معمولا بعد از مدتي نوازندگي، در کنار تلاش براي بهتر شدن تکنيک و اجراي موسيقي، توجه ما به نحوه ساختن موسيقي هم جلب ميشه. و شايد يکي از ساختاري ترين مواردي که بايد باهاش آشنا بشيم نحوه ساختن يک چرخه آکوردي در يک گامه. و معمولا همه نوازنده ها در ابتدا با ساختن چرخه هاي آکوردي دياتونيک کارشون رو شروع ميکنن. چرخه هايي که تمام آکوردها در گام هستن و نتي از گام خارج نميشه. تعداد خيلي زيادي آهنگ ماندگار و به ياد ماندني هم با اين سيستم ساخته شده و کماکان هم مورد استفاده است. چي بهتر از اين؟ خب، قدم بعدي تلاش براي خروج از اين روش و استفاده از چرخه هاي جذابتره. من در پستهاي آموزشي قديمي تري که نوشتم در مورد مفاهيمي مثل آکوردهاي Neapolitan، استفاده از Secondary Dominantها، استفاده از آکوردهاي Diminished و موارد ديگه اي صحبت کردم که در صورت تمايل ميتونيد به اون پستها مراجعه کنيد. امروز دلم ميخواد از يک ابزار ديگه که ميتونيم در اختيار داشته باشيم تا چرخه هاي آکوردي جذابتري بنويسيم صحبت کنم. اين ابزار Chromatic Mediant Chords نام داره.
براي يادآوري، ميدونيم که در يک گام ماژور هفت درجه ما هر کدوم به جز شماره درجه، اسامي زير رو دارن. با هم مرور کنيم:
به ترتيب زير خواهيم داشت:
حالا اگر هارمونايز معروف گام ماژور رو داشته باشيم و آکوردهاي سه صدايي روي اين گام رو به صورت دياتونيک بسازيم (کاري که بارها توي پستهاي قبل هم کرديم) به آکوردهاي زير ميرسيم:
خب. اين نقطه شروع ماست. جايي که با ترکيب اين 7 آکورد ميشه زنجيره آکوردي هايي دياتونيک در گام دو ماژور ساخت. براي مثال ترکيبهايي مثل I vi IV V که جزو معروف ترين چرخه هاي آکوردي دنيا هستن و خدا ميدونه چند تا قطعه تا به حال با اين چيدمان ساخته شده. اما قسمت جديد براي ما استفاده از Chromatic Mediant خواهد بود که تيتر اين پسته.
آکوردهاي mediant براي ما درجات سوم و ششم گام فوق هستن. يعني در يک نگاه ميشه تشخيص داد که در گام Cmajor ما با آکوردهاي Em و Am به عنوان آکورد mediant و sub mediant رو به رو هستيم. اگر بيشتر اين دو آکورد رو بررسي کنيم متوجه ميشيم که اين دو آکورد هر کدوم داراي دو نت مشترک با آکورد C major هم هستن. در کيس Em با نتهاي E , G و در کيس Am با نتهاي E, C رو به رو هستيم که در آکورد Cmajor وجود دارن و به همين دليل هم هست که اين درجات داراي همون نقش Tonic در گام هستن و بسيار پايدار و Stable صدا ميدن.
حالا کافيه براي استفاده از Chromatic Mediant ها به روش هاي زير عمل کنيم. فرضا چرخه آکوردي داشته باشيم که به جاي اينکه از آکورد C (درجه اول گام) به Am (درجه ششم گام) حرکت کنيم آکورد دوم رو يک آکورد A بزنيم. طبيعتا در اين آکورد نت دو ديز رو خواهيم داشت که در گام نيست. در واقع استفاده از Chromatic mediantها چيزي جز تغيير دادن آکوردهاي سوم و ششم گام به طريقي نيست. يکي از اين روشها ميتونه تغيير دادن کاراکتر اين آکوردها از مينور به ماژور در کيس بالا باشه. يعني استفاده از آکورد A و يا E به جاي Am و Em. هر کدوم از اين آکوردهاي جديد کماکان يک نت مشترک با آکورد تونيک ما خواهند داشت. (در مثال فعلي ما نت E بين Chromaitc Mediant chords و C مشترکه.)
براي مثال چرخه زير رو نگاه کنيد:
در چرخه بالا آکورد A نقش Chromatic Mediant Chord رو داره. حتي ميتونستيم اين آکورد رو يک آکورد A7 بگيريم و بهش ديد نمايان دوم براي Dm يا Dm7 هم داشته باشيم.
روش دوم ايجاد Chromatic Mediant chords به اين صورته که ميتونيم توناليته آکوردها رو تغيير بديم. به اين صورت که به جاي درجات سوم و ششم گام C که تونيک E و A رو خواهند داشت هر کدوم از اين تونيک ها رو به اندازه نيم پرده بم کنيم و در نتيجه آکوردهايي با تونيک Eb و Ab رو خواهيم داشت. در اينجا البته بين اساتيد تئوري موسيقي اختلاف نظرهايي وجود داره و بعضي معتقد هستن که هر دو جنس آکوردهاي مينور و ماژور رو ميشه با اين توناليته ها استفاده کرد و بعضي فقط معتقد به استفاده از آکوردهاي ماژور اين درجات flat شده هستن. يعني Ab major و Eb major در مثال مد نظر ما. در واقع توافق نظر صددرصدي در مورد اين موضوع وجود نداره و تئوريسين هاي متفاوت از هر دوي اين حالت ها استفاده ميکنن. علت اينکه عده اي با Eb minor و Ab minor به عنوان Chromaitc Mediant Chords خيلي موافق نيستن عدم وجود هيچ نت مشترکي با نتهاي گامه که باعث ميشه در صورت استفاده تغيير دراماتيک تري در آکوردها داشته باشيم.
حالا به مثال زير نگاه کنيد، در اين مثال از C که درجه اوله به Ab که عملا Chromatic Mediant ساخته شده از روش دومه رفتيم و بعد به درجه پنجم آکورد G7 که نقش دومينانتي داره و در نهايت حل به C.
بيايد يک مثال ديگه با استفاده از آکورد Sub Mediant که نيم پرده بم شده باشه هم ببينيم. در گام دو ماژور آکورد Eb رو خواهيم داشت. چرخه زير رو ببينيد:
علت اينکه اين آکوردها با اينکه Non Diatonic هستن و در واقع در گام نيستن ولي خوب کار ميکنن فاصله کمي هست که با Mediant ها و همينطور به Dominant ها دارن. براي مثال اگر ما به آکورد Ab major فکر کنيم که شامل نتهاي Ab C Eb هست ميبينيم که يک نت مشترک با تونيک گام داره و دو نت ديگه هم فقط نيم پرده با نتهاي در گام فاصله دارن. همين قضيه در مورد Eb آکورد Altered Sub mediant ما هم وجود داره.
استفاده از اين Flatted Chromatic Mediantها در ساخت موسيقي فيلم کاربرد خيلي زيادي داشته و داره و در Soundtrack فيلمهاي مشهوري مثل The Lord of The Rings و Raiders of The Lost Ark قابل شنيدنه.
بهترين تمرين ميتونه پياده کردن اين مفاهيم روي گيتار و پيانو و در گامهاي مختلف باشه. از اين قوانين به عنوان Guide line استفاده کنيد نه الزام و اجبار. در نهايت گوش شماست که تصميم ميگيره چه صدايي زيبا و مناسبه و اين قوانين تنها ابزارهايي هستن براي درک بهتر موسيقي و روش هايي براي ساخت موسيقي جديد. اميدوارم اين پست آموزشي براتون مفيد بوده باشه. تا بعد...
