آیت الله سیدمحمدتقی مدرسی از مراجع تقلید کربلای معلی و مفسر تفسیر «من هدی القرآن» بامداد امروز دوشنبه ۱۳ خردادماه در ادامه سلسله جلسات تفسیر و تدبر درباره لزوم ترویج فرهنگ صحیح و اخلاق خوب در جامعه گفت: خیلی از اوقات ما بشر فکر ظاهر هستیم و واقعیت‌ها را فقط در جنبه‌های ظاهری خلاصه می‌کنیم. فکر نقش ایوان هستیم در حالتی که گاهاً زیر ساختار این عمارت متزلزل است ولی ما ایوان را زیبا می‌کنیم، در حالتی که کل عمارت متزلزل شده است. غالباً شکست‌هایی که بشر در زندگی تحمل می‌کند از اینجا است که ظاهر را می بیند. خداوند نیز در قرآن می‌فرماید: «یَعْلَمُونَ ظاهِراً مِنَ الْحَیاةِ الدُّنْیا وَ هُمْ عَنِ الْآخِرَةِ هُمْ غافِلُونَ».
فرهنگ صحیح و اخلاق خوب دو عامل نجات یک جامعه
این اندیشمند جهان تشیع اظهار کرد: جامعه ما در ایران احتیاج به یک افرادی دارد که بینش الهی داشته باشند، دارای عقل، علم، فطرت، وجدان باشند و تجربه‌های تاریخی جامعه را در نظر بگیرند تا یک تحول جدی در این جامعه ایجاد شود. هر چند با مشغولیت‌های روزمره ما به مسائل ظاهری این کار گاهاً انجام نمی‌شود. در این دو شب پایانی ماه مبارک در این باره عرایضی درباره فرهنگ صحیح و اخلاق خوب در جامعه خواهیم گفت.
اخلاق پیامبر و اهل بیت باعث جذب مردم به اسلام
آیت الله مدرسی با اشاره به اخلاق نیکوی پیامبر (ص) گفت: پیامبر اکرم (ص) فرمودند «إِنَّمَا بُعِثْتُ لِأُتَمِّمَ مَکَارِمَ الْأَخْلَاقِ» من برای اینکه مکارم اخلاق را به حد کمال و تمام برسانم، مبعوث شدم. و آن چیزی که مردم را جذب ایشان کرد در حقیقت اخلاق پیامبر (ص) بود، هر چند جنبه‌های معنوی ایشان زیاد بود اما مردم جذب اخلاق پیامبر (ص) شدند.
وی ادامه داد: خیلی از مردم از دور اخلاق پیامبر (ص) را دیدند و جذب پیامبر (ص) شدند، و بعد هم نزدیک شدند و فرمایشات پیامبر (ص) را شنیدند و مسلمان و مؤمن شدند. تا حالا هم اگر از مسلمانان دنیا بپرسید چه چیز سبب گرایش شما به اسلام و پیامبر (ص) شد؟ ۹۹ درصد اخلاق پیامبر (ص) را عامل جذب شدن خود به اسلام بیان می‌کنند. و ما هم نسبت به پیامبر (ص) و اهل بیت (ع) همینطور هستیم که اولاً به ذات شیفته اخلاق و کردار آنها هستیم. بنابراین جامعه هم همین است و این جامعه ما باید روی اخلاق جدی تر فعالیت کند که خود اخلاق مربوط به فرهنگ می‌شود که باید روی آن بحث کرد.
سه فرهنگ در کشور ایران:
فرهنگ الهی و اسلامی / فرهنگ ایران باستان / فرهنگ وارداتی جهان
آیت الله مدرسی با بیان اینکه در کشور ایران سه فرهنگ با هم مخلوط شده است، گفت: اصلاً این فرهنگ ما چیست؟ این فرهنگ از کجا آمده است؟ این فرهنگ چگونه فرهنگی است؟ فرضاً تصور کنید که فرهنگ جامعه مثل یک دریاچه است که سه رود به این دریاچه سرازیر می‌شود. یک رود که به این دریاچه سرازیر شده رود فرهنگ جامعه ایرانی باستان است، که این فرهنگ از قدیم در ایران بوده و ما نیز مخالف آن نیستیم چون خیلی جاهای آن خوب است، بالاخره یک جامعه در یک کشور و یک زمین زندگی می‌کردند و با گذشت زمان احساس کردن که احتیاج به یک فرهنگ دارد و نماد این فرهنگ ایرانی باستان، نوروز است و مثال‌های زیادی از این فرهنگ در جامعه است. بنابراین این یک فرهنگ است.
وی ادامه داد: اما رُود دومی که به این دریاچه جامعه سرازیر است، رود فرهنگ الهی و اسلامی است که این فرهنگ برگرفته از قرآن و اهل بیت (ع) است. رود سوم فرهنگ جهانی است که به دریاچه جامعه ایران سرازیر شد و به سمت ما آمد که شامل فرهنگ غرب و شرق بود که از راه‌های مختلف وارد جامعه شد و بعضی از جنبه‌های آن نیز به جامعه ایران تحمیل شد. حالا این سه تا فرهنگ آمده و در این دریاچه جامعه با هم مخلوط شده و مردم جامعه بعضاً گاهی نمی‌دانند چه کار کنند؟
علت گرایش سریع ایرانیان به اسلام
این اندیشمند و محقق جهان تشیع به علل گرایش سریع ایرانیان به اسلام اشاره و اظهار کرد: درباره آمدن فرهنگ الهی و اسلامی در ایران در اینجا باید یک نکته عرض کنم که کمتر جایی گفته شده است و آن اینکه در جامعه ایرانی فرهنگ اسلامی وجود داشته است و بقایای انبیایی که در ایران بوده اند هنوز در جامعه وجود داشت و وقتی اسلام آمد و اسلام کامل‌ترین دین بود، مردم ایران سریع گرایش به اسلام پیدا کردند. و بین مذاهب اسلامی هم دقت کردند و دیدند بهترین مذهب مکتب اهل بیت (ع) است و به آن گرایش پیدا کردند و این فرهنگی الهی و اسلامی نیز اینگونه در ایران رواج پیدا کرد.
وی ادامه داد: گفتیم این سه فرهنگ ایران باستان، فرهنگ الهی و اسلامی و فرهنگ وارداتی غرب و شرق در جامعه با هم مخلوط شده اند به همین دلیل است که در شب قدر ۲۳ ماه مبارک رمضان بک یا الله می‌گوید و قرآن بر سر می‌گذارد و گریه می‌کند، اما وقتی بازار می‌رود درگیر ربا و گران فروشی است، یا وقتی به منزل می‌رود با همسرش اختلاف دارد. این به دلیل همین قاطی شدن این سه فرهنگ است!
چرا جوانان با وجود شرکت در جلسات معنوی شب قدر بعد از آن بیراهه می‌روند؟
آیت الله مدرسی به غالب شدن فرهنگ الهی بر فرهنگ باستانی تا حدودی اشاره و بیان کرد: در بیان این سه فرهنگ چه کسی باید بگوید کدام فرهنگ را باید انتخاب کنید؟ البته جامعه ایرانی در گذشته فرهنگ باستانی خود را هضم کرد و آن را در چارچوب فرهنگ الهی اسلامی تنظیم کرد. به حدی که وقتی در یک سال نوروز و عاشورا با هم تقارن پیدا کردند، در آن نوروز مردم به جای تبریک نوروز، عزادار امام حسین (ع) بودند و لعن یزید می‌گفتند. اینجا معلوم شد که یک فرهنگ بر دومی غالب شد و آن فرهنگ الهی و اسلامی است که آن را از افتخارات این کشور و ملت می‌دانیم.
وی افزود: اما از آن طرف فرهنگ وارداتی را وارد فرهنگ ما نمودند، غربی‌ها و لائیک‌ها مدعی فرهنگ شأن هستند به حدی که شبانه روز از راه‌های مختلف سعی در ترویج و جذب مردم به فرهنگ خودشان را دارند که می‌بینیم صدها هزار شبکه ماهواره‌ای، رادیو و تلویزیونی و اینترنت را به این کار اختصاص داده اند که عالم را قبضه فرهنگ خود کنند. از جمله اینکه جامعه ایران را نیز مجذوب این فرهنگ کنند.
این استاد برجسته حوزوی ادامه داد: نشانه فعالیت آنها هم این است که ما گاهی از یک طرف عاشورا و اربعین داریم و جوانان پر شور حضور دارند او جوانان را حفظ می‌کند، ما همین که این مناسبت‌ها تمام می‌شود، می‌بینیم موجی می‌آید و جوانان ما را به آن سو می‌برد.
آیت الله مدرسی با طرح این پرسش که در برابر موج فرهنگ منحرف وارداتی چه کار کنیم، گفت: حالا ما در مقابل این موج فرهنگ وارداتی چه کار کنیم؟ بنده چند راهکار دارم. یک روز بوده جامعه ما حالت نفی داشته و هر چه از بیرون می‌آمد می‌گفتند دروغ است. اما امروز مردم در این سه فرهنگ مخلوط شده سردرگم شده اند و نمی‌دانند چه کار کنند! بنده کراراً وقتی در هواپیما از تهران به مقصد یک کشور خارجی در پرواز بودیم، می‌دیدم در تهران خانم‌ها محجبه سوار هواپیما می‌شوند، اما آن طرف که می‌خواهند پیاده شوند کمتر کسی محجبه هست! چرا اینجوری شده است؟ آیا خدای تهران با خدای پاریس فرق می‌کند؟! آیا دینی که در تهران هست با دین کشور دیگر فرق دارد؟ علت این است که سه فرهنگ با هم قاطی شده و مردم نمی‌دانند باید چه کار کنند!
راهکار:
لزوم تشکیل سازمانی جهت بررسی فرهنگ وارداتی توسط حوزویان و دانشگاهیان و مدیران بازنشسته
آیت الله مدرسی با ارائه چند راهکار برای مقابله با فرهنگ وارداتی اظهار کرد: برای اصلاح آن چند راهکار به نظر می‌رسد؛ مسئله اول به نظر بنده این است که دو جهت در کشور هست که این دو جهت چه بخواهند و چه نخواهند مسئولیت بزرگی دارند. یکی از این دو جهت دانشگاهیان هستند. استادان دانشگاه‌ها و متفکرین و کسانی که تجربه دارند، باید به نظر من یک سازمان‌هایی جهت بررسی فرهنگ تشکیل شود و در این مسائل فکر کنند که در این فرهنگ وارداتی که وارد کشور شده چه چیز آن خوب و چه چیز آن بد است.
وی تصریح کرد: خصوصاً من توجه ام به کسانی است که در این کشور قبلاً پست و مقامی داشتند و به هر دلیلی جایی مسئولیتی داشته اند، این افراد باید بیایند و این انجمن‌ها و سازمان‌ها را تشکیل و مسائل کلی را در آن بررسی کنند. طرح بدهند و کتاب بنویسند و نگذارند مسائل بد فرهنگ وارداتی وارد فرهنگ ما شود. اما بعضی‌ها همین که ما حرف می زنیم می‌گویند باید دولت این کار را انجام بدهد! دولت کار خودش را می‌کند اما قدری امکانات دارد ولی مسئولیت و مشکلات هم دارد و بیکار هم نیست، اما اگر نتوانست و یا انجام نداد ما باید آن را انجام دهیم.
پیشنهاد به حوزه‌های علمیه و مراجع معظم تقلید جهت مبارزه با فرهنگ وارداتی
آیت الله مدرسی با پیشنهاد به مراجع معظم تقلید و حوزه‌های علمیه جهت سنجش و دقت فرهنگ‌های وارداتی بر مبنای فرهنگ الهی گفت: جنبه دوم مراجع معظم تقلید و حوزه‌های علمیه هستند، که اصل هم اینها هستند. مراجع و حوزه‌های ما در حقیقت خیلی عمیق فکر می‌کنند و بینش قرآنی دارند و واقعاً جامعه به آنها عقیده دارند. اما خیلی از اوقات اینها مصروف مسائل شرعی خیلی عادی شده اند که پیشنهاد و توصیه ما به اضافه این مسائل، مسائلی است که به کل جریان جامعه ربط دارد. که در آن مسائل دقت کنند و طرح و بیان بدهند که این جامعه چه جهتی را بگیرد.
این استاد برجسته حوزوی افزود: با توجه به این ما باید فرهنگ الهی اسلامی و یک مقدار هم ایرانی را پایه قرار داده و فرهنگ‌های وارداتی را بر اساس فرهنگ الهی بسنجیم و البته زورمان در برابر این موج فرهنگ وارداتی نمی‌رسد اما می‌توانیم یک عده را جمع و جور کنیم. البته خیلی‌ها این کار را می‌کنند اما به نظرم اساسی نیست و لازمه این کار یک حرکت و کار اساسی است.
وی ادامه داد: بنابراین یکی از مسائل اساسی این است که فرهنگ الهی اسلامی را اصل قرار داده و از فرهنگ‌های ایرانی باستان و فرهنگ وارداتی بر معیار فرهنگ الهی اسلامی استفاده کنیم و این دو فرهنگ را بر اساس این فرهنگ بسنجیم.
به قلم: امیرمحسن سلطان احمدی
