گانودرما یک قارچ سالانه یا چند ساله است از خانواده قارچهای گانودرماتسی که به طور معمول آن را در چین لنگژی و در ژاپن آن را ریشی می نامند. گانودرما به طور عمده در مناطق نیمه حاره ای و دارای آب و هوای گرم مانند آسیا اروپا آفریقا و آمریکا امکان رویش دارد.
میوه این قارچ به شکل کلیه انسان است. و سطح خارجی آن خرمایی رنگ با الگو های دایره ای شکل است. دارای ظاهری براق اما با بافتی سفت و چوبی مانند است.
این قارچ از لحاظ تئوری دارای یک پیشینه تاریخی قوی در طب سنتی چینی هست.تحقیقات امروزی نشان داده است که بالغ بر ۴۰۰ ترکیب بایواکتیو در آن وجود دارد. از جمله آنها می توان به انواع پلی ساکارید ها ، تری ترپنوئیدها، استروئیدها، اسیدهای چرب، آمینو اسید ها، نوکلوئیک اسیدها، پروتئین ها، آلکالوئیدها اشاره نمود. مطالعات داروشناسی مدرن نشان می‌دهد که این قارچ دارای خواص ضد توموری، ضد التهابی، خواص آنتی اکسیدانی است.
همچنین دارای اثرات بسیار مثبتی بر روی سیستم ایمنی بدن ، سیستم اعصاب و روان و همچنین دارای اثر تنظیم کننده‌گی در سیستم تنفسی بدن می باشد. از دیگر خواص این قارچ می توان به توانایی آن در پایین آوردن قند خون و کمک به حفاظت از کبد در بدن اشاره نمود. امروزه گانودرما به شیوه های مختلفی مانند پودر، چای یا مکملهای روزانه دارویی در سطح جهان به طور گسترده مورد استفاده قرار می گیرد.
گانودرما لوسیدوم به عنوان یک قارچ شرقی دارای تاریخی طولانی در استفاده به عنوان تقویت کننده سلامتی و افزایش طول عمر در چین، ژاپن و دیگر کشورهای آسیای شرقی می باشد.
این یک گونه قارچ بزرگ و تیره با لایه خارجی براق و دارای بافتی چوبی شکل می باشد، کلمه لاتین لوسیدوم به معنی براق یا درخشان است. که اشاره به سطح صیقلی قارچ دارد. در چین لنگجی یا لنگژی نام دارد در حالی که آن را در ژاپن (( ریشی )) یا ((ماننتاکه)) می نامند.
برای شناخت بهتر این که قارچ گانودرما چیست باید به ریشه لغوی آن توجه کرد. لغت لنگجی در چین بیانگر و ارائه دهنده ترکیبی معنایی از مفاهیم ( قدرت معنوی) و (جوهر ابدیت) می باشد. و بعنوان یک گیاه نیروبخش و مقدس، نمادی از موفقیت و بهزیستی و قدرت الهی و ابدی تلقی می گردد. در میان قارچ های قابل کشت قارچ گانودرما از لحاظ خواص دارویی نسبت به ارزش غذایی سرآمد دیگران است.
گانودرما به عنوان یکی از شناخته شده ترین گونه های دارویی ملقب به گیاه اعجاب انگیز است بطوریکه به شکل گسترده در چین، آمریکا، ژاپن، کره و دیگر کشورها مورد استفاده قرار می گیرد. بر اساس نظریات طب سنتی چینی دارای قابلیت بالا بردن مقاومت بدن می باشد. بر اساس نظریه “گیو ژنگ “چینی کانال تاثیر گذاری عملکردی گانودرما بر روی قلب، شش ها و کبد قرار دارد.
گانودرما یک طبقه بزرگ و گوناگونی از قارچ هایی است که بر روی بستری از چوپ های پوسیده شده امکان رشد می یابند گونه های متنوعی است که در سراسر جهان وجود دارند، همچنین گانودرما یا ریشی دارای یک نقطه کانونی در آثار هنری ژاپنی یا چینی، آن هم در پیوند با مفاهیمی چون وفاداری، خرد، قدرت جنسی و زندگی ابدی می باشد.
بر طبق کتابهای داروشناسی چینی و آمریکایی گانودرما به عنوان یک اکسیر در درمان طیف وسیعی از ناخوشی ها و بیماری ها قابل استفاده می باشد. رفرنس هایی که گانودرما رابه عنوان یک گیاه برتر و ارجح در تقویت سلامت جسم معرفی میکنند را می توان در منابع سده اول قبل از میلاد پیدا کرد، درحال حاضر گونه های مختلفی از گانودرما در طب سنتی در حال تجویز هستند، قارچهای کاملاً رسیده شده را بصورت آسیاب شده، و در قالب قرص یا تنطور یا بصورت چای و دمنوش مورد تجویز قرار می گیرد
در کتاب داروشناسی گیاهی آمریکا قارچ ریشی اغلب به عنوان تقویت کننده سیستم ایمنی بدن توصیه گردیده است. علاوه بر این طب سنتی شرقی نیز به صورت جهانی در حال محبوب تر شدن است و صنعت این قارچ دارویی نیز کاملاً سود آور شده است و دارای حجم تجارت جهانی بالغ بر دو میلیارد دلار می باشد.
با در نظر گرفتن حجم صنعت مکمل های غذایی و دارویی، حجم صنعت قارچ ریشی دو درصد این بخش از صنعت بزرگ دارویی برآورد می شود.
تحقیقات اخیر نشان داده است که قارچ‌گانودرما دربردارنده حداقل ۴۰۰ نوع ترکیبات بایواکتیو می باشد که اغلب آنها ترکیبات پلی ساکاریدی و تریترپن ها هستند. این ترکیبات دارای خواص ضد التهابی، تقویت کننده سیستم ایمنی بدن، ضد فعالیت های میکروبی، ازبین برنده رادیکال های آزاد و مخصوصا رادیکالهای اکسیژنی و ضد توموری هستند.
قارچ گانودرما پروتئین قارچی گانودرمین را تولید می‌کند که تاثیرات بازدارنده علیه فعالیت های کپک های رایجی چون کپک خاکستری ( بوتریتیس سینرا ) و کپک فوزاریوم دارد، همچنین مواد شیمیایی دیگری را تولید می کند که اثرات ضد میکروبی دارند. براساس تحقیقاتی مشخص شده است که اثرات ضد ویروسی تری ترپن های قارچ های گانودرما در مبارزه با آنفولانزا نوع A بسیار موثر هستند.
از لحاظ توزیع جغرافیایی گانودرما به عنوان یک قارچ دارویی در مناطق نیمه حاره ای و گرم جهان مانند آسیا اروپا آفریقا و آمریکا به طور طبیعی رویش داشته است، در منطقه آسیا این گونه به طور گسترده در کشورهایی چون چین و کره و ژاپن وجود داشته است و در اروپا در مناطق سوئد دانمارک و لهستان گونه‌هایی از این قارچ یافت شده است.
پراکندگی وجود این قارچ در آفریقا شامل کشورهای کنیا تانزانیا و غنا می باشد در چین گانودرما در مناطق اطراف یانگ تسه و رودخانه زرد چین بطور طبیعی رویش داشته است بر اساس بعضی از منابع ریشه اصلی این قارچ به رشته کوه‌های دابی در مرکز چین بر می گردد.
به واسطه تنوع کیفیت قارچ گانودرما در طبیعت وهمچنین افزایش تقاضا برای استفاده در در بخش های غذایی دارویی آرایشی و بهداشتی و همچنین استفاده در صنایع تولیدی محصولات سلامت محور ، پرورش و کشت این قارچ به بزرگترین منبع تامین آن تبدیل شده است. ترکیبات فعال زیستی بسیار مفید و ارزشمندی تاکنون از میوه قارچ یا همان خود قارچ و میسیلیوم یا بستر قارچ و همچنین اسپور یا هاگ قارچ استخراج گردیده است.
قارچ گانودرما به طور معمول قابلیت کشت بر روی انواع الوار و کنده های حاصل از درختان پهن برگ دارای چوبی متراکم و سخت را دارد اما در صورت کشت بدین نحو دوره زمانی پرورش بسیار طولانی خواهد بود اما معمولاً پرورش مصنوعی گانودرما به صورت تجاری درمحیط های کاملاً آماده و کنترل شده و در کیسه هایی با بستر خاک اره انجام می پذیرد.
بر اساس آخرین تحقیقات مشخص شده است که قارچ گانودرما دارای ترکیبات فعال بسیاری می باشد از جمله این ترکیبات می‌توان به تری پنوئیدها، پلی ساکارید ها، اسیدهای چرب، استروئیدها، آمینو اسید ها ،نوعی از نوکلئیک اسیدها (دسته ای ازمولکول های زیستی بسیار ارزشمند و مهمی که تنها در محصولات با ارزشی مانند خاویار یافت می شود)، پروتئین ها و آلکالوئیدها اشاره نمود.
در این بین ترکیبات تری ترپنوئیدها و پلی ساکاریدها توانسته‌اند توجه بسیاری را به خود جلب می کند آنهم به خاطر وجود حجم بالایی از این ترکیبات در این قارچ و همچنین تنوع ساختارهای مختلف این گونه ترکیبات و ترکیبات زیستی فعالی که به طور چشمگیر در قارچ ریشی یا همان گانودرما وجود دارد.
پلی ساکاریدهای قارچ گانودرما که در اینجا به اختصار GLP می نامیم می‌توانند از میوه قارچ یا میسیلیوم قارچ یا مایه تخمیری قارچ استخراج گردند، البته میزان پلی ساکارید های موجود در میسیلیوم زمانی که میوه قارچ ها همان بدنه قارچ به طور کامل شکل گرفته است در کمترین مقدار خود قرار دارد در این مرحله همه پلی ساکاریدها از میسیلیوم یاهمان بستر قارچ به خود قارچ منتقل میشود و این بدین معنی است که بیشترین میزان پلی ساکارید ها در قارچ هایی است که به طور کامل بزرگ و رسیده شده اند.
مونوساکارید های موجود در خود قارچ به طور کلی شامل گلوکز ها و گالاکتوز ها می شود در حالی که این مونوساکاریدها در میسیلیوم واسپور قارچ بیشتر به صورت گلوکز وجود دارد.
پلی ساکاریدهای استخراج شده قارچ گانودرما (GLP) می توانند خواص ضد سرطانی را از طریق تنظیم سیستم ایمنی بدن به همراه داشته باشند. انواع مختلفی از پلی ساکارید ها با وزن های مولکولی متفاوت از محدوده 4 × 105 تا 1 × 106 دالتون در میوه قارچ و همچنین میسیلیوم آن تا به امروز شناسایی شده اند.
با مطالعات فعلی تا حالا بیش از ۲۰۰ گونه از تری ترپن ها از خود قارچ و میسیلیوم و اسپور آن شناسایی شده است، میوه قارچ‌گانودرما دارای مقدار و تنوع وسیعی از تری ترپن ها می باشد در حالی که این ترکیبات در میسلیوم قارچ به صورت بسیار محدودی وجود دارد.
همه این نوع تری ترپن ها از نوع تری ترپن های تتراسایکلید هستند، بر اساس مطالعاتی که بر روی این گروه از ترکیبات و زنجیره‌های مولکولی آنها انجام شده است می‌توان آنها را در قالب گروه های: گانودریک اسیدها، گانودریول ها ،گانودرون ها، گانولاکتون ها و گانودرال ها دسته بندی نمود.
در تحقیقات انجام شده بیش از ۲۰ گونه از استرول ها در قارچ گانودرما یافت شده ان که از لحاظ ساختاری به دوگونه ارگسترول ها و کلسترول ها تقسیم بندی می شوند. ترکیبات استروئیدی موجود در قارچ در جدول زیر به طور کامل آمده است:
چندین ترکیب پروتئینی زیستی فعال از قارچ گانودرما استخراج شده که مهمترین آنها لین جی -۸ ( LZ-8) که در واقع یک زنجیره مولکولی با بیش از ۱۱۰ آمینو اسید است. از لحاظ ساختاری این ترکیب بسیار شبیه به زنجیره مولکولی ایمونوگلوبین می باشد، ایمونوگلوبین ها خود ترکیباتی پروتئینی هستند که به عنوان آنتی بادی شناخته می‌شوند و در شناسایی و خنثی سازی انواع ویروس ها و باکتری ها در بدن نقش موثری دارند و در بیمارانی که دارای نقص سیستم ایمنی هستند به صورت وریدی تجویز می شود.
انواع ترکیبات آمینو اسیدی در قارچ ریشی موجود می باشد اما در اینجا ما به مهمترین آنها که آمینو اسید لوسین می باشد اشاره می کنیم، این آمینو اسیدی که به وفور در این نوع قارچ وجود دارد یک نقش حیاتی در شکل گیری و سنتز پروتئین های بدن دارد نقش دیگر این ترکیب در ترمیم و بهسازی عضلات آسیب دیده بدن می باشد که حتی در مکملهای بدنسازی نیز از این نوع آمینو اسید بسیار استفاده می شود.
از دیگر خواص این نوع آمینو اسید می توان به تأثیر آن در پایین آوردن قند خون و تنظیم آن و همچنین خاصیت بهبود دهنده و ترمیم کنندگی زخم های سطحی بدن وهمچنین تاثیر آن در تولید و تنظیم هورمونی بدن اشاره نمود.
ترکیبات مهم دیگری که در قارچ ریشی وجود دارد شامل انواع آنزیم ها : مانند آنزیم‌های مانوسایداز، گلوکناز، گلوتامیک و انواع نوکلوئیک اسیدها شامل: ادنوزین، سیستدین، گانوزین، اینوزین، تیمیدین، یوریدین، آدنین و…. و همچنین انواع ویتامین ها شامل ویتامین های گروه B,C,D,E و انواع مواد معدنی از جمله: کلسیم، سدیم، پتاسیم ، آهن ،منگنز ، منیزیوم ، روی ، سیلیکون ،سلنیوم و ژرمانیوم ارگانیک می باشد.
بنا برتحقیقات انجام شده عصاره پلی ساکارید های استخراج شده از قارچ گانودرما دارای خاصیت متوقف کننده رشد سلول های سرطانی در بیماران مبتلا به سرطان پروستات ، سرطان ریه، نوعی از تومورهای مغزی، سرطان پوست و سرطان سینه میباشند.
مکانیزم تاثیر عصاره این قارچ بدین صورت است که با جلوگیری از انجام چرخه های سلول سازی(سرطانی) و همچنین وادار کردن سلول های مخرب و آلوده به خودکشی و حذف از رشد و گسترش سلول های سرطانی جلوگیری می کند.
بر اساس این تحقیقات عصاره استخراج شده قارچ ریشی از هر طریقی چه به صورت جوشانده یا چه به صورت تنتور( یا همان استخراج حلالی با الکل ) به دست آمده است دارای خواص ضد توموری می‌باشد، همچنین تری ترپن های موجود در این عصاره دارای خاصیت بازدارندگی از ازدیاد و متاستاز سلولهای سرطانی می باشند.
در نتیجه قارچ گانودرما را می توان به عنوان یک داروی پیشگیری همچنین یک داروی درمانگر و شفابخش در رژیم مکمل های روزانه برای جلوگیری از ابتلا به انواع سرطان ها مورد استفاده قرار داد.
عناصر فعال موجود در قارچ گانودرما مانند GLPها وGTها می توانند اثرات بسیار موثری را در پیشگیری یا درمان آسیب های کبدی ارائه دهند،این مکانیسم محافظت GLPها از طریق جلوگیری از پرواکسیداسیون مولکول های لیپیدی و نیز افزایش سطح فعالیت آنزیم های آنتی اکسیدانی و همچنین سرکوب واکنش های التهابی صورت می گیرد.
همچنین سوپراکسید دیسموتاز عصاره قارچ دارای تاثیر چشمگیری در کاهش استرس ها و آسیب‌های اکسیداتیو می باشد، همچنین این عناصر با افزایش عملکرد آنزیم های تنظیم کننده قند خون و بهبود و کاهش مقاومت انسولینی سلول های بدن می توانند نتایج چشمگیر و موثری را در پیشگیری و درمان بیماری هایی چون دیابت و کبد چرب داشته باشند.
در حقیقت التهاب یک پاسخ فیزیکی کاملاً نرمال نسبت به ایجاد آسیب یا زخم و یا ورود عامل مبتلا کننده به بدن می باشد که در واقع بخشی از سیستم دفاعی و فرآیند التیام بخشی آن است.
در محیط التهابی بدن با افزایش سطح یکسری از پروتئین ها مانند TNFو INF واکنش التهابی نیز شتاب و سرعت بیشتری می گیرد و منجر به آسیب های میان پوستی و سطحی در بافت های بدن می شود در نتیجه اگر واکنش های التهابی در بدن توسط عواملی تنظیم و رگولاتوری نشود خود می تواند به یک عامل مشکل زا تبدیل گردد.
پلی ساکارید های موجود در عصاره گانودرما با داشتن خواص ضد التهابی می تواند با حفظ ثبات و توازن محیط درون روده ای و همچنین دیگر بافت های بدن از جمله پوست از وقوع التهابات جلوگیری نماید.
عناصر موجود در گانودرما دارای خواص مهمی در حفظ سلامت و بهسازی پوست هستند که شامل اثر ضد پیری، اثر ضد ملانونین و تاثیر در بهبود لایه بیرونی یا همان لایه دفاعی پوست می باشند.
تجمع زیاد و غیر عادی ملانین ها سبب ایجاد عارضه رنگ دانگی(pigmentation) بر روی پوست میشود، قارچ گانودرما با جلوگیری از فعالیت آنزیم تیروسیناز که عامل سازنده ملانین هاست مانع از ایجاد لکه های رنگدانه های روی پوست می‌گردد.
همچنین پلی ساکارید های موجود در قارچ با سرکوب و جلوگیری از فعالیت سلول های کراتینی و فیبروبلاست ها که تولید کننده کلاژن درپوست هستند باعث کاهش تولید ملانین می شوند. با توجه به این خواص گفته شده قارچ گانودرما میتواند در درمان انواع عوارض پوستی رنگدانه‌ای و پسوریازیس، لکه های آفتاب سوختگی، لکه های پوستی بعد از بارداری، انواع کک و مک و پلاک های پوستی ناشی از پیری بسیار موثر باشد.
خواص ترمیم کنندگی و التیام بخشی گانودرما چیست؟ در هنگام ایجاد یک زخم لایه محافظتی بیرونی پوست دچار آسیب می شود که می تواند سبب ایجاد التهابات یا تجمع میکروبی در آن محل گردد ، ترکیبات موجود در گانودرما می توانند به عنوان یک عامل ترمیم کننده زخم ها در درمان زخمهای مزمن و درمان ناپذیر مورد استفاده قرار بگیرد.
