گیربکس اتوماتیک یکی از مهم ترین قطعات خودرو است و به دلیل حساسیت بالایی که دارند، باید به محض مشاهده هرگونه آسیب، گیربکس اتوماتیک خودرو خود را تعمیر کنید. در غیر این صورت آسیب جدی به سایر قسمت های خودرو از جمله سایر قطعات گیربکس وارد می کند و خودرو با مشکلات زیادی مواجه می شود.
امروزه میلیون ها و حتی میلیاردها خودرو در جهان وجود دارد که هر کدام ویژگی های منحصر به فرد خود را دارند و عملکردهای ویژه ای را به راننده و سرنشینان ارائه می دهند.
با این حال همه این خودروها دارای گیربکس هستند. گیربکس اتوماتیک یا جعبه دنده اتومات یکی از قطعات حیاتی خودروها محسوب می شود که وظیفه انتقال نیرو از موتور به چرخ ها را بر عهده دارد.
طی سال‌هایی که خودروها تولید می‌شوند، گیربکس‌ها پیشرفت زیادی کرده‌اند و کارایی و عملکرد آنها هر روز افزایش می‌یابد. امروزه رایج ترین و پرکاربردترین نوع گیربکس، گیربکس اتوماتیک است که دنده ها به صورت اتوماتیک تعویض می شوند. در زیر به معرفی آنها می پردازیم و نحوه عملکرد آنها را بررسی می کنیم.
برای اینکه بفهمیم گیربکس چگونه کار می کند، ابتدا باید بدانیم گیربکس اتوماتیک چیست؟ و نقش آن در خودرو چیست؟ به طور کلی می توان گفت که گیربکس های اتوماتیک از تکنولوژی و پیچیدگی بسیار بالایی ساخته شده اند که بسیار پیشرفته تر از گیربکس های دستی هستند و در صورت خرابی باید به تعمیرگاه گیربکس اتوماتیک مراجعه کرد تا مشکلات را به صورت تخصصی برطرف کند.
در خودرو وظیفه تولید نیروی محرکه بر عهده موتور است. موتورهای بنزینی و دیزلی محدوده دور موتور خاصی دارند. گیربکس های اتوماتیک این مشکل را حل کرده و به خودرو اجازه می دهند محدوده سرعت بالایی داشته باشد.
جعبه اتوماتیک یا دنده اتوماتیک مجموعه ای از چرخ دنده ها و قطعاتی است که نیروی محرکه را از موتور به میل لنگ منتقل می کند. گیربکس اتوماتیک می تواند با دنده های خود سرعت و قدرت خودرو را کم و زیاد کند و حتی جهت حرکت آن را تغییر دهد. ماشین بدون گیربکس نمی تواند به عقب برگردد.
در گیربکس اتوماتیک چندین دنده وجود دارد که اندازه های متفاوتی دارند و هر کدام مقداری گشتاور را به محور محرک و در نهایت به چرخ ها منتقل می کنند.
دنده‌های بزرگتر، گشتاور بیشتری را به چرخ‌ها منتقل می‌کنند و باید هنگام استارت زدن، حرکت با سرعت کم یا مسیرهای ناهموار استفاده شوند. هرچه دور موتور بیشتر باشد و سرعت خودرو بیشتر باشد، باید از دنده های کمتری استفاده کرد.
مهمترین تفاوت این دو نوع گیربکس در رانندگی با این نوع خودروهاست. در خودروهای با گیربکس دستی، راننده باید بسته به سرعت موتور، شرایط جاده و سرعت مورد نظر، دنده را با استفاده از دسته دنده و پدال کلاچ تغییر دهد. در خودروهای دارای گیربکس اتوماتیک، تقریبا هیچ اقدامی از راننده مورد نیاز نیست و تعویض دنده کاملا اتوماتیک است.
خودروهای دنده اتومات سختی رانندگی را کاهش می دهد. بسیاری از افراد یاد گرفتن نحوه صحیح تعویض دنده و استفاده از کلاچ را دشوار می دانند و گیربکس های اتوماتیک این مشکل را حل کرده اند و با کمک آنها رانندگی بسیار آسان می شود. علاوه بر این، به دلیل کاهش وظایف، تمرکز راننده افزایش یافته و احتمال تصادفات کاهش می یابد.
گیربکس های اتوماتیک انواع مختلفی دارند و نحوه کار هر کدام با دیگری متفاوت است. در زیر سه نوع از آنها را با هم بررسی خواهیم کرد:
گیربکس های نیمه اتوماتیک که گاهی به گیربکس های دستی بدون کلاچ نیز معروف هستند، دارای قسمت های مشترک زیادی با گیربکس های دستی هستند و شباهت های زیادی بین این دو دیده می شود. در این نوع گیربکس پدال کلاچ برداشته شده و تمام اتوماتیک است.
گیربکس های AMT در دو مدل نیمه اتوماتیک و اتوماتیک عرضه می شوند. در مدل نیمه اتوماتیک کلاچ وجود ندارد اما همچنان راننده وظیفه تعویض دنده را بر عهده دارد. در مدل های اتوماتیک تعویض دنده بر اساس نقاط از پیش برنامه ریزی شده و البته شرایط جاده انجام می شود.
به طور کلی گیربکس اتوماتیک مصرف سوخت بیشتری نسبت به گیربکس دستی دارد. این در حالی است که در بین مدل های اتوماتیک، گیربکس AMT مصرف سوخت کمتر و کارایی بیشتری دارد.
در گیربکس های معمولی از دنده های مختلفی برای تغییر گشتاوری که به چرخ های خودرو منتقل می شود استفاده می شود. در گیربکس های CVT هیچ دنده ای وجود ندارد و یک جفت قرقره که توسط یک تسمه به هم متصل شده اند جای چرخ دنده ها را گرفته است.
حرکت این غلتک ها باعث ایجاد نسبت های مختلف دنده می شود تا در نهایت گشتاور مناسب به میل لنگ منتقل شود.
در گیربکس معمولی ضرایب دنده نیز به دلیل محدود بودن تعداد دنده ها محدود است اما در گیربکس های CVT ضرایب دنده بی نهایت وجود دارد. این ویژگی مهم ترین مزیت گیربکس CVT نسبت به رقبا است.
در گیربکس های دستی، زمانی که راننده پدال کلاچ را فشار می دهد، موتور برای چند دقیقه از جعبه دنده جدا می شود و تعویض دنده همزمان انجام می شود.
گیربکس های دو کلاچه همانطور که از نامشان پیداست از دو کلاچ برای تعویض دنده استفاده می کنند. یک کلاچ وظیفه تعویض دنده های زوج را بر عهده دارد و دیگری وظیفه تعویض دنده های فرد را بر عهده دارد. به لطف وجود دو کلاچ، گیربکس های DCT همیشه اتصال خود را به موتور حفظ می کنند و جریان قدرت متوقف نمی شود.
مهمترین مزیت این نوع گیربکس سرعت بالای تعویض دنده است. در یک گیربکس اتوماتیک معمولی، تعویض دنده معمولاً نیم ثانیه طول می کشد. در حالی که با گیربکس های DCT، تعویض دنده تنها در هشت میلی ثانیه انجام می شود.
در سال 2015، تقریباً چهل و سه درصد از خودروهای تولید شده در سراسر جهان گیربکس دستی داشتند و در سال 2020، این رقم به 37 درصد کاهش یافت. خودروهای دنده اتوماتیک در آمریکا خیلی زودتر از اروپا محبوب شدند و دلیل اصلی آن کاهش قیمت سوخت در آمریکا بود.
در سال 1997، بین ده تا دوازده درصد خودروها در اروپا دارای جعبه دنده دستی بودند. اما مدت ها قبل از آن، در سال 1957، بیش از 80 درصد خودروها در آمریکا مجهز به گیربکس اتوماتیک بودند.
در این مقاله سعی شده است تا انواع گیربکس های اتوماتیک را ارائه کرده و نحوه عملکرد هر یک از آنها را شرح دهیم. اگرچه گیربکس های دستی مصرف سوخت کمتری دارند، اما گیربکس های دستی نسبت به گیربکس های اتوماتیک ساییدگی و پارگی بیشتری دارند و رانندگی با آنها دشوارتر است. البته هنوز افراد زیادی هستند که نوع دستی را به اتوماتیک ترجیح می دهند.
گیربکس های اتوماتیک نیاز به مراقبت دارند و در صورت غفلت از کار می افتند. اگر گیربکس اتوماتیک خودروی شما مشکل دارد می توانید به سایت تک گیربکس مراجعه کنید.
تعمیرگاه تک گیربکس یکی از بهترین تعمیرگاه های گیربکس اتوماتیک در ایران می باشد که در تهران واقع شده است و با بهره گیری از تعمیرکاران ماهر و مجرب بهترین خدمات ممکن را به مشتریان خود ارائه می دهد.
منبع: تحلیل بازار
