینگ برای استفاده از اپراتورهای داخلی پرداخت کنند که مبلغ زیادی است.
فرآیند رجیستری گوشی در دستگاه‌های مختلف کمی متفاوت است. رجیستری گوشی جدید و کارکرده قانونی بدون نیاز به ثبت‌نام در سامانه همتا انجام می‌شود در حالی که رجیستری گوشی تعمیری با نیاز به ثبت‌نام در سامانه همتا انجام می‌شود. همچنین رجیستری گوشی مسافری از طریق گمرک پیگیری می‌شود. در ادامه، فرآیند ثبت گوشی در سامانه همتا برای گوشی‌ها متفاوت شرح داده می‌شود.
اگر تمایل به رجیستری گوشی جدید یا کارکرده خود را دارید، روش‌های مختلفی وجود دارد. شما می‌توانید به صورت حضوری به پیشخوان دولت مراجعه کنید. همچنین می‌توانید از روش غیرحضوری به سایت همتا، اپلیکیشن همتا یا کد سامانه همتا مراجعه کنید و گوشی خود را رجیستر کنید. برای این کار کافیست اطلاعات مورد نیاز رجیستری گوشی را داشته باشید. این اطلاعات شامل شماره‌ی تلفن همراه، کد IMEI گوشی و کد فعالسازی مختص IMEI گوشی شماست. در ادامه، روش رجیستری گوشی جدید و کارکرده را با روش‌های غیرحضوری همتا آموزش خواهیم داد.
نکته: اگر گوشی شما کارکرده باشد، باید از فروشنده بخواهید که انتقال مالکیت گوشی را انجام دهد.
کد دستوری #7777* را در بخش شماره‌گیر موبایل خود وارد کنید. فهرست زیر برای شما نمایش داده می‌شود:
گزینهی ۲ را انتخاب کرده و سپس کد IMEI گوشی خود را وارد کنید. شماره تلفن همراه مورد نظر خود را وارد کنید. در ادامه، گزینهی تأیید برای فعالسازی را انتخاب کنید. در نهایت، یک پیامک با سرشماره‌ی HAMTA برای شما ارسال می‌شود که نتیجه را اطلاع‌رسانی می‌کند.
گاهی گوشی شما دچار مشکلاتی می‌شود که نیاز به تعمیرات اساسی دارد. این تعمیرات اساسی منجر به تغییر IMEI گوشی شما می‌شود. در این شرایط دو حالت رخ می‌دهد: تجهیزات تعویض شده قانونی هستند یا تجهیزات تعویض شده غیرقانونی هستند. اگر تجهیزات قانونی باشند، امکان فعالسازی مجدد گوشی تعمیری وجود دارد؛ اما، اگر تجهیزات غیرقانونی باشند، امکان فعالسازی مجدد گوشی تعمیری وجود ندارد. در ادامه، روش رجیستری IMEI جدید گوشی‌های تعمیری را شرح خواهیم داد. نکته‌ی حائز اهمیت این است که ثبت گوشی تعمیری تنها از طریق سایت و اپلیکیشن همتا ممکن است.
نکته: اطلاعات IMEI جدید شما در سامانه همتا مورد بررسی قرار می‌گیرد. اگر تجهیزات با IMEI جدید از روش‌های قانونی وارد کشور شده باشد، تغییر IMEI برای شما ثبت خواهد شد.
رجیستری گوشی مسافری با رجیستری سایر گوشی‌ها متفاوت است. شما باید مراحل بیشتری را برای فعالسازی گوشی خود بگذرانید. ابتدا، باید گوشی خود را قانونی و سپس، رجیستر کنید. در ادامه، طریقه رجیستری گوشی مسافری در طرح رجیستری با پاسپورت شرح داده می‌شود.
شما باید در محل ورود به کشور برای واردات گوشی خوداظهاری کنید؛ اما، چگونه؟ بخش گمرک را شناسایی کنید؛ سپس، اطلاعاتی همچون IMEI، نام و نام خانوادگی مسافر، کد ملی مسافر، شماره‌ی تماس مسافر و … را به بخش گمرک ارائه دهید.
این مرحله دو حالت دارد: مسافر خارجی باشید یا اتباع داخلی باشید. اگر مسافر خارجی هستید، پس از اتمام فرصت یک ماهه به نزدیک‌ترین اداره‌ی گمرک بخش مسافران مراجعه کنید؛ اما، اگر اتباع داخلی هستید، پیش از اتمام فرصت یک ماهه به سایت گمرک برای پرداخت عوارض گوشی خود مراجعه کنید.
وارد سایت یا اپلیکیشن همتا شوید؛ سپس، از بخش خدمات همتا گزینهی «اطلاعات گوشی مسافری» را انتخاب کنید. اگر پرداخت عوارض شما در سایت گمرک با موفقیت بوده باشد، کد فعالسازی برای شما نمایش داده می‌شود؛ کافیست، کد فعالسازی را از گزینهی «فعالسازی» در سایت یا اپلیکیشن وارد کنید که رجیستری گوشی مسافری شما انجام شود.
هزینه رجیستری گوشی وابسته به قیمت گوشی شماست. به عبارت دیگر قیمت رجیستری گوشی معادل ۱۶ درصد قیمت گوشی است (۹ درصد مالیات و ارزش افزوده، ۴ درصد هزینه‌ی گمرک، ۲ درصد هزینه‌ی بازرگانی و ۱ درصد عوارض). در نتیجه، هر چه قیمت گوشی شما بیشتر باشد، هزینه رجیستری گوشی شما بیشتر است. هزینه رجیستری گوشی آیفون نسبت به سایر گوشی‌های موجود در بازار کشور ایران بیشتر است؛ بنابراین، مثالی درمورد هزینه رجیستری آیفون می‌زنیم.
مثال هزینه رجیستری آیفون ۱۳: قیمت آیفون ۱۳ در واحد دلار معادل ۵۹۹ دلار در مدل مینی تا ۹۹۹ دلار در مدل پرومکس است؛ بنابراین، هزینه رجیستری آیفون ۱۳ از ۹۵ دلار در مدل مینی تا ۱۶۰ دلار در مدل پرومکس خواهد بود. هزینه رجیستری آیفون ۱۳ در واحد ریال وابسته به نوسانات بازار است؛ کافیست، قیمت دلار روز در ایران را در اعداد مذکور ضرب کنید که معادل ریالی را به دست آورید.
استعلام اصالت گوشی برای پیگیری قانونی بودن یا نبودن گوشی کاربرد دارد. امکان استعلام اصالت گوشی از روش‌های حضوری و غیرحضوری همتا فراهم شده است؛ یعنی، شما می‌توانید از روش‌های مراجعه به پیشخوان دولت، مراجعه به سایت همتا، مراجعه به اپلیکیشن همتا و شماره‌گیری کد سامانه همتا #7777* به خدمات استعلام اصالت گوشی دسترسی داشته باشید. در ضمن، شما نیازی به ثبت‌نام در سامانه همتا برای استفاده از خدمات استعلام اصالت گوشی ندارید. در ادامه، آموزش استعلام اصالت گوشی از روش‌های غیرحضوری همتا را مشاهده خواهید کرد:
اکنون، وارد صفحه‌ی خدمات سامانه همتا می‌شوید. شما می‌توانید از منوی سمت راست صفحه گزینهی «استعلام اصالت گوشی» را انتخاب کنید. کد IMEI خود را وارد کنید؛ سپس، عبارت امنیتی را تایپ کنید. در نهایت، «جستجو» را انتخاب کنید که نتیجه نمایش داده شود.
انتقال مالکیت گوشی در زمان خرید و فروش گوشی کارکرده ضروری است. امکان انتقال مالکیت گوشی از طریق روش‌های حضوری و غیرحضوری همتا فراهم شده است؛ بنابراین، شما می‌توانید از روش حضوری مراجعه به پیشخوان یا از روش‌های غیرحضوری شامل مراجعه به سایت همتا، مراجعه به اپلیکیشن همتا و شماره‌گیری کد سامانه همتا #7777* از سرویس انتقال مالکیت گوشی استفاده کنید. در ضمن، شما نیازی به ثبت‌نام در سامانه همتا برای استفاده از خدمات انتقال مالکیت گوشی ندارید. در ادامه، آموزش انتقال مالکیت گوشی از روش‌های غیرحضوری همتا را مشاهده خواهید کرد:
در حال حاضر تمام گوشی‌هایی که از روش‌های قانونی وارد کشور شده باشند به غیر از آیفون ۱۴ رجیستر خواهد شد. رجیستر آیفون ۱۴ همچنان در هاله‌ای از ابهام به سر می‌برد؛ چون در حال حاضر از هیچ روش قانونی و غیرقانونی رجیستر نمی‌شود. در نتیجه، فرقی نمی‌کند که شما این گوشی را به صورت مسافری آورده باشید یا خیر؛ چون، در هر صورت فعال نمی‌شود.
