یکی از بخشهای مهم در سیستم اعلام حریق کابل اعلام حریق است. امروزه بهکارگیری سیستمهای اعلام حریق در مجموعه و ساختمانها کاملاً ضروری است؛ زیرا با پیشگیری از گسترش آتش میتوان تا حد زیادی از به وجود آمدن خسارتهای جانی و مالی جلوگیری کرد. کابل اعلام حریق کابلی است که میتواند حرارت مستقیم آتش در یک مدتزمان مشخص تحمل نماید.
مدتزمان قابلتحمل کابل و میزان حرارت، مشروط به نوع کابل است. در سیستمهای اعلام حریق، آژیرها، سیستمهای روشنایی اضطراری و غیره لازم است از کابل نسوز استفاده گردد. بخش هادی یا بخش رسانای کابل از جنس مس است که به وسیله سیلیکون پوشش دادهشده است. یکلایه شیلد برای ممانعت از دریافت نویز در بعضی کابلها تعبیهشده و روکشهای این کابلها از جنس پلیمرهای ترمو پلاستیک و یا LSZHبدون وجود هالوژن است.
کابلهای اعلام حریق بهصورت چند رشتهای و یا تک رشتهای هستند. کابلهای چند رشتهای هم بهصورت کابلهای دو رشتهای، سه رشتهای و چهار رشتهای تولید میشوند و ضخامت کابلها بر اساس نوع کاربرد متفاوت خواهد بود. کابلهای ضد حریق بهکاررفته در دتکتورها عموماً دارای ضخامت 1.5 میلیمتر هستند. کابلهایی هم که در سیستمهای هشدار مثل فلاشرها یا آژیرها به کار گرفته میشوند، دارای ضخامت 2.5 میلیمتر هستند.
تائیدیههای سازمان آتشنشانی و همچنین تائیدیه LPCB دو گواهی معتبر برای کابلهای ضد حریق محسوب میشوند. هر کابل ضد حریقی که یکی از این دو تائیدیه و یا هردوی آن را نداشته باشد، قابلاستفاده نبوده و از ایمنی لازم و کافی برخوردار نیستند.
برای برسی و تست عملکرد کابلهای ضد حریق از دو نوع آزمون یا تست استفاده میگردد. در استاندارد IEC60331 صد سانتیمتر کابل به مدت یک ساعت ونیم در معرض آتش و در دمای 750 درجه سانتیگراد قرار داده میشود. در استاندارد BS6377 صد سانتیمتر کابل به مدت سه ساعت در معرض آتش و در دمای 950 درجه قرار داده میشود. کابلهای ضد حریق پس از گذراندن این دو تست موفق به دریافت استانداردهای ضروری و لازم میشوند. نکاتی که در هنگام خرید کابل ضد حریق باید بدانید به این شرح است:
· ضد حریق بودن: بعضی از بخشهای سیستم اعلام حریق مثل منابع تغذیه و آژیرها باید در زمان آتشسوزی نیز فعال باشند و بتوانند به عملکرد خود ادامه دهند و ارتباط بین بخشهای مختلف سیستم باید در زمان آتشسوزی نیز برقرار باشد؛ بنابراین از مهمترین نکات ضد حریق بودن کابل است.
· کم دود بودن کابل: مواد اولیه برای ساخت کابل ضد حریق باید کیفیت خوبی داشته و همچنین سیلیکون آن نیز باید مرغوب بوده تا در حین آتشسوزی به میزان کمی دود تولید کند.
· عدم تولید گازهای سمی: در کابلهای ضد حریق نباید از هیچگونه مادهی هالوژنی استفاده شود تا در صورت بروز آتشسوزی مواد سمی تولید نکنند.
· ضد شعله بودن: کابلهای ضد حریق در هنگام آتشسوزی نباید شعلهور شوند؛ زیرا در صورت شعلهور شدن این کابلها سایر اجزای سیستم نیز درگیر آتش شده و صدمه خواهند دید و در عملکرد سیستم اختلال ایجاد میشود؛ همچنین شعلهور شدن آنها موجب انتقال آتش به قسمتهای دیگر ساختمان نیز میشود.
· دارا بودن شیلد و فویل: کابلهای ضد حریق شیلد داشته که وظیفهی شیلد این بوده که مانع تأثیر امواج و نویزها بر روی عملکرد کابل شود؛ پس بهتر است از کابلهایی که شیلد دارند و یا در بخش درونی کابلها فویل وجود دارد استفاده شود.
کابلهای ضد حریق در دودسته تولید میشوند:
1) کابلهای ضد حریق سیلیکونی
2) کابلهای ضد حریق شیلد دار
کابلهای ضد حریق سیلیکونی ترکیباتی مصنوعی دارند و دارای تنوع زیاد و در اشکال مختلف تولید میشوند. این کابلها توانایی مقاومت بالا در دمای منفی60 تا منفی250 درجه سانتیگراد را دارندو جنس روکش این کابلها از نوع سیلیکون نسوز است.
کابلهای ضد حریق شیلد دار، این مدل کابلها لایهای بهعنوان محافظ داخلی داشته که این محافظ کمک میکند تا اطلاعات داخل کابل حفظ شده و از وارد شدن خسارت به مدار برای مدتی کوتاه جلوگیری میکند.
در مورد کاربرد کابل ضد حریق میتوان به این موارد نیز اشاره کرد:
· در مدارها از این کابل استفاده میکنند تا در صورت وقوع آتشسوزی مدارهای الکتریکی سالم بمانند و یکپارچگی آنها حفظ شود.
· کابلهای ضد حریق از پیشرفت آتش جلوگیری میکنند و برای مکانهای که از مواد آتشزا استفاده میکنند گزینهی خوبی هستند.
· در سیستمهای ابزار دقیق و کنترل از کابل ضد حریق استفاده میشود.
· در سیستم تلفن و پیجینگ نیز از کابل ضد حریق استفاده میشود؛ این سیستمها نقش ارتباطی درونسازمانی و بیرون سازمانی را ایفا میکنند، بنابراین فعال بودن آنها در هر شرایطی ضروری است.
· در سیستمهای اعلام حریق به علت اینکه مقاومت خوبی دارند از این مدل کابلها استفاده میشود.
در ادامهی مطلب به کاربرد کابل اعلام حریق در سیستمهای اعلام حریق میپردازیم.
سیستم اعلام حریق در دو مدل دستی و خودکار تولید میشوند. در سیستم حریق دستی هشدار آتشسوزی توسط اپراتور صورت میگیرد و در اصل سیستم بدون حضور اپراتور کارایی ندارد. در سیستم اعلام حریق خودکار یک سری حسگر وجود دارند که نسبت به حریق حساساند و در صورت بروز آتشسوزی آنها فعال میشوند. از انواع سیستم اعلام حریق خودکار میتوان سیستم اعلام حریق آدرس پذیر، متعارف و بیسیم را نام برد.
کابل اعلام حریق سیستم آدرس پذیر: همهی عناصر استفادهشده در این سیستم توسط یک کد یا آدرس شناسایی میشوند. این سیستم میتواند با مشخص کردن آدرس المانها محل دقیق حادثه را با به صدا درآوردن آژیر آن منطقه اعلام کند. این سیستمها عموماً به شکل حلقوی سیمکشی میشوند. دارای مشخصات فنی بالایی هستند. سرعت بالایی در تشخص آتش دارند و محل آتش را نیز سریع مشخص مینمایند. این مدل سیستم بیشتر برای محیطهای مثل برجها و مراکز بزرگ خرید و ساختمانهای چندین طبقه به کار گرفته میشود. کابل اعلام حریق آدرس پذیر کابلی است که در برابر آتش پایداری بالایی دارد و بر طبق استانداردهای خاص تولید میشوند. دقت و حساسیت این کابلها در این سیستم بیشتر از سیستمهای دیگر است.
کابل اعلام حریق سیستم متعارف: سیستم اعلام حریق متعارف با بهکارگیری تجهیزات اعلام حریق، مکانی را که آتش گرفته است را مشخص مینماید. از مهمترین این تجهیزات وجود کابلهای ضد حریق در این سیستم است. در این سیستم محل دقیق آتشسوزی قابلشناسایی نیست و بیشتر برای ساختمانهای کوچک استفاده میشود.
در آخر عواملی که بر تفاوت قیمت کابل ضد حریق مؤثر است را اشاره میکنیم.
· میزان مس به کار گرفتهشده در کابل
· سطح مقطع روکش و عایق کابل
· برند شرکت سازنده، کیفیت و استاندارد تولید کابل
· جنس هادی کابل
· شیلد دار بودن یا نبودن کابل
· فنّاوری در ساختار کابل