?امیرحسین کاکایی، کارشناس بازار خودرو در گفت‌وگو با صبح صادق
?گروه اقتصاد
عضو هیئت علمی دانشگاه علم و صنعت گفت: «فروش و عرضه خودرو در بورس کالا می‌تواند جذابیت‌های سرمایه‌گذاری در این بازار را در قیاس با روش قرعه‌کشی برای دلالان و سفته‌بازان کاهش دهد.»
به گزارش صبح صادق، «امیرحسین کاکایی» کارشناس و تحلیلگر بازار خودرو در گفت‌وگو با صبح صادق درباره عرضه خودرو در بورس کالا و مزایای این نوع فروش در مقایسه با روش قرعه‌کشی گفت: «وقتی می‌خواهیم درباره موضوعی قضاوت کنیم، در وهله اول باید در فضای اقتصادی اجرای آن روش بحث کنیم تا بتوانیم به صورت اصولی و واقعی جایگزین‌های درست را پیدا و بررسی کنیم. عرضه و فروش خودرو در دنیای صنعتی فقط به یک روش صورت می گیرد و آن شیوه چیزی جز «فروش در حاشیه بازار» نیست.»
وی در این باره توضیح داد: «در دنیا خودروسازان قیمت خودروهای تولیدی خود را براساس قیمت‌های بازار کشف و تعیین می‌کنند، به این معنا که بر این اساس نقطه تعادلی را به لحاظ قیمتی پیدا می‌کنند که هم زیان نکنند و هم مشتریان خود را داشته باشند؛ چرا که اگر خودروی خود را با قیمت‌های بالا به فروش برسانند، قطعاً فروش کمتری خواهند داشت و اگر هم محصولات خود را با قیمت‌های پایینی عرضه کنند، سود کمتری کسب خواهند کرد. بنابراین، با پیدا کردن یک نقطه تعادل، به تدریج در این منطقه با قیمت‌ها و عرضه خودرو بازی کرده و در بازار خودرو با یکدیگر رقابت می‌کنند.»
کاکایی معتقد است، در ایران به دلیل نبود فضای رقابتی و دولتی بودن مدیریت خودروسازی، این صنعت دچار یک آفت بزرگ شده است. وی در این باره توضیح داد: «در ایران به دلیل نبود شرایط رقابتی و اینکه سیاست‌مداران هنوز زیر بار رقابتی شدن فروش نمی‌روند، این روش‌ها تاکنون اجرا نشده است؛ به همین دلیل خودروهایی گران بدون کیفیت و فاقد استانداردهای روز دنیا تولید و عرضه می‌شوند که فقط در داخل کشور به فروش می‌رسد و خودروی ایرانی بازار صادراتی واقعی و قابل توجهی ندارد.»
عضو هیئت علمی دانشگاه علم و صنعت درباره اهتمام دولت به تکرار روش‌های نخ‌نما شده فروش خودرو در ایران گفت: «روش دوم فروش خودرو که دهه‌هاست در دنیا منسوخ شده و پیشتر صرفاً در کشورهای سوسیالیستی و کمونیستی پیاده شده، همین روش قیمت‌گذاری دستوری است که در پنج سال گذشته در ایران اجرا شده است. روشی که نه تنها نتیجه مثبتی برای ارتقای کیفیت، کاهش قیمت و رضایت مشتری و خودروساز نداشته، بلکه قیمت‌ها را در بازار آزاد بی‌دلیل بالا برده است؛ به گونه‌ای که می‌توان گفت تنها نتیجه قیمت‌گذاری دستوری افزایش دلالانی است که در این محیط بازی می‌کنند.»
عضو هیئت علمی دانشگاه علم و صنعت معتقد است: «از دل قیمت‌گذاری دستوری بازی‌ای به اسم قرعه‌کشی و لاتاری ملی بیرون آمده که منجر به افزایش تقاضای کاذب برای خرید خودرو شده است، به گونه‌ای که طی روزهای گذشته شاهد این موضوع بودیم که برای پیش‌فروش خودروهای ایران خودرو نزدیک به یازده میلیون نفر نام‌نویسی کردند که رقم شگفت‌انگیزی است.»
وی در این باره تصریح کرد: «افزایش دلالی و سفته‌بازی در صنعت خودرو با لاتاری و قرعه‌کشی و قیمت‌گذاری دستوری نشان می‌دهد، راه‌حل‌های اتخاذ شده از سوی وزارت صمت و خودروسازان درست نیست؛ بلکه صنعت خودروسازی ایران را ویران کرده است. بنابراین، در این میان یک راه حل داریم که البته این راه حل را هم خودمان اختراع کرده‌ایم و آن هم عرضه خودرو در بورس کالاست.»
این کارشناس و تحلیلگر بازار خودرو درباره ارتباط وضعیت اقتصادی کشور در سطح کلان و تأثیری که این موضوع بر بازار خودرو می‌گذارد، تصریح کرد: «باید به این نکته اشاره کنم که شرایط عرضه خودرو در ایران بسیار متفاوت از کشورهای مختلف دنیاست؛ یعنی شرایط عرضه خودرو در ایران را حتی نمی‌توان با کشورهای سوسیالیستی با اقتصادهای بسته، مانند کره شمالی یا کوبا و... نیز مقایسه کرد. در ایران با اینکه تحت تحریم‌های شدید اقتصادی هستیم، اما مدعی تولید بهترین فناوری‌ها در صنعت خودرو و توسعه این صنعت هستیم که البته تا کنون در این بخش دستاورد مثال‌زدنی نداشته‌ایم.»
امیرحسین کاکایی در زمینه تفاوت‌های مزیت‌دار عرضه خودرو در بورس کالا نسبت به فروش به صورت قرعه‌کشی به صبح صادق گفت: «عرضه خودرو در بورس کالا در شش ماه گذشته که برخی خودروها با این روش عرضه شده و در ماه اخیر که روی خودروهای پرتیراژ اعمال شده است، اگرچه به افزایش قیمت خودرو دامن نزده است؛ اما روند قیمت خودرو را نیز کاهشی نکرده است با این حال این مسیر، یعنی فروش خودرو از طریق بورس کالا به مراتب از عرضه و فروش آن به روش قرعه‌کشی بهتر بوده و مزایایی داشته است. »
عضو هیئت علمی دانشگاه علم و صنعت در این باره تصریح کرد: «برای نمونه، برای ده هزار خودروی دنا 17 هزار نفر ثبت‌نام کردند. این روش مزایایی نسبت به قرعه‌کشی دارد. افرادی که در قرعه‌کشی شرکت می‌کنند، بیشتر شانس خود را محک می‌زنند و برای قرعه‌کشی یک کد ملی ارائه می‌دهند یا قرعه به نام‌شان درمی‌آید یا در نمی‌آید، در حالی که برای خرید خودرو در بورس کالا شما باید پول داشته باشید. پس این فاکتور مهم اولین مانع در برابر سفته‌بازی در بورس و خرید خودروست که به خودی خود سبب ریزش آدم‌هایی می‌شود که در این صف می‌ایستند.»
وی در این باره خاطر نشان کرد: «فروش و عرضه خودرو در بورس کالا جذابیت سرمایه‌گذاری را به مراتب نسبت به عرضه و فروش به صورت قرعه‌کشی برای دلالان و سفته‌بازان کاهش داده است. برای نمونه، حاشیه سود در خودرویی مثل پژو پارس منجر می‌شود که برنده لاتاری چیزی حدود 160 درصد سود ببرد؛ یعنی ۶/۱ دهم برابر قیمت پایه خودرو در آن واحد سود کسب می‌کند. این مسئله به این معناست که در خودروی عرضه شده، آن فرد برنده بیش از خودروساز با کلی هزینه تولید، نیروی کار، مواد اولیه، فناوری و... سود می‌برد. متأسفانه، سودهای اینگونه آنی و بدون هیچ قاعده و ضابطه‌ای خاصیت قیمت‌گذاری دستوری است، در حالی که وقتی همان کالا در بورس کالا عرضه شود، به جای سود 160 درصدی، پنجاه میلیون تومان در 440 میلیون تومان، یعنی نزدیک به ده درصد سود ایجاد می‌شود.»
امیرحسین کاکایی در این باره توضیح داد: «به بیان بهتر در حالی که قرعه‌کشی و خرید خودرو به روش قرعه‌کشی منجر به کسب سود 160 درصدی می‌شود، اما در خرید خودرو در بورس کالا در نهایت خریدار 10 تا 20 درصد نسبت به بازار آزاد سود می‌کند. بنابراین، سود به شدت کاهش می‌یابد و این موضوع باعث کاهش جذابیت حضور در چنین بازاری می‌شود، پس خود به خود صف‌های خرید کاهش یافته و ارزش سرمایه‌گذاری و جذابیت سرمایه‌گذاری کاهش می‌یابد و این وسط مصرف‌کننده واقعی احتمال به دست آوردن خودرو با قیمت‌های معقول را خواهد داشت و احتمال خرید برای مصرف‌کننده واقعی بالاتر می‌رود.»
این کارشناس بازار خودرو معتقد است: «طبق آمار و برآوردها هفتاد درصد افرادی که طی پنج سال اخیر خودرو خریده‌اند، این خودرو را نه برای مصرف که برای سفته‌بازی خریده‌اند! بنابراین، این موضوع نشان می‌دهد، در حال حاضر عرضه در بورس برای واقعی‌تر شدن قیمت و سود مصرف‌کننده و خودروساز بهتر از عرضه به صورت قرعه‌کشی و قیمت‌گذاری دستوری است؛ زیرا ثابت شده است خریداری که خودروی مورد نظر خود را از بورس کالا می‌خرد، سود بیشتری کسب می کند. بنابراین مصرف‌کنندگان واقعی راهی این بازار می‌شوند.»
