کودکان نیز مثل بزرگتر ها، هر روزه تصمیمات بسیاری می گیرند. تصمیم گیری کودک، معمولا درباره این است که رفتارش چگونه باشد، با چه اسباب بازی یا عروسکی دوست دارد بازی کند، دوست دارد چه کتابی برایش خوانده شود، یا چه برنامه تلویزیونی را ببیند.
وقتی که کودکان بزرگتر می شوند، تصمیمات بزرگتری می گیرند، که اغلب مربوط به خانواده، دوستان یا تکالیف مدرشه شان می شود. تصمیماتی که کودکان می گیرند روی سلامتی، تندرستی شان، روابط و موفقیت هایشان تاثیر گذار است. آموختن نحوه تصمیم گیری مناسب، به کودکان کمک می‌کند که مستقل تر و مسئولیت پذیر تر شوند.
کودکان به تدریج، مهارت های تصمیم گیری مناسب را می آموزند و به شدت تحت تاثیر توقعات و ارزش هایی هستند که از اطرافیانشان یاد می گیرند.
کسب این مهارت ها از طریق مشاهده دیگران (خصوصا والدین و سرپرستانشان)، شنیدن یا بحث کردن درباره ارزش ها، پیدا کردن موقعیت هایی برای تصمیم گیری و تجربه عواقب آن، صورت می گیرد.
مهارت های کلیدی که برای تقویت تصمیم گیری کودکان نیاز است، عبارتند از:
• تشخیص زمان درست تصمیم گیری
• در نظر گرفتن انتخاب های در دسترس
• ارزیابی انتخاب ها و برگزیدن استراتژی های مناسب برای تصمیم گیری و بررسی نتیجه تصمیم
اگر کودکان یاد بگیرند که موقعیت را با دقت در نظر بگیرند و قبل از هر گونه تصمیم گیری، انتخاب های در دسترس را سبک سنگین کنند، خواهند توانست تصمیمات بهتری بگیرند. هم چنین به آن ها کمک می کند که دیدگاه دیگران را نیز پس از تجربه عواقب تصمیماتشان بفهمند و به خاطر بسپرند.
والدین و سرپرستان می توانند با حمایت کردن و راهنمایی دادن به کودک در زمان تمرین تصمیم گیری، به او در تقویت این مهارت ها کمک کنند.
۱- به کودکان اجازه بدهید که تصمیم گیری را تمرین کنند. فراهم کردن فرصت های تصمیم گیری کودکان، می تواند حس مسئولیت پذیری و مهارت های تصمیم گیری مناسب را در آن ها تقویت کند. اینکه تصمیم متعلق به خود آن ها ست، نیز بسیار برایشان اهمیت دارد، بنابراین انتخاب هایی را برای آن ها فراهم کنید که هر کدام را برگزیدن هر کدام از آن ها، باعث خوشحالی شما شود. علاقه نشان دادن به انتخاب های آن ها، برایشان روحیه بخش است. چون می بینند که شما به تصمیم های آن ها اهمیت می دهید.
۲- درباره تصمیمات هر روزه تان با کودک صحبت کنید. کودکان را در تصمیم گیری هایتان سهیم کنید. برای مثال می توانید بگویید: “من می خواهم بین انجام یک رشته ورزشی یا شرکت در کلاس های رقص، یکی را برای تناسب اندام انتخاب کنم. به نظر تو کدام یک را باید انتخاب کنم؟” درباره فواید و ضررهای هر کدام بحث کنید، تا کودکتان نحوه ارزیابی درست بین انتخاب های در دسترس را بیاموزد.
بیشتر بخوانید چگونه رشد مهارت های ورزشی پایه را به کودکان آموزش دهیم
۳- کودکتان را تشویق کنید که از”مراحل تصمیم گیری مناسب” استفاده کند. وقتی که کودکان مهارت سنجش تصمیم را در خود تقویت کردند، این مراحل تصمیم گیری را به آن ها نشان دهید و نحوه استفاده موثر از این روش ها را به آن ها بیاموزید.
• مشخص کردن تصمیمی که باید گرفته شود.
• در نظر گرفتن انتخاب ها.
• ارزیابی انتخاب ها و برگزیدن بهترین گزینه .
• به عمل درآوردن تصمیم و بررسی نتایج آن.
۴- از آن ها سوال هایی بپرسید که قدرت تصمیم گیری شان را تقویت کنند. پرسیدن سوال هایی که کودکان را مجبور می کنند درباره دلایلشان برای برگزیدن یک انتخاب خاص، فکر کنند، به آن ها کمک می کند تا ارزیابی انتخاب ها و در نظر گرفتن عواقب هر تصمیم را یاد بگیرند. برخی از سوال های خوب عبارتند از: “نظرت درباره تصمیمی که گرفته ای چیست؟”، “چه چیزی این انتخاب را از بقیه شایسته تر کرده است؟”، “به نظرت این تصمیم نتیجه می دهد؟”
۵- کودکانتان را تشویق کنید که اهداف قابل دسترسی برای خود در نظر بگیرند. در نظر گرفتن هدف، کودکان را تشویق به برنامه ریزی و آینده نگری می کند و به آن ها کمک می کند، که رابطه بین تصمیم گیری و عمل کردن را دریابند.
خیلی مهم است که اهداف قابل دسترس و انگیزه دهنده ای را در نظر بگیرند. علاوه بر این مراحل مورد نیاز برای دستیابی به آن ها هم باید صریح، روشن و ساده باشند، به گونه ای که کودک بتواند از پسشان بربیاید. تصدیق و تحسین کردن کودک نیز او را در مسیر رسیدن به اهدافش حمایت می کند.
اهداف مناسب برای کودک می توانند شامل تقویت یک مهارت جدید (مثل آموختن بازی شطرنج و یادگیری شنا)، بهبود عملکرد در مدرسه یا هر جای دیگر (مثل یادگیری نواختن بخشی از یک موسیقی، یا مهارت پیدا کردن در یک رشته ورزشی)، یا جمع کردن پول توجیبی برای یک مقصود خاص.
بیشتر بخوانید سنجش بینایی کودکان نوپا ضروریست!
این مطلب پیش تر در سایت سرسره با عنوان«پنج نکته برای تقویت مهارت های تصمیم گیری کودکان» منتشر شده است. ما در سرسره همراه مادرها و پدرها هستیم. بهشون میگیم چطور مراقب بچه ها باشند و چطور برای بچه ها تفریح و سرگرمی درست کنند. چه کتاب هایی براشون بخونند. در سرسره بچه ها مهم اند!
