سفالگری نیز مانند هر هنر و ماهیت دیگری که در زندگی بشر وجود داشته به مرور زمان دستخوش تغییرات و ورود تکنولوژی به ساختار سنتی خود شده است.
در گذشتههای بسیار دور افراد جهت رفع نیازهای روزمره خود دست به ساخت سازههایی از جنس سفال میزدند، اما به مرور زمان سفالگری جنبه دیگری پیدا کرد. بههمین دلیل چرخ سفالگری اختراع شد تا ساخت سازه سریعتر، راحتتر و حرفهایتر باشد.
سفالگری با چرخ از همان تکنیکهای باستانی پیروی میکند، تنها تفاوتش استفاده از چند ابزار پیشرفته است.
در عصر امروز چرخ های سفالگری به دو دسته چرخ سفالگری پایی و چرخ سفالگری برقی تقسیم میشود که هر کدام خصایل مثبت و منفی خود را دارند.
سفالگری چه با چرخ سفالگری پایی باشد و چه با چرخ سفالگری برقی نیازمند تعبیه فضایی برای چرخ و ابزارهای کمکی است. البته به دلیل الکترودهایی که در چرخ سفالگری برقی وجود دارند این چرخ کمی دارای ساختار پیچیدهتری است.
یکی از مزایای چرخ سفالگری، آزادی هر دو دست سازنده برای فرمدهی سازه است که سبب میشود تا سازنده بتواند تمرکز خوبی نسبت به فرایند ساخت و فرمدهی داشته باشد. درصورتی که سازنده بخواهد سازههای یک شکل و یک اندازه را در زمانی کوتاه و به تعداد زیاد بسازد طبیعتا برایش بسیار کار سختی خواهد بود که هر کدام را به صورت دستی بسازد و بگذارد تا خشک شود سپس ساخت سازه بعدی را آغاز کند.
نکتهای که گفته شد بهخصوص برای سازههایی در ابعاد کوچک صدق میکند، چرا که به عکس آنچه فکر میکنید ساخت سازههایی در ابعاد کوچک و ریزهکاری بر روی آنها کمی دشوارتر است.
برای مطالعه بیشتر، میتوانید مقاله چرخ سفالگری را بخوانید.
سفالگری با چرخ نیازمند متریالی است که ازپلاستینه بالایی برخوردار باشند و قابلیت جذب آب به مقدار زیاد را هم داشته باشند. درست است که برای یک سفالگر حرفهای، کم و زیاد شدن رطوبت گل تفاوت چندانی نمیکند، اما این کار برای یک هنر جو مبتدی سفالگری کمی دشوار است. به همین دلیل وی باید تلاش کند تا با نسبتهای معینی از آب و خاک رس کار کند تا بتواند به مرور زمان تجربه کافی را کسب کرده و قطعهای را بر روی چرخ سفالگری شکل دهد.
بهتر است بدانید در صورتی که گل نرم باشد سفالگری با چرخ آسانتر خواهد بود.
برای مطالعه بیشتر، میتوانید مقاله خاک مناسب سفالگری را بخوانید.
فرقی نمیکند که سفالگری با چرخ باشد یا با دست، هر کدام از مسیرهای ساخت سازه را که انتخاب کنید، باز هم مهمترین مرحله، فرم دادن گل است. در صورتی که نتوانید فرم درستی را ایجاد کنید داشتن یا نداشتن تجهیزات کافی تفاوت چندانی با یکدیگر نمیکند.
نکتهای که وجود دارد این است که چرخ های سفالگری پایی، مناسب فرم دادن سازههایی با هدف تولید انبوه نمیباشد. فرم دادن گل با هدف تولید انبوه با کمک این چرخها غیرممکن نیست اما به صرفه هم نیست.
سفالگری با چرخ برقی بسیار کار سفالگران را آسانتر کرده، چرا که نیرو این چرخها توسط الکتروموتورها تامین میشود و دارای گیربکس برای کم و زیاد کردن سرعت چرخش میشود.
با تمامی این تفاسیر هنوز هم بسیاری از سازندگان، ارادت خاصی نسبت به ساخت سازه با روشهای قدیمی دارند و تکنیکهای قدیمی را اصیلتر میشمارند.
1) هنگام سفالگری با چرخ حتما باید به این موضوع حواستان باشد که گل را در نقطه مرکزی قرار داده و سعی کنید تا تقارن را بر قرار کنید.
2) میزان آب مصرفی و رطوبت گل را کنترل کنید.
3) برای روانکاری دوغابی از جنس گل انتخاب کنید.
4) تمرکز خود را هنگام ساخت تنها بر روی سازه بگذارید.
5) پس از فرم دادن، سازه را با کمک چرم مصنوعی از سطح جدا کنید.
6) ظروف سفالی کوچک را بر روی یک صفحه گچی قرار دهید تا بتوانید پس از فرم دادن به راحتی آنها را جدا کنید.