عناصر کلیدی چارچوب مزیت رقابتی

چارچوب مزیت رقابتی به کسب‌وکارها این امکان را می‌دهد تا صنعت خود را تحلیل کرده و پویایی‌های رقابتی آن را درک کنند. این چارچوب به آن‌ها کمک می‌کند تا منابع مزیت رقابتی خود را شناسایی کنند، از طریق آن محصولاتشان را از محصولات رقبا متمایز سازند، یک برنامه استراتژیک برای دستیابی به اهداف خود توسعه دهند، در بازار به موفقیت برسند و به رشد بلندمدت دست یابند. مایکل پورتر، یکی از برجسته‌ترین متخصصان استراتژی کسب‌وکار، این چارچوب را طراحی کرده است.

چارچوب مزیت رقابتی از سه عنصر کلیدی زیر تشکیل شده است:

تحلیل صنعت

در مرحله اول، باید ساختار و وضعیت فعلی صنعتی را که کسب‌وکار شما در آن فعالیت می‌کند، به دقت تجزیه و تحلیل کنید. این امر شامل بررسی عوامل مختلفی از جمله شدت رقابت، میزان قدرت چانه‌زنی تأمین‌کنندگان و مشتریان، و تهدیدات احتمالی ناشی از ورود تازه‌واردها و جایگزین‌ها می‌شود. برای مثال، یک تولیدکننده تلفن همراه باید حاشیه سود پایین، نوسانات هزینه قطعات متناسب با تعداد واحدهای سفارش داده شده توسط رقبا، سرعت توسعه محصول سالانه، ویژگی‌ها و مشخصات ارائه شده توسط رقبا و غیره را مورد تجزیه و تحلیل قرار دهد. با درک پویایی‌های صنعت، می‌توانید فرصت‌ها و تهدیداتی را که ممکن است با آن‌ها روبرو شوید، شناسایی کنید.

استراتژی‌های ژنریک

در مرحله دوم، می‌توانید استراتژی‌های ژنریک را که می‌توانند به شما در کسب مزیت رقابتی کمک کنند، شناسایی کنید. این مرحله عمدتاً شامل رهبری هزینه، تمایز و تمرکز است. برای مثال، اگر یک سوپرمارکت را اداره می‌کنید، طیف وسیعی از محصولات را می‌فروشید و می‌توانید گزینه تمرکز را از استراتژی‌های خود حذف کنید. شما می‌توانید با ارائه خدمات بهتر به مشتریان، ارائه خدمات با ارزش افزوده مانند خرید آنلاین با تحویل در فروشگاه (BOPIS) یا ارائه یک برنامه وفاداری عالی، به مزیت تمایز دست یابید. اگر قدرت چانه‌زنی برای مذاکره بهتر قیمت با تامین‌کنندگان را داشته باشید، می‌توانید به مزیت رهبری هزینه دست یابید؛ در این صورت، می‌توانید نسبت به رقبا با قیمت پایین‌تری محصولات خود را به فروش برسانید.

تحلیل زنجیره ارزش

تحلیل زنجیره ارزش شامل تفکیک کسب‌وکار شما به فعالیت‌های کوچک‌تر و شناسایی ارزش ایجاد شده در هر مرحله است. این امر بخش‌هایی را که به شما امکان کاهش هزینه یا ایجاد ارزش بیشتر را می‌دهند، برجسته می‌کند.

برای مثال، در سوپرمارکت ذکر شده در بالا، می‌توانید فعالیت‌های اصلی را به شرح زیر تجزیه و تحلیل کنید:

• تدارکات ورودی: دریافت و نگهداری محصولات، مدیریت روابط با تامین‌کنندگان، مذاکره در مورد قیمت و غیره.
• عملیات: انبارگردانی قفسه‌ها، مدیریت موجودی، نمایش محصولات و غیره.
• تدارکات خروجی: فرآیند پرداخت، تحویل محصول، خدمات پس از فروش و غیره.
• بازاریابی و فروش: کمپین‌های بازاریابی، تبلیغات دیجیتال، روابط با مشتری، حفظ مشتریان و غیره.
• خدمات: پشتیبانی مشتری، کمک به مشتریان برای پیدا کردن محصولات، پاسخ به سوالات، رسیدگی به شکایات و غیره.

همچنین می‌توانید فعالیت‌های حمایتی زیر را تجزیه و تحلیل کنید:

• تدارکات: تأمین محصولات، مذاکره در مورد قیمت‌ها و شرایط، و مدیریت روابط با تأمین‌کنندگان.
• توسعه فناوری: بهبود عملیات و تجربه مشتری از طریق سرمایه‌گذاری در فناوری‌های جدید و سیستم‌های کسب‌وکار.
• منابع انسانی: استخدام، آموزش کارکنان، توسعه جبران خدمت و مزایا، اجرای برنامه‌های رفاه کارکنان و مدیریت روابط کارکنان.
• زیرساخت: نگهداری، مدیریت و توسعه زیرساخت سوپرمارکت.