تئاتر یکی از هنرهای هفتگانه و یکی از پرطرفدارترین حرفه‌های هنری است. یکی از شاخه‌های هنرهای نمایشی است که داستان یا موقعیتی را در برابر تماشاگران و در لحظه به اجرا در میاورد . تئاتر که یک واژه یونانی است، در فارسی معادل‌های زیادی دارد.
به طور کلی، به این هنر در فارسی «نمایش» یا «تماشا» گفته میشود.
معنای لغوی آن چیزی است که مردم به آن نگاه می کنند و منشا آن از آیین ها و مراسم ها مانند عزاداری و عروسی ها و … است.
تئاتر بر اساس زبان، فضای اجرایی و کاربرد، به انواع مختلفی تقسسیم میشود مانند اپرا، باله، کابوکی، موزیکال، خیمه‌شب‌بازی، پانتومیم، تئاترخیابانی و تئاترشورایی، تئاتر مستند و پسیکودراما که این شاخه ها به زیرشاخه هایی به اسم سبک تقسیم میشود.
در ادامه، مختصر راجع به یک سری از سبک های تئاتری صحبت خواهیم کرد.
1. **رئالیسم (Realism)**
رئالیسم یا واقع گرایانه، پیروان این سبک به دنبال نشان دادن چهره زندگی و پدیده‌ها به شکل واقعی خود هستند. این به این معناست که ساختمان اصلی نماینامه از قانون طبیعت بهره میبرد در واقع نمایشنامه نویسان این سبک، به انسان و جامعه به عنوان موجود زنده نگاه کرده و سعی می‌کنند تا زندگی را مطابق واقعیت نشان دهند چند نمونه از نمایشنامه رئال میتوان به {سه خواهر-ولپن-عروسک خانه-جسد متحرک} و غیره اشاره کرد..
نمایشنامه نویسان معروف سبک رئالیسم: گوستاو فلوبر، چارلز دیکنز،داستایِفسکی،آلبر کامو و...
2. **دادائیسم (Dadaism)**
دادائیسم به سرگرمی و مسخرگی شناخته میشود.اصطلاحا مادر ابزورد و پوچ گرایی
به معنای دلیل گرایی و معنا گرایی وقوع جنگ جهانی اول و کشتارها و ویرانی‌های بسیار باعث شد تا هنرمندان آلمانی جنبش دادا را پی‌ریزی کنند. این جنبش نهیلیستی، بر این اساس بود که از آنجایی که جهان به کل بی معنا است، فقط یک هنر بی معنا واکنشی درست به آن است. طرفداران این سبک نهیلیسای بودند و نمایشنامه‌های نمایشنامه نویسان این سبک تألیفاتی بی معنا و غیرمتعارف داشتند. این موضوع باعث می‌شد تا در برخی از مواقع تماشاچیان واکنش‌های بسیار تندی نسبت به نمایش‌ها از خود نشان دهند عقاید داداییسم: هرج و مرج گرایی پوچ گرایی خرد ستیزی هنجار ستیزی تناقض گویی نفی همه چیز شک به همه چیز سنت شکنی.
چند شاعر که به این سبک پیوستند.
برتون، پیکابیا، تریستان تزارا، آراگون، الوار، گیوم آپولینر، مکس ژاکوب و سوپو
3. **سمبولیسم (Symbolism)**
سمبولیسم، به عنوان اولین انحراف از رئالیسم شناخته میشود. در واقع هنرمندان و پیروان این مکتب، معتقد بودند که تئاتر رئالیستی، از ماورءالطبیعه چشم‌پوشی کرده و نگرشی تک‌بعدی به انسان دارد. در نظر پیروان این مکتب، واقعیت عینی اهمیت کمی داشته و چیزی که اهمیت دارد، حقیقت ناب‌تری است که در چیزهای درونی، ذهنی و مرموز وجود دارد. در نتیجه برای اشاره به واقعیت، باید از نماد، استعاره و اسطوره استفاده نمود. چراکه از این طریق میتوان واقعیت را به شکل غیرمستقیم درک کرد.
نمایشنامه نویسان معروف این سبک { شارل بودلر، موریس مترلینک، آلدینگتن، لارنس، آلدوس هاکسلی، آرتور رمبو}
4. **سورئالسیم (Surrealism)**
در ادامه اشاره به انواع ژانر تئاتر، باید به سورئالیسم اشاره کرد. این سبک شباهت‌هایی با رومانتیسم دارد. در واقع در این سبک به فرم به عنوان کار خودانگیخته ذهنی ناب می‌نگرد و تلاش می‌کند تا این اندیشه خود را با ابزاری چون کلام و نوشته بیان کند. در نتیجه تمام اندیشه بدون نظارت عقل و فارغ از مفاهیم زیبایی شناسی و اخلاقی بیان میشود. سورئالیسم هیچ غیرواقعیتی نداشته و در واقع همین غیر واقعیت‌ها هستند که سورئالیسم را شکل می‌دهند فرق فوتوریسم در سبک شناسی با سورئالیسم : فوتوریسم به باوری اعتقاد دارد که در نهایت اتفاق میوفتد اما سورئالیسم هیچوقت اتفاق نمیوفتد.
فوتوریسم :وارد کردن تکنولوژی به صحنه.اما جزو مکاتب هنری نمیباشد.
نمایشنامه نویسان سورئالیسم{ گیوم آپولینر آنتونن آرتو دانیل خارمس روژه ویتراک آلفرد ژاری جویس مانسور}
5. **امپرسیونیسم (Impressionism)**
این سبک به صورت کلی بر احساسات انسان تمرکز دارد. به نمایش‌هایی که در این سبک قرار دارند، نمایش‌های تأثیرگرایی نیز می‌گویند. تمام نمایش‌های سبک امپرسیونیسم، از شخصیت‌هایی مبهم به همراه اندیشه‌های القایی تشکیل شده اس.
شخصیت های تاثیر گذار در امپرسیونیسم{مارسل پروست ویرجینیا وولف جیمز جویس گرترود استاین}
نمایشنامه های امپرسیونیسم{ خانم دالووی و به سوی فانوس دریایی در جستجوی زمان از دست رفته اولیس دکمه‌های مناقصه }
6. **اکسپرسیونیسم (Expressionism)**
اکسپرسیونیسم برای اولین بار در نقاشی به کار رفت. در واقع این اصطلاح، عده‌ای از نقاشان را توصیف می‌کرد که از سبک امپرسیونیسم جدا شده بودند. هدف افراد این سبک، بیان تصورات، احساسات و رویاهایی بود که در سر داشتند. این سبک در سال‌های قبل از جنگ جهانی اول در آلمان رواج یافت و اکسپرسیونیست‌های آلمانی به دنبال راهی برای نمایش حالت‌های درونی و ناخوآگاه انسان بودند. این افراد در طی سال‌های ابتدایی، تمامی قوانین و قاعده‌های مرسوم نمایش رئالیستی و ناتورالیستی را کنار زدند. درکل سبک اکسپرسیونیسم، سبکی برای بیان و نشان‌دادن احساسات، رویاها، حالات درونی و تصورات به صورت تکان‌دهنده و متضاد به شمار می‌رود.
نمایشنامه نویسان این سبک بیشتر بر روی شخصیت اصلی و ویژگی‌های روانشناختی او تمرکز دارند{یوجین اونیل پل گرین لئونید آندریف آوگوست استریندبری اسکار کوکوشکا}
7. **تئاتر پوچی (Absurd)**
تئاتر پوچی که به نام‌های تئاتر ابزورد و نمایش بی معنی شناخته می‌شوند، در هیچ زمانی به عنوان یک مکتب و سبک واحد مطرح نشد. این سبک تلفیق از گروهی نمایشنامه نویس بود که در زمانی واحد حضور داشته و از دیدگاهی مشابه نسبت به مسائل مختلف زندگی برخوردار بودند. پیروان این سبک، در طول سال‌های زیادی تلاش کردند تا بتوانند شکل نمایش را با مضمون و محتوای آن تطبیق دهند. پیروان ژانر پوچی، اعتقاد داشتند که اگر زندگی بی معنا و پوچ است. تنها با استفاده از شکلی به همان میزان پوچ میتوان آن را به تصویر کشید و بیان کرد. در واقع این دسته از افراد را میتوان وارث‌های مکتب دادائیسم معرفی نمود.
نمایشنامه نویسان ابزورد { ساموئل بکت ارتور ادامف الفرد ژاری ادوارد فرانکلین البی اوژن یونسکو}
8. **رومانتیسم (Romanticism)**
جنبش رومانتیسم، در اواخر سده هیجدهم میلادی با تأکید بر احساسات و تجارب ذهنی شخصی شکل گرفت. این جنبش تأکید داشت که احساسات و تجارب ذهنی شخصی، واقعی‌تر و مهم‌تر از چیزهای منطقی و عقلانی است. در واقع، پیروان این مکتب جهان و طبیعت را نه آنگونه که وجود دارد، بلکه آنگونه که آرزو و تصور می‌کردند، به تصویر می‌کشیدند. در نتیجه نمایشنامه نویسان این سبک، همه را آنطور که دوست دارند نمایش می‌دهند، نه آنطور که واقعاً وجود دارند.
{اوژن دولاکروا، کاسپار داوید فریدریش، تئودور ژریکو و گرو} .هنرمندان رومانتیسم
9. **تئاتر اپیک (Epic theatre)**
تئاتر اپیک، بر اساس اهداف سیاسی و روایت دو جنگ است. در واقع تعذیه در ایران شباهت بسیاری به سبک اپیک دارد. از ویژگی‌های سبک اپیک میتوان به عدم ارتباط حسی با مخاطب، اجرای روایت داستان به جای وقوع داستان و … اشاره نمود برتولت برشت برجسته ترین هنرمند این سبک است.
10. **ناتورئالیسم (Naturalism)**
از جمله انواع تئاتر در ایران و جهان، میتوان به ناتورئالیسم به عنوان یک سبک نوظهور در اواخر سده نوزدهم یاد کرد. این سبک از دید فلسفه به قدرت کامل و محض طبیعت که نظم بی‌نظیری داشته باشد گفته میشود. بازگشت زندگی انسان‌ها به طبیعت در طول تئاتر نمونه‌ای از ناتورئالیسم است.
نویسندگان ناتورالیسم {جک لندن، استفان کرین، فرانک نوریس، آمبروز بیرس، کیتا بران، جان استاین بک، تودور درسیوس و ریچارد رایت. امیل زولا}
11. **مدرنیسم (Modernism)**
مدرنیسم یکی از انواع ژانر تئاتر بوده که به معنای گرایش فکری و رفتاری به پدیده‌های فرهنگی امروزی و پیشرفته و کنار زدن سنت‌های قدیمی انسان است.
در حقیقت سبک مدرنیسم سبکی بی‌انتها بوده که ترکیبی از هنر، اقتصاد و فرهنگ را شامل میشود.
“هنریک ایبسن” به نام پدر نمایشنامه نویسی مدرن شناخته میشود.
#هنر
#سبک‌های_تئاتر
#سوبژه
#نمایش
#تئاتر
#تیاتر
#صحنه
#اجرا
