رویکرد کوتوله پروری در سیستم مدیریت ایران و ویژگی های آن

رویکرد کوتوله پروری در سیستم مدیریت ایران

یکی از دلایل اصلی شرایط کنونی کشورمان، رویکردهای مدیریتی دولت‌های بعد از انقلاب با گفتمان‌های متفاوت انقلابی، جهادی-دفاعی، سازندگی، توسعه سیاسی- آزادی‌های مدنی، عدالت‌خواهی و درنهایت اعتدال است. با توجه به نوع گفتمان‌ها در هر دوره سیستم مدیریتی هم دستخوش تغییرات شدید و اغلب اتوبوسی شده است. به نظر می‌رسد اکثر این دولت‌ها در یک رویکرد به نام "رویکرد کوتوله پروری" اشتراک دارند. این رویکرد در دولت‌های مختلف دارای شدت و ضعف بوده است.

این نوع رویکرد مشکلات زیادی برای رشد و توسعه کشور ایجاد نمود و سرمایه‌های عظیم کشور ازجمله ثروت بزرگ نیروی جوان، نفت و گاز و... را نابود کرد.
در این میان بعضی‌اوقات تک‌ستاره‌هایی در سیستم مدیریتی کشور پدیدار شده و خدمات ارزنده‌ای به ملت و کشور عرضه داشتند که به عدم تداوم نگرش و رویکرد آن‌ها، نتوانستند جهت‌دهی مناسبی به مدیریت منابع و نیروی انسانی کشور بدهند.

مدیران کوتوله دارای ویژگی‌های مشترکی به شرح ذیل هستند:

1- فاقد دانش، توانایی و شایستگی لازم هستند ولی با اطلاعات سطحی که دارند در مورد هر چیزی اظهارنظر می‌کنند

2- حوزه مدیریتشان به‌مثابه ملک شخصی است که بر اساس سلیقه و به فراخور زمان از آن هزینه می‌کنند

3- نگاهشان به مسند، نگاهی عنکبوتی است، بدان معنی که چینش زیرمجموعه را بر اساس بقاء خویش انجام می‌دهند

4- مدیران زیرمجموعه خود را از میان افراد ناتوان‌تر از خود انتخاب می‌کنند

5- لابی باشخصیت‌های سیاسی مذهبی و به‌ویژه نمایندگان مجلس برای بقاء پست، از وظایف روزمره آن‌هاست

6- قانون بقاء پست در مورد آن‌ها صادق است یعنی از دولتی به دولت دیگر همیشه مدیر می‌مانند و انگار مدیر متولدشده‌اند.

7- مانع رشد و ارتقاء کارکنان زیرمجموعه خود شده و معیار ارتقاء افراد را میزان نزدیکی و وفاداری می‌دانند.

8- ریسک‌پذیر نبوده و در انجام امور به دلیل عدم آگاهی از قوانین، دستور مستقیم بر انجام یا عدم انجام کار نمی‌دهند و پاراف درخواست‌های ارباب‌رجوع معمولاً جمله معروف "طبق مقررات یا طبق رویه" است

9- لابی‌گرهای خبره‌ای بوده وزندگی‌شان از رانت‌ها تغذیه می‌شود.

10- از بورس تحصیلی و مأموریت‌های پرسود به‌خوبی بهره می‌برند.

11- بیشتر وقتشان صرف جلسات بی‌ثمر می‌شود

12- برای پربار نمودن رزومه‌هایشان، ریاست هیئت‌های ورزشی و ... را برعهده‌گرفته و مانع بزرگی در مقابل ورزشکاران حرفه‌ای‌اند

13- علاقه شدیدی به برگزاری همایش‌های بزرگ و پرهزینه و بی محتوی دارند

14- صف اول هر مناسبتی می‌نشیند و زاویه دید دوربین‌ رسانه‌ها را به‌خوبی شناسایی می‌کنند و در پس پرده این تظاهر انواع تخلفات قانونی و دینی را انجام می‌دهند,

15- از بودجه دولت بعضی از رسانه‌ها را اجیر و تبلیغات پرسروصدایی دارند.

16- علیرغم نداشتن وقت کافی، رزومه پر پیمانه‌ای از کتب و مقالات به چاپ رسیده‌دارند.

17- بیرق آن‌ها بر پشت‌بام خانه‌شان افراشته و جهت وزش باد را به‌خوبی حس می‌کنند.

18- تشریفاتشان زیاد و دیدارشان برای مردم پرمشقت است.

19- اگر درخطر عزل قرار گیرند نزدیک‌ترین دوستان خود را قربانی می‌کنند.

20- آمار پردازان و مستندسازان حرفه‌ای هستند.

21- با ایجاد شبکه‌های مدیریتی بین بخشی، در امور استخدامی به دادوستد پرداخته و بستگان خود را به‌راحتی مستخدم دولت می‌کنند.

22- بعد از پایان ساعات کار که کارکنان سازمان را ترک می‌کنند و در آخر شب زمان لابی آن‌ها است.

23- اسپانسرهای خوبی برای انتخابات هستند.

24- پرونده سازان حرفه‌ای برای رقبای احتمالی‌اند.

25- هم‌زمان هم مدیر، هم دانشجو و هم استاد دانشگاه هستند.

26- برای دیدار مدیران بالادستی هدایای ارگانیک می‌برند.

27- آهنگ انتظار گوشی‌های تلفن همراه آن‌ها بسیار معنوی و شامل سخن بزرگان است

28- در بوروکراسی و کاغذبازی استاد بی‌بدیل هستند.

29- جهت تحکیم ریاست خود با مدیران قبلی زدوبند و تساهل می‌کنند و جرئت تغییر مدیران قبلی را ندارند.

30- از روسای شکست‌خورده قبلی به‌عنوان مشاور استفاده می‌کنند.

31- باوجود ناشایستگی و نالایقی روسای قبلی از آن‌ها تقدیر می‌کنند تا در زمان برکنار شدن خودشان موردتقدیر قرار بگیرند.

32- هیچ‌گونه برنامه جدیدی ندارند و از ترس تغییر برنامه مدیران شکست‌خورده قبلی را دنبال می‌کنند.

33- جرئت تغییر و اصلاح در سیستم مدیران موروثی قبلی را ندارند.

رویکرد کوتوله پروری مانند بیماری مزمنی در بدنه مدیریتی کشور رسوخ و نهادینه‌شده است. یکی از دلایل اصلی ناکارآمدی دولت‌ها و نارضایتی مردم از دولتی‌ها وجود این رویکرد خطرناک مدیریتی در آن‌هاست. حذف این رویکرد نیاز به عزمی جدی دارد و نجات مدیریت کشور از دست مدیران کوتوله، نجات کشور خواهد بود.

بیشتربخوانید:مدیریت کردن جلسات کاری سازمان‌ها