در ساختار قدیمی شهرسازی که فاقد سیستم دفع فاضلاب هستند، از چاه فاضلاب جهت دفع فاضلاب استفاده می کردند. به این صورت که با حفاری چاه و اتصال آن به لوله اصلی دفع فاضلاب موجب انبار کردن فاضلاب محل های مسکونی و تجاری می کردند.
این سیستم دفع فاضلاب همچنان در خانه های قدیمی شهر تهران که به سیستم انتقال فاضلاب شهری متصل نیستند مورد استفاده قرار می گیرد.
استفاده از چاه فاضلاب برای دفع فاضلاب مشکلات فراوانی را برای محل های مسکونی وتجاری به همراه دارد که می توان مهمترین آن را پرشدن چاه فاضلاب دانست.
شرکتهای لوله بازکنی و تخلیه چاه انواع چاه فاضلاب را حفر می کنند. چاه فاضلاب حفر شده باید با رعایت نکات ایمنی حفر شده باشد و اصول حفر چاه در آن رعایت شده باشد تا به خوبی کار خود را انجام دهد و مشکلی در آن به وجود نیاید.
چاه فاضلاب پس از مدتی استفاده پر می شود و باید آن را تخلیه کرد. برای این که چاه نیاز به تخلیه نداشته باشد و یا کمتر با این مشکل مواجه شود باید جنس خاک چاه مناسب باشد و همچنین حجم چاه متناسب با تولید فاضلاب باشد. این نکات در حفر چاه فاضلاب بسیار اهمیت دارد که فرد یا شرکت حفر کننده باید از آن آگاهی داشته باشد.
ریزش چاه فاضلاب می تواند دلایل مختلفی داشته باشد و به نوعی می توان گفت که جزو خطرناک ترین پدیده هایی است که متاسفانه در ایران به آن توجه زیادی نمی شود .
در زمان احداث ساختمان به تمامی موارد بنا از بتن ریزی ، برق ، سیستم آتش نشانی و حتی نور توجه ویژه می شود اما متاسفانه برای سیستم فاضلاب حتی نقشه ای هم ارائه نمی شود .
چاه ها به مرور فرسوده می شوند و در اثر شیب نا مناسب و عدم بررسی سستی خاک و یا حتی گرفتگی جزئی لوله های فاضلاب ، ساختمان دچار ریزش چاه فاضلاب و یا دچار نشست می شود .
هرچه چاه فاضلاب مکش و جذب آب بیشتری داشته باشد دیرتر پر می شود. عوامل زیادی در پرشدن چاه فاضلاب وجود دارد که مهمترین آن ها عبارتند از:
جنس زمین چاه: جنس خاک زمین چاه در مناطق مختلف فرق می کند. در مناطق کوهستانی معمولا جذب آب کمتری وجود دارد و چاه زود هنگام پر می شود و بایستی مرتبا به تخلیه آن پرداخت ولی در مناطق غیرکوهستانی و با توجه به جنس نوع خاک معمولا بین 5 تا 25 سال نیاز به تخلیه چاه می شود. مثلا زمین هایی با جنس شنی جذب آب بهتری نسبت به زمین ها با جنس خاک رسی دارند.
مسدود شدن جداره دیوار چاه: استفاده از روغن ها و چربی ها باعث بروز لایه جرم به روی دیواره چاه می گردد و کار جذب آب توسط آن غیرممکن می شود که خود باعث پر شدن زودهنگام چاه می شود.
یکی از دلایل گرفتگی لوله ها و چاه های فاضلاب می تواند عدم شیب بندی مناسب در زمان ساخت باشد.
لوله های چدنی با گذشت زمان پوسیده شده و مانع رد شدن انواع فضولات از لوله می شود و باعث گرفتگی و در نهایت ریزش چاه می شود.
تجمع مو در قسمتی از لوله مانند زانو و سیفون و یا اتصالات دیگر می تواند سبب پر شدن چاه فاضلاب توالت و حمام شود.
چسبیدن انواع چربی ها ،خرده ریز نان ،خس و خاشاک سبزیجات ،گل ولای میوه ها با مرور زمان باعث تنگ شدن جداره لوله شده و باریک شدن لوله باعث گرفتگی آن می شود.
ساختمانهای قدیمی که دارای چاههای کهنه هستند بسیار مستعد این اتفاق می باشند. ساختمانهای قدیمی به دلیل داشتن چاههای کهنه و قدیمی که در سالیان سال از فاضلاب انباشه شده اند و اکنون در آستانه سرریز شدن هستند.
رطوبت حاصل از این فاضلابها باعث از بین رفتن دیواره چاه می شود. همین موضوع کافیست که در طول زمان طولانی زیر ساختمان را خالی کند و بعد از چندین سال دچار نشست می شوند. این اتفاق در ساختمانهای قدیمی و چاههای کهنه و ریزشی بسیار رایج است.
بسیاری از ساختمانهای قدیمی وجود دارند که دچار ریزش شده اند. بسیاری دیگر نیز نشست کرده و در آستانه ریزش هستند. اگر شما هم صاحب ساختمان قدیمی هستید و زمان زیادی از حفر چاه فاضلابتان می گذرد به فکر تخلیه و ترمیم چاه ساختمانتان باشید. با تخلیه چاه فاضلاب و ترمیم آن دیگر خیالتان از بابت ریزش و نشست ساختمان راحت خواهد بود.
نکته ای از دکتر محمد منشوری - دکترای تخصصی مهندسی زیست محیطی
وقتی فاضلاب وارد چاه می‌شود، بعد از گذشت مدتی، میکروارگانیسم‌های بی‌هوازی موجود در چاه شروع به تجزیه ی آن می‌کنند و در نتیجه ی این فرآیند، گازهایی مثل آمونیاک، متان و هیدروژن سولفوره که به “گازهای سپتیک” معروف هستند، تولید می‌شوند.
این گازها کم‌کم از چاه بالا می‌آیند و بوهای نامطلوبی مانند بوی تخم‌مرغ گندیده در فضای توالت پخش می‌کنند. حالا اگر مانعی در کف سنگ توالت قرار داده نشود، این گازهای نامطبوع به سادگی باعث بدبو شدن محیط می‌شوند.
یکی از شیر های آب را باز کنیدتا آب به لوله فاضلاب ساختمان وارد و در آن جاری شود.گوش خود را بر روی نقاط مختلف خانه قرار میدهیم در صورتی که چاه فاضلاب پر شده باشد از جایی صدای ریزش آب همانند ریختن آب از ارتفاع به گوش میرشد.
آخرین موردی که میتوان به کمک آن پر شدن چاه فاضلاب را تشخیص داد این روش است که به کمک موزاییک های غیر همرنگ در کف و یا محوطه سطح خارجی مادر چاه ابتدا پوشش و بعد از بازدید و زمان تخلیه های بعدی چاه فاضلاب مشخص باشد.
لوله کشی فاضلاب، تخمین حجم انباره چاه، پیدا کردن محل چاه، باز کردن درب چاه با کمترین تخریب، تخلیه چاه در تهران فوری و شبانه روزی، جلوگیری از ریزش چاه، حفر انواع چاه.
بسیار مشاهده شده که قسمتهای اطراف چاه فاضلاب دچار نشست شده اند. این پدید ممکن است با رطوبت نیز همراه باشد. بعضی افراد آن را جدی می گیرند و برخی دیگر آن را جدی نمی گیرند. اما سوال اینجاست که علت این نشست که در بعضی مواقع شدید هم هست، چیست؟ چه چیزی باعث شده این پدیده اتفاق بی افتد؟
چاه فاضلاب مکانی برای دفع آب و فاضلاب است و معمولا در آن فاضلاب وجود دارد. فاضلاب ورودی به چاه باید توسط زمین جذب شود. اگر این اتفاق نی افتد و فاضلاب درون چاه باقی بماند باعث پر شدن چاه شده و روز به روز فاضلاب سطح چاه بالاتر می آید.
این روند به همین صورت ادامه می یابد تا این که روزی چاه پر شده و سرریز شود. وقتی چاهی انباشه از فاضلاب باشد رطوبت فاضلاب دیواره های چاه را نرم کرده و از بین می برد.
به همین ترتیب خاک اطراف چاه نرم تر می شود و باعث شل شدن زیر ساختمان و اطراف چاه می شود. همین اتفاق باعث نشست قسمتهای اطراف چاه می شود.
