حاکمیت داده Data Governance چیست و چه مزایایی دارد؟

تعریف حاکمیت داده و عناصر کلیدی آن

حاکمیت داده Data Governance به مجموعه‌ای از سیاست‌ها، فرآیندها و مسئولیت‌ها اطلاق می‌شود که هدف آن‌ها اطمینان از مدیریت صحیح، استفاده اخلاقی و نگهداری بهینه از داده‌ها در یک سازمان است. این مفهوم به طور کلی روی استانداردسازی داده‌ها، کنترل دسترسی، و اطمینان از کیفیت داده‌ها تمرکز دارد. به عبارتی، حاکمیت داده مثل یک نقشه راه عمل می‌کند که چگونگی جمع‌آوری، نگهداری و به‌کارگیری داده‌ها را تعیین می‌کند.

حاکمیت داده Data Governance شامل چند عنصر کلیدی است که هر کدام نقش مهمی در مدیریت صحیح اطلاعات ایفا می‌کنند:

• سیاست‌ها و استانداردها: این بخش شامل مجموعه قوانینی است که نحوه مدیریت، ذخیره‌سازی و اشتراک‌گذاری داده‌ها را مشخص می‌کند.
• مدیریت دسترسی: به معنای اطمینان از این است که فقط افراد مجاز به داده‌های حساس دسترسی داشته باشند.
• کیفیت داده: این عنصر تضمین می‌کند که داده‌ها دقیق، کامل و به‌روز باشند.
• نظارت و کنترل (Monitoring & Compliance): این بخش بر مطابقت فرآیندها با سیاست‌ها نظارت دارد و از تطابق با مقررات قانونی اطمینان حاصل می‌کند.

مزایای اصلی حاکمیت داده Data Governance : بهبود کیفیت، دسترسی‌ پذیری و امنیت

حاکمیت داده، فراتر از یک چارچوب فنی، به عنوان یک مزیت استراتژیک برای سازمان‌ها عمل می‌کند. در این بخش، مزایای اصلی آن را مورد بررسی قرار می‌دهیم:

1. بهبود کیفیت داده
   حاکمیت داده، با استانداردسازی فرآیندهای جمع‌آوری و ذخیره‌سازی اطلاعات، بهبود کیفیت داده‌ها را تضمین می‌کند. این به معنای حذف داده‌های تکراری، پر کردن شکاف‌های اطلاعاتی و یکپارچه‌سازی منابع داده مختلف است. بر اساس گزارش Forrester, سازمان‌هایی که دارای برنامه‌های منسجم حاکمیت داده هستند، تا 33 درصد بهبود در دقت داده‌های خود مشاهده کرده‌اند.
2. افزایش دسترسی‌پذیری به داده‌ها
   یکی از مشکلات بزرگ در سازمان‌ها، وجود «سیلوهای داده» است که باعث می‌شود بخش‌های مختلف به اطلاعات یکسانی دسترسی نداشته باشند. حاکمیت داده با ایجاد یک ساختار منظم و شفاف، دسترسی به داده‌های مورد نیاز را برای تمام بخش‌ها آسان‌تر می‌کند. این مسئله نه تنها باعث کاهش زمان صرف‌شده برای یافتن اطلاعات می‌شود، بلکه تعامل بین تیم‌ها را نیز بهبود می‌بخشد.
3. ارتقای امنیت داده و رعایت حریم خصوصی
   امنیت داده‌ها و رعایت قوانین حریم خصوصی، به خصوص در عصر دیجیتال، یکی از نگرانی‌های اصلی مدیران کسب‌وکارهاست. پیاده‌سازی حاکمیت داده، با استفاده از سیاست‌های کنترلی، به مدیریت دسترسی‌ها و اطمینان از حفاظت از داده‌های حساس کمک می‌کند. این امر همچنین ریسک نشت اطلاعات و آسیب به اعتبار سازمان را به میزان قابل توجهی کاهش می‌دهد. به عنوان مثال، Gartner پیش‌بینی کرده است که تا سال 2025، شرکت‌هایی که از استانداردهای قوی حاکمیت داده استفاده می‌کنند، 40 درصد کمتر از سایرین دچار مشکلات امنیتی خواهند شد.

کمک به تصمیم‌ گیری بهتر و کاهش ریسک‌ های کسب‌ و کار

یکی از مهم‌ترین مزایای حاکمیت داده، کمک به تصمیم‌گیری بهتر است. با داده‌های باکیفیت و قابل اعتماد، مدیران می‌توانند تصمیمات استراتژیک دقیق‌تری بگیرند. حاکمیت داده Data Governance تضمین می‌کند که اطلاعات مورد استفاده در تحلیل‌ها، معتبر و به‌روز باشند، که این موضوع از اتخاذ تصمیمات نادرست جلوگیری می‌کند. به علاوه، با مدیریت صحیح داده‌ها، سازمان‌ها می‌توانند الگوها و روندهای مخفی در داده‌های خود را شناسایی کرده و از آن‌ها برای پیش‌بینی آینده و کاهش ریسک‌ها استفاده کنند.

برای مثال، یک شرکت لجستیک که دارای چارچوب حاکمیت داده قوی است، می‌تواند با تحلیل دقیق داده‌های حمل و نقل و الگوهای ترافیکی، مسیرهای بهینه‌تر را انتخاب کند و هزینه‌های عملیاتی را کاهش دهد. یا یک شرکت مالی با پیاده‌سازی استانداردهای حاکمیت داده، می‌تواند ریسک‌های اعتباری را بهتر مدیریت کند و از تقلب‌ها جلوگیری نماید.

حاکمیت داده Data Governance به عنوان یک مزیت رقابتی

در نهایت، پیاده‌سازی صحیح حاکمیت داده Data Governance به سازمان‌ها این امکان را می‌دهد که در بازارهای رقابتی، مزیت بیشتری داشته باشند. چرا که با دسترسی به داده‌های دقیق و به‌موقع، می‌توانند سریع‌تر از رقبا به تغییرات بازار پاسخ دهند. این موضوع به طور مستقیم به نوآوری، حفظ مشتری و بهبود تجربه مشتریان منجر می‌شود. به همین دلیل، بسیاری از سازمان‌های پیشرو مانند Microsoft و IBM، حاکمیت داده را به عنوان بخشی از استراتژی کسب‌وکار خود می‌بینند و روی آن سرمایه‌گذاری می‌کنند.

در نتیجه، حاکمیت داده نه تنها از دید امنیت و انطباق با قوانین، بلکه از منظر بهره‌وری و رقابت‌پذیری نیز اهمیت زیادی دارد و می‌تواند سازمان‌ها را برای موفقیت بلندمدت آماده کند.