در آزمایشگاه‌های دانشگاهی، بیمارستان‌ها، کلینیک‌ها و… نیاز به تجهیزات آزمایشگاهی متعددی است که قبل از راه‌اندازی آزمایشگاه، باید تمامی این امکانات خریداری گردند.
برای مثال آیا می‌دانید سانتریفیوژ چه کاربردی داشته و چرا تقریباً در تمام آزمایشگاه‌ها باید سانتریفیوژ وجود داشته باشد؟ فروشگاه تجهیزات پزشکی خسروی دانش با تیمی از کارشناسان متخصص، در خدمت شما هستند تا اطلاعات لازم درمورد این دستگاه پزشکی را در اختیار شما قرار دهند تا با آشنایی کامل درمورد انواع سانتریفیوژ، بتوانید خرید ایده‌آلی داشته باشید.
این محتوا در وبسایت برای آگاهی مخاطبان می باشد و جلوه فروشی ندارد.برای خرید دیگر محصولات وبسایت میتوانید با شماره تماس ما ۰۹۲۱۲۹۷۸۴۶۸ در ارتباط باشید.
سانتریفیوژ از دو کلمه لاتین تشکیل شده است که در ترجمه فارسی به معنی گریز از مرکز می‌باشد. این دستگاه یکی از پرکاربردترین تجهیزات آزمایشگاهی محسوب می‌شود که برای جداسازی اجزای یک ترکیب مثل خون یا جهت جداسازی سرم کاربرد دارد.
سانتریفیوژ با چرخاندن مواد در سرعت‌های بالا موجب جداسازی مواد براساس وزن مولکول می‌شود. این وسیله در انواع مختلفی مثل یخچال‌دار و معمولی به بازار عرضه می‌شود.
سانتریفیوژ دستگاهی است که برای جدا کردن مواد مخلوط مثل مایعات جهت دسترسی به اجزاء تشکیل دهنده آن در آزمایشگاه استفاده می‌شود. در دستگاه سانتریفیوژ نمونه‌های عمدتاً مایع درون محفظه‌ای استاندارد قرار می‌گیرند. موتوری که درون دستگاه تعبیه شده است، شروع به گرداندن دورانی شفتی می‌کند که این محفظه‌ها به آن متصل می‌باشند.
در اثر چرخش سریع این محفظه‌ها که روتور نام دارند، نیروی گریز از مرکز به وجود می‌آید و این نیرو باعث می‌شود تا ذرات سنگین‌تر اجزاء مخلوط به سمت انتهای محفظه حرکت کنند و به همین ترتیب لایه‌های مجزا روی هم تشکیل می‌شوند.
سانتریفیوژ‌ها با دو مؤلفه معرفی می‌شوند یکی سرعت گردش با واحد دور بر دقیقه و دیگری نیروی گرانشی دورانی است که مهم‌تر از سرعت چرخش است. سانتریفیوژ‌ها در آزمایشگاه معمولاً از ۴۰۰۰ دور در دقیقه تا گاهی ۲۰۰۰۰۰ دور در دقیقه می‌چرخند.
کارایی این دستگاه اغلب در صنایع آزمایشگاهی، بیمارستان ها،کلینیک‌ها، محیط زیست، کشاورزی و… از این قبیل می‌باشد. دستگاه سانتریفیوژ بسته به نوع و محل کاربرد به انواع مختلفی مانند میکروسانتریفیوژ، سیتوسانتریفیوژ، اولترا سانتریفیوژ، سانتریفیوژ یخچال‌دار تقسیم می‌شود.
سیستم یخچالی در سانتریفیوژهای دور بالا از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است چرا که با افزایش سرعت چرخش روتور، گرمای زیادی از موتور آن حاصل می‌شود که در صورت حساسیت به دما، ترکیباتی که سانتریفیوژ می‌شوند، با خنک کردن محفظه آن توسط سیستم یخچالی، احتمال وارد شدن آسیب به نمونه از بین می‌رود. ترکیباتی مانند پروتئین‌ها به دما حساس بوده و در دما‌های بالا ساختار‌های یک بعدی خود را از دست می‌دهند.
این سانتریفیوژ کوچک و جمع‌وجور برای نمونه‌های با حجم ۲/۰ تا ۲ میلی‌لیتر کاربرد دارد.
برای جداسازی و رسوب یک لایه نازک از سلول بر روی اسلاید کاربرد دارد و همچنین در آزمایش‌های سلولی هسته‌ای برای شکستن سلول استفاده می‌شود.
در این سانتریفیوژ، نمونه به صورت عمودی در دستگاه جای گرفته و در حین چرخش افقی می‌شود.
این دستگاه برای انجام کارهایی با تیوب بزرگ بسیار مناسب می‌باشد و دارای انواع مختلفی است. از این دستگاه در کلینیک‌های زیبایی برای جدا سازی خون از چربی جهت تزریق پی ار پی و همچنین تخلیص مواد از چربی جهت تزریق چربی استفاده می‌کنند.
در این دستگاه ذرات بر مبنای چگالی از یکدیگر جدا می‌شوند.
برای شستشوی سلول‌های خونی و همچنین در آزمایش تعیین گروه خون استفاده می‌شود.
برای مصارف بالینی مانند نمونه‌های خون استفاده می‌شود و سرعت پایینی دارد.
سرعت چرخش در این سانتریفیوژ، بالای ۱۶۰۰ است و به همین دلیل دمای دستگاه بالا می‌رود و امکان تبخیر مایع وجود دارد. این دستگاه عموماً مجهز به یخچال است.
در مواردی که به حذف مایع از نمونه برای جداسازی نیاز است، از این سانتریفیوژ استفاده می‌شود. برای حذف مایع از خلأ، سیستم گرمایش و نیروی گریز از مرکز استفاده خواهد شد.
سانتریفیوژ یخچال‌دار برای نمونه‌های حساس به دما همچون سلول‌های زنده و پروتئین‌ها کاربرد دارد.
در حین گردش دورانی و سریع روتورها در داخل سانتریفیوژ، محفظه‌های حاوی نمونه به شکل افقی در می‌آیند که در این حالت بیشترین نیروی گریز از مرکز تولید می‌شود. در مواردی این روتورها با زاویه خاصی مثلاً ۳۰ یا ۴۵ درجه ثابت قرار می‌گیرند که در این صورت آن‌ها را روتور می‌نامند. روتورهای با قابلیت باز شدن به صورت افقی را روتور بیرون گریز می‌نامند.
از جمله مهمترین و متداول‌ترین روتورهای مورد استفاده در یک سانتریفیوژ آزمایشگاهی می‌توان به روتورهای زاویه ثابت و روتورهای زاویه متغیر اشاره کرد.
روتورهای زاویه ثابت دارای قطعه متحرکی نمی‌باشند و نمونه در یک زاویه ثابت قرار می‌گیرد و در همین زاویه به گردش در می‌آید. این روتورها به دلیل عدم برخورداری از قطعه متحرک، در معرض تنش کمتری قرار دارند و توانایی رسیدن به سرعت‌های بالا را دارند. زاویه قرارگیری نمونه‌ها در روتورهای زاویه ثابت بین ۲۵ تا ۴۵ درجه است که البته اکثر روتورهای زاویه ثابت دارای زاویه ۴۵ درجه هستند.
روتورهای زاویه متغیر:
برای ساخت این نوع از روتورها، از قطعات متحرک استفاده می‌شود و بنابراین نسبت به روتورهای زاویه ثابت، در تنش بیشتری قرار داشته و نیروی نسبی گریز از مرکز کمتری را ایجاد می‌کند.
در روتورهای زاویه متغیر، توانایی استفاده از آداپتورهای متنوع‌تری وجود دارد و بنابراین استفاده از لوله‌های نمونه با حجم‌ها و شکل‌های مختلفی امکان‌پذیر است.
در این نوع از روتورها، لوله‌های نمونه به هنگام سکون سانتریفیوژ به صورت عمودی قرار می‌گیرند. با چرخش سانتریفیوژ و سرعت گرفتن آن، لوله‌ها کم‌کم به صورت افقی درآمده تا در نهایت در زاویه ۱۸۰ درجه و به صورت کاملاً افقی قرار می‌گیرند.
هر چقدر زاویه قرارگیری نمونه‌ها در یک روتور زاویه متغیر بیشتر باشد، رسوب تشکیل شده، متراکم‌تر خواهد بود و زوایای کوچک‌تر روتور باعث پراکندگی رسوبات می‌شود.
بسیاری از سانتریفیوژهای آزمایشگاهی، مجهز به حسگر شناسایی روتور هستند. با وجود این حسگر، هر روتوری که بر روی سانتریفیوژ بسته شود، شناسایی شده و نیروی نسبی گریز از مرکز و سرعت چرخش، به صورت خودکار به حداکثر مقدار مجاز محدود می‌شود.
به بیان دیگر، حسگر شناسایی روتور مانع از آن می‌شود که یک روتور در سرعت‌های بالاتر از سرعت تعیین شده برای آن، مورد استفاده قرار گیرد و بدین صورت باعث افزایش ایمنی استفاده از سانتریفیوژ می‌شود.
عدم بارگذاری صحیح می‌تواند باعث کاهش طول عمر روتور شده و لرزش‌های شدید و کنترل نشده‌ای را ایجاد نماید که در نهایت باعث آسیب دائمی به دستگاه خواهد شد. به یاد داشته باشید عدم توازن در روتور، می‌تواند باعث آسیب کاربر یا افراد دیگر شود. یک سانتریفیوژ آزمایشگاهی مدرن، مجهز به حسگر بارگذاری بالانس است.
وظیفه حسگر بارگذاری بالانس این است که عدم توازن در بارگذاری را تشخیص داده و در صورت نیاز، از شروع به کار دستگاه جلوگیری کند. بنابراین مجهز بودن سانتریفیوژ به این حسگر، علاوه بر افزایش امنیت کاربر، بروز حوادث و خسارت احتمالی مرتبط با بارگذاری غیر صحیح را تا حد بسیاری کاهش می‌دهد.
همانگونه که در این مقاله متوجه شدید، انواع مختلفی از سانتریفیوژ در بازار وجود داشته و شما براساس خدماتی که در آزمایشگاه خود ارائه می‌کنید، باید از انواع مناسب استفاده نمایید. بنابراین هزینه دستگاه سانتریفیوژ نیز براساس امکانات موجود در آن و نام برند، متفاوت خواهد بود.
امیدواریم در این مقاله تجهیزات پزشکی خسروی دانش توانسته باشیم کمکی به شما و جامعه پزشکی کرده باشیم، با آرزوی توفیق روز افزون برای شما کاربران گرامی، شاد، سلامت و تندرست باشید.
