مبادله پایاپای، یکی از مدل‌های اولیه کسب‌وکار بوده که بشر از زمان‌های گذشته از آن استفاده می‌کرده است. این مدل با نام «مدل درآمد بدون پول نقد» هم شناخته می‌شود. در این مدل معمولاً مبادله پول انجام نمی‌شود و تنها کالاها یا خدمات با هم مبادله می‌شوند. به‌عنوان مثال «تئاتر بارتــِـر» که از سال ۱۹۳۳ تاکنون فعالیت می‌کند و به برگزاری تئاتر در روستا‌ها می‌پردازد، به ازای بهای بلیت تئاتر از افراد محصولات کشاورزی یا دامی دریافت می‌کرده است.
نکته: این مدل به این دلیل در دسته‌بندی رایگان قرار گرفته است که هیچ پولی بین ارائه دهنده و دریافت کننده خدمات رد و بدل نمی‌شود، به‌عبارتی ارزش در این مدل مبادله می‌شود نه پول به طور مستقیم.
یاد آوری:یادتان باشد، اگر شما در مدل ایجاد ارتباط برای خدمات، کمیسیون یا حق اشتراکی دریافت کنید، مدل شما دیگر مدل رایگان نیست بلکه به مدل کمیسیون (واسطه گری) تبدیل خواهد شد. در مدل پایاپای شما پلتفرمی دارید که مردم در آن می‌توانند خدمات یا کالاها را به صورت پایاپای با هم مبادله کنند. پول از طریق شما رد و بدل نمی‌شود و تنها راه برای کسب درآمد گرفتن کمیسیون به ازای معاملات انجام شده بین مشتریان است. سایت Home exchange این امکان را می‌دهد تا مردم خانه‌هایشان را با هم به صورت پایاپای مبادله کنند، در عوض به ازای استفاده از این پلتفرم باید کمیسیون پرداخت نمایند. به‌عبارتی بین کاربران مبلغی رد و بدل نمی‌شود ولی شما از کاربرانتان حق عضویت می‌گیرید.
